(vovworld) - ນອກຈາກການຮ່ວມມືໃນບັນດາຂົງເຂດຫຼັກແຫຼ່ງເຊັ່ນ, ເສດຖະກິດ, ການເມືອງ, ວັດທະນະທຳ…ແລ້ວ, ໃນໄລຍະ 20 ປີ ແຫ່ງການປັບປຸງການພົວພັນຫວຽດນາມ - ອາເມລິກາ ຜ່ານມາ, ຍັງຂີດໝາຍຜົນແຫ່ງການຮ່ວມມືໃນຂົງເຂດການສຶກສາ, ສາທາລະນະສຸກ ແລະ ມະນຸດສະທຳອີກດ້ວຍ, ອັນໄດ້ປະກອບສ່ວນເຮັດໃຫ້ການພົວພັນຫວຽດນາມ - ອາເມລິກາ ເລິກເຊິ່ງກວ່າອີກ.
ແຜນນະໂຍບາຍກໍ່ສ້າງມະຫາວິທະຍາໄລ FullBright ຢູ່ຫວຽດນາມ.
(ພາບ: ອິນເຕີແນດ)
ການຮ່ວມມືດ້ານການສຶກສາລະຫວ່າງຫວຽດນາມ - ອາເມລິກາ ພວມພັດທະນາຢ່າງວ່ອງໄວ, ຕິດພັນກັບການຮ່ວມມືດ້ານເສດຖະກິດ. ປີ 1995, ຈຳນວນນັກສຶກສາຫວຽດນາມ ໄປຮຽນຢູ່ອາເມລິກາ ມີພຽງ 800 ຄົນ, ແລະ ວົງເງິນການຄ້າລະຫວ່າງສອງປະເທດບັນລຸພຽງ 400 ລ້ານ USD ເທົ່ານັ້ນ. ແຕ່ມາຮອດປະຈຸບັນ, ເມື່ອວົງເງິນການຄ້າສອງສົ້ນຫວຽດນາມ - ອາເມລິກາ ເພີ່ມຂຶ້ນ 35 ຕື້ USD ນັ້ນ, ຈຳນວນນັກສຶກສາຫວຽດນາມ ໄປຮຽນຢູ່ອາເມລິກາ ກໍ່ເພີ່ມຂຶ້ນເຖິງ 17.000 ຄົນ, ນຳໜ້າບັນດາປະເທດອາຊີຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ ແລະ ຢືນອັນດັບ 8 ໃນທົ່ວໂລກ. ທ່ານເອກອັກຄະລັດຖະທູດອາເມລິກາປະຈຳຫວຽດນາມ Ted Osius ເນັ້ນໜັກວ່າ:
“ຂ້າພະເຈົ້າເອົາໃຈໃສ່ເຖິງການຍູ້ແຮງການຮ່ວມມືດ້ານການສຶກສາລະຫວ່າງສອງປະເທດ, ມຸ່ງໄປເຖິງການສ້າງຕັ້ງມະຫາວິທະຍາໄລ FullBright ຢູ່ຫວຽດນາມ. ຂ້າພະເຈົ້າຫວັງວ່າ FullBright ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງດີທີ່ສຸດຢູ່ຫວຽດນາມເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງມີຄຸນນະພາບຢູ່ໃນໂລກອີກດ້ວຍ. ຂ້າພະເຈົ້າຍັງປາຖະໜາຢາກສືບຕໍ່ເພີ່ມທະວີການພົວພັນຮ່ວມມືສອງຝ່າຍໃນຂົງເຂດວິທະຍາສາດ, ເຕັກໂນໂລຢີ, ເຕັກນິກ ແລະ ສາທາລະນະສຸກອີກ“.
ປະຈຸບັນ, ຜູ້ທີ່ຮຽນຈົບລາຍການ FullBright 1.100 ກວ່າຄົນພວມຮັບໜ້າທີ່, ບົດບາດສຳຄັນໃນທຸກຂົງເຂດ, ທຸກຂັ້ນຢູ່ບັນດານະຄອນໃຫຍ່ ແລະ ແຂວງຕ່າງໆໃນທົ່ວປະເທດ. ຄຽງຂ້າງຄວາມມານະພະຍາຍາມຮ່ວມມືຂອງລັດຖະບານສອງປະເທດ, ບັນດາໂຮງຮຽນຢູ່ຫວຽດນາມ ແລະ ອາເມລິກາ ກໍ່ໄດ້ເປັນເຈົ້າການໃນການຮ່ວມສຳພັນ, ແລກປ່ຽນຮ່ວມມືດ້ານການສຶກສາ, ບຳລຸງສ້າງ. ປີ 2013, ໂຮງຮຽນສາມັນສາກົນຫວຽດນາມ (ຢູເຢືອງໂນ້ຍ, ຮ່າໂນ້ຍ) ໄດ້ສົ່ງນັກຮຽນຄະນະທຳອິກໄປອາເມລິກາ ຕາມລາຍການພົບປະແລກປ່ຽນນັກຮຽນກັບໂຮງຮຽນມັດທະຍົມ George Washington. ທ່ານ ຫງວຽນວິ້ງເຕິມ, ປະທານສະພາບໍລິຫານ ໂຮງຮຽນສາມັນສາກົນຫວຽດນາມ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ລາຍການສ້າງປະຖົມປັດໃຈທີ່ດີເພື່ອໃຫ້ນັກຮຽນຫວຽດນາມ ກໍ່ຄືນັກຮຽນອາເມລິກາ ມີຄວາມເຂົ້າໃຈ, ສາມັກຄີ ແລະ ຊະນິດຕິດພັນນຳກັນກວ່າ. ຕາມທັດສະນະຂອງຂ້າພະເຈົ້າແລ້ວ, ພວກເຮົາຄວນປິດອະດີດຕະການໄວ້ ເພື່ອມຸ່ງໄປສູ່ອະນາຄົດໃຫ້ແກ່ລຸ້ນໜຸ່ມ. ນີ້ແມ່ນບັນຫາເຊິ່ງພວກຂ້າພະເຈົ້າພວມມຸ່ງໄປເຖິງ. ເມື່ອນັກຮຽນຫວຽດນາມ ເຂົ້າໃຈກ່ຽວກັບອາເມລິກາ, ແລະ ນັກຮຽນອາເມລິກາ ເຂົ້າໃຈກ່ຽວກັບປະເທດຊາດ ແລະ ຊາວຫວຽດນາມ, ພວກຫຼານຈະເປັນຂົວຕໍ່ໃຫ້ບັນດາລຸ້ນຕໍ່ໆໄປ“.
ພ້ອມກັບການສຶກສາ, ສອງປະເທດກໍ່ເອົາໃຈໃສ່ເປັນພິເສດເຖິງການເພີ່ມທະວີການຮ່ວມມືໃນຂົງເຂດສາທາລະນະສຸກອີກ. ຫຼາຍຂົງເຂດຮ່ວມມືໃໝ່ໄດ້ຮັບການສ້າງຂຶ້ນເຊັ່ນ: ການກໍ່ສ້າງພະນັກງານການແພດ, ການຮ່ວມມືຄົ້ນຄ້ວາວັກແຊງ, ການຄວບຄຸມໂລກລະບາດເວົ້າລວມ ແລະ ຄວບຄຸມ HIV ເວົ້າສະເພາະ. ທ່ານ Joakim parker, ຜູ້ອຳນວຍການອົງການພັດທະນາສາກົນອາເມລິກາ (USAID) ປະຈຳຫວຽດນາມ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ນັບແຕ່ປີ 2000, USAID ໄດ້ອຸປະຖຳທຶນປະມານ 680 ລ້ານ USD ໃຫ້ຫຼາຍໂຄງການໜູນຊ່ວຍຢູ່ຫວຽດນາມ. ດ້ວຍການອຸປະຖຳຈາກລາຍການ USAID, ພວກຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ສຸມໃສ່ໜູນຊ່ວຍໃຫ້ບັນດາຜູ້ຕິດເຊື້ອ HIV ແລະ ບັນດາອົງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງເຖິງເຂົາເຈົ້າ. ພວກຂ້າພະເຈົ້າກໍ່ໜູນຊ່ວຍຍົກສູງຄວາມສາມາດດ້ານການປ້ອງກັນ, ຕ້ານໂລກລະບາດໄຂ້ຫວັດສັດປີກອີກ“.
