(vovworld) – ໂດຍໄດ້ຮັບຖືວ່າແມ່ນປະເທດປະສົບຜົນສຳເລັດທີ່ສຸດໃນວິວັດການຂ້າມຜ່ານປະຊາທິປະໄຕ ພາຍຫຼັງຂະບວນການ “ລະດູບານໃໝ່ອາຣັບ“ ຢູ່ຕາເວັນອອກກາງ - ອາຟະລິກາເໜືອ, ແຕ່ປະຈຸບັນ, Tunisia ພວມຜ່ານຜ່າຊຸມມື້ຂາດສະຖຽນລະພາບ ແລະ ອາດຈະຖືກຜົນສະທ້ອນຈາກວິກິດການຢູ່ພາກພື້ນ. ພາຍຫຼັງການປະຕິວັດດອກຊ້ອນ ເມື່ອເດືອນ 3/2011, ຄວາມຂັດແຍ້ງໃນພັນທະມິດກຳອຳນາດ ກໍ່ຄືການຄັດຄ້ານຂອງຝ່າຍຄ້ານນັບມື້ນັບເພີ່ມຂຶ້ນ. ແລະ ອາດຈະພາໃຫ້ເກີດການປະຕິວັດຄັ້ງທີ 2 ຢູ່ປະເທດນີ້.
ການແຫ່ຂະວນຂັດຄ້ານລັດຖະບານຢູ່ Tunisia
(ພາບອິນເຕີແນດ)
ໃນຊຸມມື້ມໍ່ໆມານີ້, ຊາວ Tunisia ນັບພັນຄົນ ໄດ້ ລົງຖະໜົນເຂົ້າຮ່ວມການແຫ່ຂະບວນຄັດຄ້ານລັດຖະບານ. ສະພາບການຢູ່ Tunisia ໄດ້ເຮັດໃຫ້ຜູ້ຄົນທັງຫຼາຍຄິດເຖິງທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງທີ່ເກີດຂຶ້ນກ່ອນນີ້ 2 ປີ, ຂະນະທີ່ Mohamed Bouaziz ຊາວໜຸ່ມຜູ້ໜຶ່ງໄດ້ເຜົາຕົວຕາຍເພື່ອຄັດຄ້ານການປາບປາມຂອງອຳນາດການປົກຄອງ. ແປວໄຟແຫ່ງຄວາມຄຽດແຄ້ນດັ່ງກ່າວ ໄດ້ແຜ່ລາມອອກຢ່າງກວ້າງຂວາງໃນທົ່ວປະເທດ ແລະ ກາຍເປັນ “ການປະຕິວັດດອກຊ້ອນ“, ສ້າງເປັນຂີດໝາຍປະຫວັດສາດ ດ້ວຍເລື່ອງໂຄ່ນລົ້ມລະບອບຜະເດັດການຂອງປະທານາທິບໍດີ Ben Ali, ທັງເປັນກຳລັງໜູນຊ່ວຍໃຫ້ການປະຕິຮູບໃນທົ່ວເຂດຕາເວັນອອກກາງ - ອາຟະລິກາເໜືອ, ທີ່ໃສ່ຊື່ວ່າ “ລະດູບານໃໝ່ອາຣັບ“.
