ມື້ໃດກໍ່ເຊັ່ນດຽວກັນ, ຮອດຊວງເວລາແຕ່ 1 ຫາ 2 ໂມງຕອນເຊົ້າ, ບັນດາເນື້ອທີ່ ປູກຜັກໃນ ໝູ່ບ້ານທີ້ລິ້ງກໍ່ຄຶກຄື້ນໄປດ້ວຍສຽງເວົ້າສຽງຫົວ. ໃນຕອນກາງຄືນ, ເບິ່ງແສງໄຟບົນເນື້ອທີປູກຜັກຈາກໄກ ກໍ່ຮູ້ສຶກປຽບເໝືອນຝູງແມງຫິ່ງຫ້ອຍພວມໄປຫາກິນຍາມຄຳ່ຄືນ. ນາງ ວູ້ທິຮ່ຽນ ປີນີ້ອາຍຸ 51 ປີບອກວ່າ ອາຊີບປູກຜັກແມ່ນມີຄວາມລຳບາກຫຼາຍ. ຢາກນຳເອົາຜັກທີ່ສະອາດ ແລະ ຂຽວສົດໄປຕະຫຼາດຮັບໄຊ້ຜູ້ບໍລິໂພກນັ້ນ, ແມ່ນຕ້ອງຕື່ນນອນແຕ່ 1 ຫາ 2 ໂມງເຊົ້າເພື່ອຫຼົກຜັກໃຫ້ທັນກັບຕະຫຼາດຍາມເຊົ້າ, ຖ້າຫາກວ່າຫຼົກຜັກແຕ່ຕອນແລງມື້ກ່ອນນັ້ນ, ຜັກຈະຫ່ຽວ. ນາງ ຮ່ຽນ ເວົ້າວ່າ : “ ແຕ່ 1 ຫາ 2 ໂມງ ຢູ່ແຫ່ງນີ້, ສວນຜັກແຫ່ງໃດ ກໍ່ເປີດໄຟຮຸ່ງທີ່ສຸດ. ປະຊາຊົນທັງ ບ້ານໄດ້ພາກັນໄປຫຼົກຜັກຍາມຄ່ຳຄືນ. ມີຄວາມລຳບາກຫຼາຍ ກໍ່ຍ້ອນບາງຄັ້ງບາງຄາວ ມີນ້ຳໝອກກົ້ວ ແລະຝົນຕົກໜັກ. ຮອດເວລາ 4 ໂມງຕອນບາຍ ກໍ່ມີນ້ຳສະອາດຖືກສູບມາຮອດເນື້ອທີ່ປູກ ເພື່ອຫົດຜັກ. ປະຈຸບັນ ທຳການປູກຝັງກໍ່ມີຄວາມສະດວກສະບາຍຫຼາຍແລ້ວ ”
ຄຳເວົ້າຂອງນາງ ຮ່ຽນແມ່ນຖືກແທ້, ຂະນະທີ່ນັບແຕ່ປີ 2000 ເປັນຕົ້ນມາ ຮູບແບບສູນຜະລິດຜັກສະອາດແຫ່ງທຳອິດໄດ້ຖືກສ້າງທົດລອງໃນເນື້ອທີ 6000 ຕາແມດ. ພາຍຫຼັງນຳເຂົ້າໃຊ້ການມາເປັນເວລາ 1 ປີ, ໄດ້ໃຫ້ເຫັນວ່າ ປະສິດທິຜົນ ແລະ ມະມັດຕະພາບ, ຄຸນນະພາບຂອງຜັກສະອາດ ລ້ວນແຕ່ສາມາດຕອບສະໜອງຕາມຄວາມຕ້ອງການ. ແຕ່ບາດກ້າວບຸກທະລຸທີ່ແຮງກ້າທີ່ສຸດນັ້ນ, ແມ່ນລະບົບຫົດນ້ຳເຄິ່ງອັດຕະໂນມັດ. ໃນເນື້ອທີ່ 6000 ຕາແມດ ໃນເບື້ອງຕົ້ນ, ສະຫະກອນກະເສດ ລິ້ງນາມ ໄດ້ດຳເນີນເຈາະນ້ຳບາດານ 3 ແຫ່ງໂດຍນຳໃຊ້ຈັກສູບນ້ຳ ເພື່ອສະໜອງນ້ຳຫົດ, ທັງເປັນການຫຼຸດຜ່ອນແຮງງານຂອງຊາວສວນ, ທັງສາມາດຫຼຸດຜ່ອນຄ່າໃຊ້ຈາຍ ແລະຍາມໃດກໍ່ເປັນເຈົ້າການທາງດ້ານແຫຼ່ງນ້ຳ. ໄລຍະຕໍ່ມາ, ໂດຍໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນຈາກຄະນະກຳມະການປະຊາຊົນນະຄອນຮ່າໂນ້ຍ, ໝູ່ບ້ານທີ້ລິ້ງ ໄດ້ກໍ່ສ້າງສະຖານີສະໜອງນ້ຳສະອາດ ພ້ອມກັບລະບົບຫົດນ້ຳເຄິ່ງອັດຕະໂນມັດ ຮັບໃຊ້ການຜະລິດ ດ້ວຍຍອດຄ່າໃຊ້ຈາຍແມ່ນ 1,4 ຕື້ດົງ. ມີນ້ຳສະອາດມາຮອດສວນປູກຜັກ. ຊາວສວນຢູ່ ໝູ່ບ້ານທີ້ລິ້ງ ຍິ່ງມີຄວາມຜູກພັນກັບອາຊີບປູກຜັກ. ນາງ ຮ່ຽນໃຫ້ຮູ້ຕື່ມອີກວ່າ : “ ນັບແຕ່ມື້ມີນ້ຳສະອາດ, ຊາວບ້ານມີຄວາມເພິງພໍໃຈ ແລະ ດີໃຈຫຼາຍ, ມີຫຼາຍຄົນທີ່ປະລະອາຊີບແລ້ວ, ໄດ້ກັບຄືນມາປະກອບອາຊີບໃໝ່. ມີນ້ຳສະອາດ, ຂ້າພະເຈົ້າກໍ່ເຊົາເຈັບຂາເລີຍ ຍ້ອນວ່າບໍ່ຕ້ອງຫາບນ້ຳອີກແລ້ວ. ໄດ້ໃຊ້ນ້ຳສະອາດເປັນເວລາ 10 ປີແລ້ວ. ເມື່ອກ່ອນນີ້ ລຳບາກຫຼາຍ, ຕ້ອງໄປຫາບນ້ຳຢູ່ຕາມສະ, ໜອງ ”
ຜັກຂອງ ໝູ່ບ້ານທີ້ລິ້ງ ນັບມື້ນັບສາມາດຢັ້ງຢືນຄຸນນະພາບຂອງຕົນ. ດັ່ງນັ້ນ, ຮູບແບບສູນຜະລິດຜັກສະອາດກໍ່ໄດ້ຮັບການເປີດກ້ວາງອອກ. ຈາກເນື້ອທີ່ 6000 ຕາແມດໃນປີ 2000, ໝູ່ບ້ານທີ້ລິ້ງ ໄດ້ເປີດກ້ວາງເນື້ອທີ່ປູກຜັກໃຫ້ຂຶ້ນເຖິງ 320ລ້ານດົງ/ແຮັກຕາ/ປີ. ນາງ ເລທິຫງອດ ຊາວສວນໃນໝູ່ບ້ານທີ້ລິ້ງໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ເຖິງວ່າການປູກຜັກມີຄວາມລຳບາກ, ຕ້ອງຕື່ນນອນແຕ່ຮຸ່ງເຊົ້າກໍ່ຕາມ, ແຕ່ເມື່ອຄຳນຶງເຖິງເຄື່ອງໝາຍການຄ້າຜັກທີ້ລິ້ງນັ້ນ, ນາງກໍ່ເຊັ່ນດຽວກັນກັບເອື້ອຍນ້ອງແມ່ຍິງຄົນອື່ນໆໃນບ້ານ, ກໍ່ລ້ວນແຕ່ພະຍາຍາມ. ນາງ ຫງອດເວົ້າວ່າ: “ຜັກຢູ່ນີ້ບັນລຸມາດຕະຖານຜັກສະອາດ. ສຳລັບການລ້າງ, ການຫົດນ້ຳ ລ້ວນ ແຕ່ໃຊ້ນ້ຳສະອາດ. ຢູ່ຕາມເນື້ອທີ່ປູູກ, ລ້ວນແຕ່ກໍ່ສ້າງອ່າງນ້ຳ ເພື່ອລ້າງຜັກ. ເຂົາເຈົ້າລົງທຶນເຮັດລະບົບທໍ່, ສ່ວນຄ່ານ້ຳ ແມ່ນເຮົາຕ້ອງຈາຍ, ຄິດສະເລັ່ຍເນື້ອທີ່ຜັກໄລ່ 1 ຕ້ອງຈາຍຄ່ານ້ຳ 40 ພັນດົງ”
