(vovworld)- ໄປຢ້ຽມຢາມຫໍພິພິທະພັນປະຫວັດສາດແຫ່ງຊາດຫວຽດນາມໃນຊຸມມື້ນີ້, ສາທາລະນະຊົນຈະມີໂອກາດໄດ້ເຫັນປະຈັກຕາບັນດາຊຸດປື້ມອັນລ້ຳຄ່າຂອງພະລາດຊະວົງຫງວຽນໃນງານວາງສະແດງຫົວເລື່ອງສະເພາະ “ວັດຖຸພັນອັນລ້ຳຄ່າຂອງລາດຊະວັງ - ປື້ມຄຳລາດຊະວົງຫງວຽນ (1802-1945). ນີ້ເປັນຄັ້ງທຳອິດບັນດາປື້ມຄຳທີ່ມີຄ່າໄດ້ຮັບການແນະນຳເຖິງສາທາລະນະຊົນຢ່າງຄົບຖ້ວນ ແລະ ເປັນລະບົບ. ຕາມການຕີລາຄາຂອງບັນດານັກວິທະຍາສາດແລ້ວ, ປື້ມຄຳຂອງລາດຊະວົງຫງວຽນ ບໍ່ພຽງແຕ່ມີຄຸນຄ່າກ່ຽວກັບດ້ານເສດຖະກິດເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງບັນທຶກຂໍ້ມູນຂ່າວສານຫລາຍຢ່າງທີ່ມີຄຸນຄ່າດ້ານປະຫວັດວັດທະນະທຳ ແລະ ສິລະປະທີ່ຍອດຍິ່ງຂອງບັນດານັກສິລະປະການ, ຊ່າງຫັດຖະກຳໃນພະລາດຊະວັງໃນເມື່ອກ່ອນອີກດ້ວຍ.
ປື້ມຄຳພະລາດຊະວົງຫງວຽນ (1802-1945)
ພາບ:baomoi.com
|
ງານວາງສະແດງ “ວັດຖຸພັນອັນລ້ຳຄ່າຂອງພະລາດຊະວັງ - ປື້ມຄຳພະລາດຊະວົງຫງວຽນ (1802-1945) ໄດ້ແນະນຳໃຫ້ ສາທາລະນະຊົນ ປື້ມຄຳທີ່ພົ້ນເດັ່ນ 22 ຫົວ ໃນຈຳນວນ 94 ຫົວຂອງລາດຊະວົງຫງວຽນທີ່ພວມຮັກສາໄວ້ຢູ່ຫໍພິພິທະພັນປະຫວັດສາດຫວຽດນາມ. ນີ້ພຽງແຕ່ແມ່ນສ່ວນນ້ອຍໃນຈຳນວນວັດຖຸພັນອັນລ້ຳຄ່າກວ່າ 3000 ຢ່າງຂອງລາດຊະວົງຫງວຽນ ຊື່ງຫໍພິພິທະພັນໄດ້ຮັບເອົາໄວ້ແຕ່ປີ 1945 ເມື່ອເຈົ້າຊີວິດ ບ໋າວດ້າຍ ສະຫລະລາຊະສົມບັດ. ນອກຈາກປື້ມຄຳ 22 ຫົວແລ້ວ, ຫໍພິພິທະພັນຍັງແນະນຳໃຫ້ສາທາລະນະຊົນວັດຖຸພັນເຮັດດ້ວຍຄຳ 10 ຢ່າງທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ນັ້ນແມ່ນ: ຫີບບັນຈຸປື້ມ 2 ຫີບ. ທັງໝົດເຫລົ່ານັ້ນລ້ວນແຕ່ຜະລິດດ້ວຍຄຳ, ແກະຄວັດສະຫລັກຢ່າງລະອຽດລະອໍ. ທ່ານ ຫງວຽນກວກຫືວ, ພະນັກງານຫໍພິພິທະພັນປະຫວັດສາດແຫ່ງຊາດໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ປື້ມຄຳຂອງລາດຊະວົງຫງວຽນແມ່ນເອກະສານບູຮານພິເສດເພື່ອບັນທຶກບັນດາເຫດການສຳຄັນ, ພິທີການໃນລາດຊະວົງຫງວຽນຄື:ເຫດການເຈົ້າຊີວິດຂຶ້ນຄອງບັນລັງ, ແຕ່ງຕັ້ງເຈົ້າຟ້າຊາຍ, ພະລາຊານີ ແລະ ອື່ນໆ.