ເມື່ອທຽບໃສ່ບັນດາປະເທດໃນພາກພື້ນທີ່ເຄີຍມີຜົນສະທ້ອນຈາກການປະຕິຮູບ, ວິວັດຂ້າມຜ່ານດ້ານການເມືອງຢູ່ Tunisia ໄດ້ຮັບການຕີລາຄາວ່າມີຄວາມສະດວກພໍສົມຄວນ. ພາຍຫຼັງໂຄ່ນລົ້ມຜູ້ນຳຜະເດັດການ Ben Ali ພຽງສອງ, ສາມເດືອນ, ການເລືອກຕັ້ງປະຊາທິປະໄຕທຳອິດໄດ້ດຳເນີນໄປ, ອັນໄດ້ເຮັດໃຫ້ຫາງສຽງຄິດວ່າປະເທດນີ້ຈະກ້າວເຂົ້າຮູ່ສັງກາດການເມືອງໃໝ່. ແຕ່ການຫັນປ່ຽນຂອງປະເທດນີ້ພັດແກ່ຍາວບໍ່ດົນປານໃດ ຍ້ອນການຂັດແຍ້ງກັນຢູ່ພາຍໃນລະຫວ່າງຝ່າຍໜຶ່ງແມ່ນກຳລັງຝ່າຍຄ້ານ ແລະ ຝ່າຍອິດສະລາມກຳອຳນາດ. ນັບແຕ່ເກີດເຫດຄາດຕະກຳນັກການເມືອງ Chokri Belaid ເມື່ອເດືອນ 2/2013, ຖັດມາແມ່ນ ສສຊ ອິດສະລາມ M. Brahmi ເມື່ອເດືອນ 7/2013, ປະເທດນີ້ໄດ້ຕົກເຂົ້າສູ່ສະພາບຈະລາຈົນຢ່າງແທ້ຈິງ. ຊາວ Tunisia ຫຼາຍຄົນໄດ້ຖີ້ມໂທດໃຫ້ພັກອິດສາລາມສະຫງ່ຽມຄ່ຽມຄົມ Ennahda ຢືນຢູ່ເບື້ອງຫຼັງເຫດຄາດຕະກຳທັງສອງນີ້. ເຖິງວ່າທ້າຍເດືອນ 7 ຜ່ານມາ, ລັດຖະມົນຕີກະຊວງພາຍໃນ Lotdi BenJeddou ໄດ້ຊີ້ແຈ້ງວ່າ, ສະມາຊິກຜູ້ໜຶ່ງໃນຂະບວນການອິດສະລາມ ນິກາຍ Sunni Saladist ແມ່ນຜູ້ທີ່ໄດ້ເຂັ່ນຂ້າທ່ານ M. Brahmi ແຕ່ສິ່ງດັ່ງກ່າວ ກໍ່ອາດເຮັດໃຫ້ຄວາມຄຽດແຄ້ນຂອງກຳລັງຝ່າຍຄ້ານຫຼຸດລົງເທື່ອ.
ການປະຕິຮູບຢູ່ Tunisia ຈະບໍ່ປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຄືແນວນັ້ນ, ຖ້າຫາກບໍ່ມີເສິກກາງເມືອງຢູ່ປະເທດບ້ານໃກ້ເຮືອນຄຽງ ອີຢີບ, ສິ້ນສຸດອາຍຸການນຳພາທີ່ສັ້ນໆຂອງປະທານາທິບໍດີອີຢີບ Mahamed Morsi. ການຜັນແປຢູ່ປະເທດອີຢີບ ໄດ້ກາຍເປັນແຫຼ່ງກຳລັງໜູນຊ່ວຍໃຫ້ບັນດາຜູ້ແຫ່ຂະບວນປະທ້ວງຢູ່ Tunisia, ສ້າງເປັນຂະບວນການຄັດຄ້ານຢ່າງຮຸນແຮງ. ໂດຍພາຍໃຕ້ການນຳພາຂອງຝ່າຍອິດສະລາມ, ວິວັດທະນາການປະຊາທິປະໄຕ ແລະ ການຜັນແປຕ່າງໆທີ່ເກີດຂຶ້ນຢ່າງລຽນຕິດໃນໄລຍະຜ່ານມາຢູ່ສອງປະເທດນີ້ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ຫາງສຽງວິຕົກກັງວົນວ່າ, Tunisia ຈະກາຍເປັນອີຢີບ ທີ 2. ຄວາມວິຕົກກັງວົນຕໍ່ສະພາບ “ຫັນອຳນາດການປົກຄອງພົນລະເຮືອນເປັນອິດສະລາມ“ ຄືດັ່ງກົນອຸບາຍຍຸດທະສາດຂອງພັກ Ennahda, ເຊິ່ງແມ່ນພັກການເມືອງໃຫຍ່ກວ່າໝູ່ໃນພັນທະມິດກຳອຳນາດ, ເພື່ອແນໃສ່ຫັນ Tunisia ເປັນປະເທດອິດສະລາມ ແມ່ນສາຍເຫດທີ່ພາໄປເຖິງສະພາບຂາດສະຖຽນລະພາບຢ່າງຮ້າຍແຮງຢູ່ປະເທດນີ້.