ໂດຍເລີ່ມຈາກເຂດຜະລິດຜັກທີ່ຫຼ້າຫຼັງ, ຕ້ອງຂຶ້ນກັບດິນຟ້າອາກາດ, ໝູ່ບ້ານທີ້ລິ້ງ ໄດ້ນັບມື້ນັບຢັ້ງຢືນທີ່ຕັ້ງຂອງຕົນ. ປີ 2004, ໝູ່ບ້ານທີ້ລິ້ງ ໄດ້ຮັບການຢັ້ງຢືນແມ່ນ 1 ໃນ ຈຳນວນ 4 ຫົວໜ່ວຍຜະລິດຜັກສະອາດຂອງນະຄອນ ແລະ ກາຍເປັນຜູ້ສະໜອງຜັກໃຫ້ແກ່ບັນດາຮ້ານສັບພະສິນຄ້າໃຫຍ່. ຢູ່ໝູ່ບ້ານທີ້ລິ້ງ, ປະຊາຊົນຢູ່ແຫ່ງນີ້ມັກປູກຜັກກະລຳ່ປີ, ຜັກກາດຂາວ, ຜັກກາດຂຽວ ແລະ ອື່ນໆ. ໃນຊ່ວງເວລານີ້, ຊາວບ້ານພວມເກັບກູ້ໃຫ້ໝົດລະດູ, ເພື່ອກະກຽມເນື້ອທີ່ດິນ ໃຫ້ແກ່ລະດູການຜະລິດຜັກ ສະໜອງໃຫ້ແກ່ຕະຫຼາດຍາມບຸນເຕັດ. ນາງ ເລທິຫງອດ ເວົ້າວ່າ: “ຢູ່ນີ້ປູກຜັກທຸກໆຊະນິດ, ແຕ່ຕົ້ນຕໍ່ແມ່ນມັກປູກຜັກກາດ. ສ່ວນຜັກກະລຳ່ປີ ແມ່ນພຽງແຕ່ປູກຍາມບຸນເຕັດເທົ່ານັ້ນ. ຜັກກາດປູກຍາມອາກາດໜາວ ແມ່ນພຽງເດືອນໜຶ່ງກໍ່ສາມາດເກັບກູ້ໄດ້ແລ້ວ”.
ອາຊີບປູກຜັກໄດ້ຜູກພັນກັບຊາວບ້ານ ທີ້ລິ້ງ ປຽບເໝືອນເລືອດກັບເນື້ອ. ປະຈຸບັນການດຳລົງຊີວິດຍິ່ງຟົດຟື້ນເນື່ອງນັນຍ້ອນການເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບສາກົນ, ແຕ່ການດຳລົງຊີວິດຂອງຊາວບ້ານທີ້ລິ້ງ ຍັງຄົງລ່ວງເລີຍໄປຕາມວັນເວລາດ້ວຍຄວາມລຽບງ່າຍ. ແຕ່ລະມື້, ຊາວບ້ານທີ້ລິ້ງ ໄດ້ສະຫງວນເວລາສ່ວນຫຼາຍໃຫ້ແກ່ສວນຜັກ. ຊາວບ້ານທີ້ລິ້ງທຸກຄົນ ຕ່າງກໍ່ມີສະຕິຮັບຮູ້ວ່າ: ເພື່ອໃຫ້ອາຊີບປູກຜັກຂອງໝູ່ບ້ານພັດທະນານັ້ນ, ຊາວບ້ານຕອ້ງນຳໃຊ້ຄວາມກ້າວໜ້າດ້ານວິທະຍາສາດ, ພິເສດແມ່ນເຕັກໂນໂລຢີຊີວະສາດ, ພ້ອມກັນນັ້ນກໍຂະຫຍາຍຕື່ມບັນດາແນວປູກໃໝ່ ທີ່ໃຫ້ສະມັດຕະພາບ ແລະ ຄຸນນະພາບສູງ. ແຕ່ໃນສະເພາະໜ້າ, ວຽກງານທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດສຳລັບໝູ່ບ້ານທີ້ລິ້ງ ແມ່ນຕ້ອງສ້າງຕັ້ງລະບົບເກັບຊື້ ແລະ ແຈກຢາຍຜະລິດຕະພັນຜັກຢ່າງມີວິທະຍາສາດ ແລະ ສົມເຫດສົມຜົນ.
ລານແອງ