ດ້ວຍຈິດໃຈ “ປິດອະດີດຕະການໄວ້, ມຸ່ງໄປສູ່ອະນາຄົດ“, ພາຍຫຼັງ20 ປີ ທີ່ອາເມລິກາ ແລະ ຫວຽດນາມ ສ້າງການພົວພັນເປັນປົກກະຕິນັ້ນ, ນັບມື້ນັບມີຫຼາຍອົງການ ກໍ່ຄືອະດີດນັກຮົບອາເມລິກາ, ເຊິ່ງແມ່ນບັນດາຜູ້ທີ່ເຄີຍເຂົ້າຮ່ວມສົງຄາມຢູ່ຫວຽດນາມ ຫຼາຍຄົນ, ໄດ້ກັບມາຢ້ຽມຢາມຫວຽດນາມ. ຜ່ານຫຼາຍຮູບການ, ເຂົາເຈົ້າໄດ້ປະກອບສ່ວນຮຳບາດແຜສົງຄາມ, ຊຸກຍູ້ການພົວພັນ ແລະ ຄວາມເຂົ້າອົກເຂົ້າໃຈລະຫວ່າງປະຊາຊົນ 2 ປະເທດ; ມີຫຼາຍໂຄງການໄດ້ປະກອບສ່ວນປັບປຸງຄຸນນະພາບຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງ ປະຊາຊົນຢູ່ບັນດາເຂດໃນເມື່ອກ່ອນແມ່ນສະໜາມຮົບທີ່ດຸເດືອດ. ຕົວຢ່າງຄືໂຄງການ “ກວດກາ ແລະ ຕີລາຄາຜົນສະທ້ອນຈາກລູກລະເບີດບໍ່ທັນແຕກຫຼັງສົງຄາມຢູ່ຫວຽດນາມ” ໂດຍກອງທຶນນັກຮົບເກົ່າອາເມລິກາ ຢູ່ ຫວຽດນາມ ສົມທົບກັບກອງບັນຊາການທະຫານຊ່າງແສງປະຕິບັດ. ໂຄງການນີ້ໄດ້ຮັບການຜັນຂະຫຍາຍຢູ່ບັນດາແຂວງ ຮ່າຕິ້ງ, ກວາງນາມ, ກວາງຈີ້, ເທື່ອທຽນ-ເຫ້ວ ແລະ ເງ້ອານ. ນັບແຕ່ປີ 2012, ອົງການພັດທະນາສາກົນອາເມລິກາ (USAID) ພ້ອມກັບກະຊວງປ້ອງກັນປະເທດຫວຽດນາມ ຜັນຂະຫຍາຍໂຄງການ “ກຳຈັດສິ່ງແວດລ້ອມມົນລະພິດຈາກດີໂອຊີນຢູ່ສະໜາມບິນດ່ານັ້ງ”, ທີ່ແກ່ຍາວຮອດປີ 2016. ທ່ານຫງວຽນເທ໋ດົ່ງ, ຮອງຫົວໜ້າກົມໃຫຍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ, ທັງເປັນຫົວໜ້າຫ້ອງການຄະນະຊີ້ນຳແຫ່ງຊາດກ່ຽວກັບການແກ້ໄຂຜົນ ຮ້າຍຢ້ອນຫຼັງຈາກທາດຜິດດີໂອຊີນເຄມີ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ບັນຫາມົນລະພິດຈາກທາດຜິດດີໂອຊີນຢູ່ບັນດາສະຖານທີ່ຮ້ອນເຮັ່ງຢູ່ ຫວຽດນາມ ແມ່ນບັນຫາໃຫຍ່ຫຼວງທີ່ສຸດ ແລະ ຫວ່າງແລ້ວນີ້, ຫວຽດນາມໄດ້ຮັບການໜູນຊ່ວຍ, ການຮ່ວມມືຢ່າງມີປະສິດທິຜົນຈາກຝ່າຍອາເມລິກາ. ປະຈຸບັນ, ຝ່າຍຫວຽດນາມ ແລະ ຝ່າຍອາເມລິກາ ສືບຕໍ່ແລກປ່ຽນ, ປຶກສາຫາລື ເພື່ອເພີ່ມທະວີການຮ່ວມມືໃນຂົງເຂດນີ້ກ່ວາອີກ. ຄຽງຂ້າງນັ້ນ, ໃນໄລຍະຜ່ານມາ, ບັນດາການເຄື່ອນໄຫວມະນຸດສະທຳທີ່ກ່ຽວຂ້ອງເຖິງການໜູນຊ່ວຍຄົນພິການ, ໃນນັ້ນມີຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກສົງຄາມ ລວມທັງມີຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດຜິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊີນ ກໍໄດ້ ແລະ ພວມໄດ້ຮັບການຜັນຂະຫຍາຍ. ຜ່ານບັນດາອົງການມະນຸດສະທຳຝ່າຍອາເມລິກາ ໄດ້ ແລະ ພວມຜັນຂະຫຍາຍບາງໂຄງການໜູນຊ່ວຍຄົນພິການ, ໃນນັ້ນມີຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດຜິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊີນ”.
ສົງຄາມໄດ້ລ່ວງເລີຍໄປເປັນເວລາ 40 ປີ, ປະຈຸບັນ, ລຸ້ນໜຸ່ມຫວຽດນາມ ແລະ ອາເມລິກາ ທີ່ຂະຫຍັນຂັນເຄື່ອນ, ມີຫົວຄິດປະດິດສ້າງດ້ວຍຈິນຕະນາການທີ່ປ່ຽນໃໝ່, ເຊື່ອມໂຍງ. ດ້ວຍຄວາມມານະພະຍາຍາມຂອງອຳນາດການປົກຄອງ, ບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງມະຫາຊົນ ແລະ ປະຊາຊົນ 2 ປະເທດ, ພິເສດແມ່ນລຸ້ນໜຸ່ມ, ການພົວພັນ ຫວຽດນາມ-ອາເມລິກາ ຈະສືບຕໍ່ຊະນິດຕິດພັນນຳກັນບົນຈິດໃຈຮ່ວມມືຮອບດ້ານ.