“ນີ້ແມ່ນບັນດາມໍລະດົກອັນລ້ຳຄ່າຂອງລາດຊະວົງຫງວຽນປະໄວ້ໃຫ້ຄົນລຸ້ນຫລັງ. ບັນດາວັດຖຸພັນນີ້ ທັງມີຄຸນຄ່າດ້ານເສດຖະກິດ, ທັງມີສິລະປະທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ. ປື້ມຄຳເຫລົ່ານັ້ນລ້ວນແຕ່ໄດ້ຮັບການຜະລິດຈາກນັກສິລະປະການທີ່ມີສີມືເກັ່ງກວ່າໝູ່ໃນທົ່ວປະເທດຊຶ່ງໄດ້ເຕົ້າໂຮມເຂົ້າໂຮງຜະລິດຂອງລາດຊະວົງຫງວຽນ. ທີສອງ ປື້ມຄຳຫົວນີ້ຍັງມີຄຸນຄ່າດ້ານແນວຄິດຄຸນສົມບັດ. ປື້ມແຕ່ລະຫົວແມ່ນເອກະສານສະເພາະກ່ຽວກັບຜູ້ທີ່ມີຊື່ສຽງຄົນຫນຶ່ງ. ຜ່ານປື້ມຫົວນີ້ ພວກເຮົາສາມາດວາດພາບຜູ້ທີ່ມີຊື່ສຽງໃນສະໄຫມລາດຊະວົງຫງວຽນ ຢ່າງຈະແຈ້ງ ແລະ ແທດຈິງກວ່າ.”
ແຂກມາຊົມປື້ມຄຳພະລາດຊະວົງຫງວຽນ
|
ປື້ມຄຳລາດຊະວົງຫງວຽນ ສ່ວນຫລາຍແມ່ນເຮັດດ້ວຍຄຳ ຫລືເງິນຄຳ, ຫນ້າປົກ ແລະ ຫລັງປົກໄດ້ຮັບການປະດັບປະດາດ້ວຍຮູບມັງກອນ ຫລື ຮູບນົກ…ການປະກົດຕົວ, ຈຸດປະສົງ, ເນື້ອໃນຂອງປື້ມຄຳລ້ວນແຕ່ໄດ້ບັນທຶກໄວ້ໃນປື້ມຫົວຕ່າງໆໂດຍອົງການຮຽບຮຽງປະຫວັດສາດໃນສະໄຫມລາດຊະວົງຫງວຽນ. ເພາະສະນັ້ນ, ປື້ມຄຳແຕ່ລະຫົວບໍ່ພຽງແຕ່ບັນທຶກບັນດາຂໍ້ມູນຂ່າວສານທາງດ້ານຄຸນຄ່າປະຫວັດສາດ, ວັດທະນະທຳໃນສະໄຫມລາດຊະວົງຫງວຽນເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງແມ່ນມໍລະດົກອັນລ້ຳຄ່າອີກດ້ວຍ. ດຣ ຟານແທງຫາຍ, ຜູ້ອຳນວຍການສູນອະນຸລັກຮັກສາປູຊະນີຍະສະຖານກຸງເກົ່າ ເຫ້ວ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ປື້ມຄຳ ບໍ່ພຽງແຕ່ມີຄຸນຄ່າດ້ານປະຫວັດສາດວັດທະນະທຳເທົ່ານັ້ນ ຍັງມີລັກສະນະເປັນເອກະລັກສະເພາະກ່ຽວກັບດ້ານສິລະປະອີກດ້ວຍ. ລາດຊະວົງ ຫງວຽນ ກໍໄດ້ເຕົ້າໂຮມຖັນແຖວນາຍຊ່າງຫັດຖະກຳ, ນັກສິລະປະການທີ່ມີສີມືດີໃນທົ່ວປະເທດມາຜະລິດປື້ມຄຳ.
