ກົດລະບຽບຂອງໝູ່ບ້ານເຂດບ້ານນາເພີ່ມຄວາມ ສະໜິດຕິດພັນລະຫວ່າງຊາວບ້ານດ້ວຍກັນ
|
ໃນສາງວັດທະນະທຳຫວຽດນາມມີມໍລະດົກທີ່ລ້ຳຄ່າທີ່ສຸດ, ນັ້ນແມ່ນກົດລະບຽບຂອງບັນດາໝູ່ບ້ານເຂດບ້ານນາເມື່ອກ່ອນນີ້. ກົດລະບຽບຂອງບັນດາໝູ່ບ້ານເຂດບ້ານນາແມ່ນມີຈຸດພິເສດສະເພາະ, ສະແດງໃຫ້ເຫັນສະຕິການປະຕິບັດຕາມ ກົດລະບຽບຂອງບ້ານເມືອງທີ່ມີຕໍ່ວົງຄະນະຍາດ. ເຮັດແນວໃດເພື່ອເສີມຂະຫຍາຍຈຸດທີ່ຂະຫຍັນຂັນແຂງຂອງ ກົດລະບຽບບັນດາໝູ່ບ້ານເຂດບ້ານນາເມື່ອກ່ອນນີ້ໃນໄລຍະປະຈຸບັນ.
ໃນປະຫວັດສາດຫວຽດນາມ, ກົດລະບຽບຂອງບັນດາໝູ່ບ້ານແມ່ນມີລັກສະນະຕ້ອງປະຕິບັດແບບບັງຄັບຊຶ່ງກ່ຽວຂ້ອງເຖິງຊີວິດຂອງເຂດຊຸມຊົນໃນໝູ່ບ້ານ. ບັນດາກົດລະບຽບນີ້ໄດ້ຮັບການສ້າງຂຶ້ນໃນປະຫວັດສາດ ແລະ ໄດ້ຮັບການປັບປຸງເພີ່ມເຕີມເມື່ອຈຳເປັນ. ໃນສະໄໝລາດຊະວົງເຈີນ(ສະຕະວັດທີ 17) ກົດລະບຽບຂອງໝູ່ບ້ານໄດ້ເປັນສິ່ງທີ່ແຜ່ຫຼາຍສົມຄວນໃນລະບົບໝູ່ບ້ານ, ຕາແສງຢູ່ຫວຽດນາມ. ບັນດາກົດລະບຽບຂອງໝູ່ບ້ານເກືອບທັງໝົດ ກໍລ້ວນແຕ່ເຕື້ອງເຖິງເນື້ອໃນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງເຖິງຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນໃນໝູ່ບ້ານຄື : ຄວາມສະຫງົບ, ຄວາມເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍ, ມະນຸດສຳພັນ, ສາທາລະນະປະໂຫຍດ, ການຊົມເຊີຍ ມອບລາງວັນຫຼືການປັບໄໝລົງໂທດຕະຫຼອດຮອດການປະຕິບັດຕາມພັນທະທີ່ເປັນລູກເຕົ້າທີ່ມີຕໍ່ພໍ່ແມ່, ປູຍ່າ, ຜົວເມຍ, ອ້າຍນ້ອງ....ພ້ອມກັບບັນດາປັດໄຈທີ່ຂະຫຍັນຂັນແຂງ, ໂດຍຜ່ານແຕ່ລະໄລຍະປະຫວັດສາດ, ບັນດາ ກົດລະບຽບຂອງໝູ່ບ້ານຍັງມີບັນດາຂໍ້ມາດຕາວ່າດ້ວຍການເກືອດຫ້າມ, ຊົມເຊີຍມອບລາງວັນຫຼືການປັບໄໝລົງໂທດທີ່ເຄັ່ງຄັດ. ແຕ່ຈຸດທີ່ພົ້ນເດັ່ນຂອງບັນດາ ກົດລະບຽບໝູ່ບ້ານເມື່ອກ່ອນນີ້ ເຄີຍມີຫຼາຍຂໍ້ມາດຕາ ທີ່ມີລັກສະນະສົ່ງເສີມ, ຊຶ່ງໃນປະຈຸບັນຍັງມີຄຸນຄ່າຢ່າງເລິກເຊິ່ງ, ຍົກຕົວຢ່າງຄື: ກົດລະບຽບຂອງໝູ່ບ້ານ ເຍີດເຕີນ, ຮ່າໂນ້ຍທີ່ມີມາກ່ອນນີ້ກ່ວາ 100 ປີໄດ້ລະບຸຢ່າງຈະແຈ້ງວ່າ: “ ສອນເດັກໃຫ້ມີລະດັບຄວາມຮູ້ຂັ້ນສຶກສາສາມັນແມ່ນພັນທະຂອງຜູ້ເປັນພໍ່ເປັນແມ່ ແລະ ຕ້ອງປະຕິບັດຢ່າງເດັດຂາດ” ຫຼື ກົດລະບຽບຂອງໝູ່ບ້ານ ຟູ່ຊ້າດວາຍ ເຂດຊານນະຄອນຮ່າໂນ້ຍ ຊຶ່ງໄດ້ຮັບການສ້າງຂຶ້ນເມື່ອປີ 1906, ມີມາດຕາຂໍ້ໜຶ່ງໄດ້ກຳນົດໂດຍບັງຄັບວ່າ ທັງເດັກຊາຍ ແລະ ຍິງເມື່ອຮອດເກັ່ນອາຍຸ 5-6 ປີ ແມ່ນຕ້ອງໄປໂຮງຮຽນຢ່າງເດັດຂາດ, ຖ້າຫາກຜູ້ເປັນພໍ່ແມ່ບໍ່ເປັນຫ່ວງນຳ, ປ່ອຍປະໃຫ້ລູກເຕົ້າຂາດຮຽນ, ຂີ້ດື້, ຕີກັນ, ຜູ້ເປັນພໍ່ແມ່ຂອງເດັກຄົນນັ້ນ ຕ້ອງຖືກປັບໄໝເງິນ 3 ຮ່າວ( 0,3 ດົງ) ພ້ອມກັບໝາກ 10 ໜ່ວຍ. ມີ ກົດລະບຽບຂອງຫຼາຍໝູ່ບ້ານ, ມາຮອດປະຈຸບັນ ຍັງຄົງສືບຕໍ່ໄດ້ຮັບການປະຕິບັດ ຄືກຳນົດຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງປະຊາຊົນປະກອບສ່ວນສ້າງສາບ້ານເມືອງ...
ລຸງ ເຈີນຮົ່ງ ຊາວຮ່າໂນ້ຍ ປີນີ້ມີອາຍຸ 81 ປີໃຫ້ຮູ້ວ່າ :
“ ບ້ານເກີດຂອງຂ້າພະເຈົ້າແມ່ນຢູ່ບ້ານ ກວານຊວຽນ ຕາແສງ ແທ່ງກົງ ເມືອງ ຄ້ວາຍເຈົາ ແຂວງຮຶງອຽນ, ເມື່ອກ່ອນນີ້, ກົດລະບຽບຂອງໝູ່ບ້ານໄດ້ກຳນົດວ່າ : ເມື່ອຜູ້ສາວໃນບ້ານແຕ່ງງານໄປຢູ່ນຳຜົວທີ່ເຂດຫ່າງໄກ ແມ່ນຕ້ອງປະກອບສ່ວນດິນຈີ່ 500 ກ້ອນເພື່ອກໍ່ສ້າງໝູ່ບ້ານ. ແຕ່ໃນປະຈຸບັນ, ບໍ່ໄດ້ກຳນົດເຊັ່ນນັ້ນແລ້ວ, ແຕ່ທາງໝູ່ບ້ານຍັງຄົງຮຽກຮ້ອງໃຫ້ປະຊາຊົນປະກອບສ່ວນເພື່ອກໍ່ສ້າງຊົນນະບົດໃໝ່, ຄືເລັ້ຍລາຍເງິນເພື່ອກໍ່ສ້າງທາງເບຕົງແບບຖາວອນ. ດ້ວຍການກຳນົດເຊັ່ນນັ້ນ, ຊາວບ້ານຫຼາຍຄົນຍັງປະກອບເງິນເພື່ອກໍ່ສ້າງປະຕູໂຂງ, ສາລາຂອງໝູ່ບ້ານ ໃຫ້ໃຫຍ່ໂຕໂອຖົງ, ສວຍງາມ. ແລະ ໝູ່ບ້ານຂອງຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ຮັບໃບຢັ້ງຢືນແມ່ນໝູ່ບ້ານວັດທະນະທຳ, ໝູ່ບ້ານຊົນນະບົດໃໝ່”
ຄວາມຈິງໃນປະຈຸບັນ, ກົດລະບຽບຂອງໝູ່ບ້ານເຂດບ້ານນາຍັງຄົງຕົວພ້ອມກັບລະບົບກົດໝາຍຂອງລັດ. ບາງຄົນມີຄຳເຫັນວ່າ ລະດັບສັງຄົມໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວ, ດັ່ງນັ້ນ ກົດລະບຽບຂອງແຕ່ລະໝູ່ບ້ານແມ່ນອາດຈະສ້າງເປັນ ຕ່າງຫາກ ແລະ ລັກສະນະທ້ອງຖິ່ນ. ຕາມສາດສະດາຈານ ດຣ ໂງດຶກທິ້ງ ນັກຄົ້ນຄ້ວາວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງແລ້ວ, ສະພາບຕົວຈິງໃນປະມວນກົດໝາຍຕ່າງໆຂອງລັດ ກໍເຄີຍໄດ້ຖອດຖອນບັນດາສິ່ງທີ່ມີລັກສະນະທົ່ວເຖິງຈາກບັນດາກົດລະບຽບຂອງໝູ່ບ້ານ, ດັ່ງນັ້ນ ລະຫວ່າງ ກົດລະບຽບຂອງໝູ່ບ້ານ ແລະ ກົດໝາຍ ແມ່ນບໍ່ຂັດແຍ້ງກັນ, ຫາກແມ່ນການເພີ່ມເຕີມໃຫ້ແກ່ກັນ. ສາດສະດາຈານ ດຣ ໂງດຶກທິ້ງ ນັກຄົ້ນຄ້ວາວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງ ເວົ້າວ່າ :
“ ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ ກົດໝາຍຂອງລັດແມ່ນມີມີລັກສະນະທົ່ວເຖິງ, ແມ່ນສິ່ງລວມ, ສ່ວນກົດລະບຽບຂອງໝູ່ບ້ານແມ່ນຕ້ອງເຮັດລະອຽດ. ຄວາມຈິງໃນປະຈຸບັນ, ໃນກົດລະບຽບຂອງໝູ່ບ້ານ, ຂໍ້ກຳນົດຂອງການກໍ່ສ້າງຊົນນະບົດໃໝ່ ກໍໄດ້ມີບັນດາເນື້ອໃນຂອງກົດໝາຍແລ້ວ”
ໃນຊຸມປີມໍ່ໆມານີ້, ບັ້ນຂົນຂວາຍ “ ທົ່ວປວງຊົນສາມັກຄີສ້າງຊີວິດວັດທະ ນະທຳຢູ່ເຂດຊຸມຊົນ” ໂດຍຄະນະກຳມະການສູນກາງແນວໂຮມປະເທດຊາດຫວຽດນາມປຸກລະດົມ ໄດ້ຕິດພັນກັບຂະບວນການ ກໍ່ສ້າງຊົນນະບົດໃໝ່. ເພື່ອຕອບສະໜອງບັ້ນຂົນຂວາຍນີ້, ຄະນະກຳມະການແນວໂຮມປະເທດຊາດຂອງທ້ອງຖິ່ນຕ່າງໆ ໄດ້ເປັນເສນາທິການໃຫ້ອຳນາດການປົກຄອງ ເພີ່ມເຕີມ ເຮັດໃຫ້ກົດລະບຽບຢູ່ຕາມເຂດຊຸມຊົນເພີ່ມຄວາມອຸດົມສົມບູນຂຶ້ນຕື່ມ, ດັ່ງນັ້ນໄດ້ປະກອບສ່ວນປະຕິບັດບັ້ນຂົນຂວາຍສ້າງຊີວິດວັດທະນະທຳໃໝ່. ຕາມນັ້ນແລ້ວ, ກົດລະບຽບຂອງເຂດຊຸມຊົນ ໄດ້ຮັບການປຶກສາຈາກປະຊາຊົນ, ຫຼັງຈາກນັ້ນໄດ້ຮັບການຮັບຮອງຈາກອຳນາດການປົກຄອງບົນພື້ນຖານເຫັນດີເຫັນພ້ອມ ແລະ ສືບທອດບັນດາບັນດາຈຸດທີ່ຂະຫຍັນຂັນແຂງຂອງ ກົດລະບຽບໝູ່ບ້ານເມື່ອກ່ອນນີ້. ບັນດາຂໍ້ກຳນົດໃນ ກົດລະບຽບກ່ຽວກັບພິທີສູ່ຂໍ ແລະ ງານດອງ, ພິທີອວຍພອນຜູ້ມີອາຍຸຍືນ, ຕະຫຼອດຮອດງານສົບ ຢູ່ຊົນນະບົດຕາມແບບແຜນການດຳລົງຊີວິດໃໝ່ໄດ້ຮັບການຕອບສະໜອງຈາກຊາວບ້ານ ແລະ ໄດ້ບັນລຸໝາກຜົນຢ່າງຕັ້ງໜ້າ. ໃນໄລຍະປະຈຸບັນ, ບັນດາກົດລະບຽບຂອງໝູ່ບ້ານຕ່າງໆທີ່ເຂດບ້ານນາ ພວມສືບຕໍ່ໄດ້ຮັບການເພີ່ມເຕີມ, ຜ່ານນັ້ນ, ກໍເປັນການເສີມຂະຫຍາຍບັນດາປັດໄຈທີ່ຕັ້ງໜ້າສຳລັບການພັດທະນາຂອງບັນດາໝູ່ບ້ານຕາແສງຢູ່ຫວຽດນາມໃນໄລຍະພັດທະນາໃໝ່ .