ໃນສະພາບຂາດສະຖຽນລະພາບດ້ານການເມືອງ ແລະ ຄວາມຂັດແຍ້ງ ລະຫວ່າງຝ່າຍຕ່າງໆພວມເພີ່ມຂຶ້ນນັ້ນ, Tunisia ຍັງຕ້ອງປະເຊີນໜ້າກັບກຸ່ມອິດສະລາມຫາກໍ່ພົ້ນເດັ່ນຂຶ້ນ Jihad, ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງເຖິງອົງການກໍ່ການຮ້າຍ Al-Qaeda, ພວມສ້າງຖານທີ່ໝັ້ນຢູ່ຕາມຮ່ອມພູຕິດກັບ Algeria. ທ້າຍເດືອນ 7 ຜ່ານມາ, ທະຫານ Tunisia 8 ຄົນໄດ້ຖືກເສຍຊີວິດໃນການປະທະກັນກັບພວກກໍ່ການຮ້າຍຢູ່ເຂດນີ້. ນີ້ກໍ່ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາສາຍເຫດທີ່ພາໃຫ້ຝ່າຍຄ້ານກ່າວຫາລັດຖະບານຖືກປະລາໄຊໃນການຄວບຄຸມບັນດາກຸມອິດສະລາມຫົວຮຸນແຮງ. ນອກນັ້ນແມ່ນຄວາມເສຍຫວັງຂອງປະຊາຊົນທີ່ມີຕໍ່ລັດຖະບານນັບມື້ນັບເພີ່ມຂຶ້ນ, ເມື່ອອັດຕາການຫວ່າງງານໄດ້ຂຶ້ນເຖິງ 18%, ໄພສໍ້ລາດບັງຫຼວງແຜ່ຂະຫຍາຍຢ່າງກວ້າງຂວາງ, ເສດຖະກິດບໍ່ພັດທະນາເມື່ອທຽບໃສ່ໄລຍະກ່ອນຈະເກີດການປະຕິວັດດອກຊ້ອນ.
ປະຈຸບັນ, ຕໍ່ໜ້າຄວາມດັນຂອງການແຫ່ຂະບວນປະທ້ອງ, ທ່ານນາຍົກລັດຖະມົນຕີ Tunisia , ການນຳພັກອິດສະລາມ Ennahda ກຳອຳນາດ Ali Larayed ຖະແຫຼງຮັບຮູ້ຂໍ້ສະເໜີທັງໝົດ ເພື່ອບັນລຸໄດ້ຂໍ້ຕົກລົງກ່ຽວກັບລັດຖະບານປະສົມ ຫຼືລັດຖະບານກູ້ຊາດ ແລະ ຮຽກຮ້ອງດຳເນີນການເລືອກຕັ້ງຢູ່ປະເທດນີ້ໃນວັນທີ 17/12 ຈະມາເຖິງ. ແຕ່ລັດຖະບານກໍ່ປະຕິເສດບໍ່ວ່າການເຈລະຈາໃດໆທີ່ມີເງື່ອນໄຂຕິດພ້ອມແມ່ນທວງໃຫ້ຍຸບເລີກຄະນະລັດຖະບານ. ຫາງສຽງວິຕົກກັງວົນວ່າ, ສະພາບການ Tunisia ຈະເຄັ່ງຮ້ອນຂຶ້ນຕື່ມໃນຊຸມມື້ຈະມາເຖິງ. ຕາມວົງການນັກວິເຄາະແລ້ວ, ສິ່ງດັ່ງກ່າວອາດຈະພາໃຫ້ເກີດການປະຕິວັດຄັ້ງທີ 2 ຢູ່ປະເທດອາຟະລິກາເໜືອນີ້.