“ຈາກຂັ້ນຕອນຄັດເລືອກວັດຖຸອຸປະກອນຕະຫລອດຮອດຂັ້ນຕອນອື່ນໃນວິວັດການຜະລິດປື້ມຄຳລ້ວນແຕ່ແມ່ນຜູ້ທີ່ມີຄວາມເກັ່ງກ້າໃນອົງການຮຽບຮຽງວັນນະຄະດີປະຕິບັດ. ຫລັງຈາກນັ້ນ ຊ່າງຫັດຖະກຳຈຶ່ງແກະຄວັດຕົວຫນັງສືໃສ່ຕອ່ນຄຳຫລືເງິນ ຄຳ. ວິວັດການຜະລິດຕ້ອງເສຍເວລາກຳລັງເຫື່ອແຮງຫລາຍ ນອກນັ້ນຕ້ອງໄດ້ຮັບການກວດກາຢ່າງເຂັ້ມງວດ.”
ແລະ ກໍຕາມດຣ ຟານແທງຫາຍແລ້ວ, ປື້ມຄຳ ປະຈຸບັນ ຍັງຄົງຮັກສາຜະລິດຕະພັນຂອງລາດຊະວົງຫງວຽນໄວ້ເປັນຕົ້ນ. ມີປື້ມຄຳ 22 ຫົວໂດຍ ຫໍພິພິທະພັນປະຫວັດສາດແຫ່ງຊາດເລືອກເຟັ້ນເພື່ອນຳເອົາມາວາງສະແດງໃນຄັ້ງນີ້ ລ້ວນແຕ່ແມ່ນບັນດາປື້ມທີ່ມີຄຸນຄ່າໄດ້ຈັດເຂົ້າໃນບັນຊີລາຍຊື່ວັດຖຸພັນອັນລ້ຳຄ່າຂອງຊາດ.
“ໃນຈຳນວນປື້ມຄຳທີ່ພວມວາງສະແດງຢູ່ທີ່ນີ້ ຂ້າພະເຈົ້າເຫັນວ່າ ມີບັນດາຄຸນຄ່າພົ້ນເດັ່ນ. ຕົວຢ່າງ:ກາປະທັບຂອງລາດຊະວົງຫງວຽນ ໄດ້ຮັບການຜະລິດເມື່ອປີ 1709. ນີ້ແມ່ນກາປະທັບທຳອິດຢັ້ງຢືນອະທິປະໄຕຂອງຫວຽດນາມ, ເປັນຕົວແທນຂອງລາດຊະວົງຫງວຽນ. ທີສອງແມ່ນປື້ມກະວີຫົວໃຫຍ່ສຸດຂອງລາດຊະວົງຫງວຽນ ໂດຍເຈົ້າຊີວິດ ມີງມ້າງປະດິດແຕ່ງ. ປື້ມຫົວນີ້ແມ່ນແກະຄວັດສະຫລັກບົດກະວີລວມມີຕົວຫນັງສື 20 ຕົວ ເພື່ອກະກຽມໃຫ້ເຈົ້າຊີວິດ20 ຄົນໃນລຸ້ນຕໍ່ໄປ ຂອງລາດຊະວົງຫງວຽນ. ປື້ມມີ 15 ຫນ້າ, ມີນ້ຳຫນັກໃຫຍ່ສຸດ ແລະ ບັນລຸລະດັບດ້ານວິຈິດສິນສູງສຸດ.”
ພາຍຫລັງໄດ້ຮັບການວາງສະແດງຢູ່ຫໍພິພິທະພັນປະຫວັດສາດແຫ່ງຊາດ, ຄາດວ່າ ໃນເດືອນ 9 ຈະມາເຖິງ, ປື້ມຄຳໃນລາດຊະວົງຫງວຽນ ຈະໄດ້ນຳເອົາໄປວາງສະແດງຢູ່ນະຄອນ ເຫ້ວ. ທ້າຍປີນີ້ ປື້ມຄຳລາດຊະວົງຫງວຽນ ຈະຖືກພິມຈຳຫນ່າຍເປັນປື້ມ, ປະກອບສ່ວນອະນຸລັກຮັກສາ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍຄຸນຄ່າປະຫວັດສາດວັດທະນະທຳຂອງຊາດ.