ງານບຸນຈືດົງຕື
(ພາບ: baomoi.com)
ຫວຽດນາມແມ່ນປະເທດທີ່ມີຫຼາຍງານບຸນ ແລະ ລະດູບານໃໝ່ກໍແມ່ນຍາມ ເລີ່ມຕົ້ນຈັດບັນດາງານບຸນໃນປີ. ຕາມຮີດຄອງປະເພນີທີ່ມີມາແຕ່ດົນນານ, ຍາມຕົ້ນ ລະດູບານໃໝ່ກໍແມ່ນໂອກາດເພື່ອໃຫ້ປະຊາຊົນທັງຫຼາຍພາວະນາຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອ ຈາກເທວະດາຟ້າແຖນ. ຢູ່ເຂດ ຄ້ວາຍເຈົາທີ່ແຂວງ ຮຶງອຽນ ໃນປະຈຸບັນຍັງຄົງ ສາມາດຮັກສາງານບຸນໜຶ່ງທີ່ມີມາແຕ່ບູຮານນະການ ຊຶ່ງຕິດພັນກັບເລື່ອງລາວແຫ່ງ ຄວາມຮັກທີ່ໜ້າຈັບໃຈ. ນັ້ນແມ່ນ ງານບຸນ ຈືດົງຕື-ຕຽນຢຸງ ທີ່ຍ້ອງຍໍສັນລະເສີນ ຄວາມຮັກທອະມະຕະ.
ເລອງລາວໄດເລາຂານກັນມາວາ: ໃນສະໄໝເຈາຊີວິດຮຸງອົງທ 18, ມີພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງທສວຍງາມໄດເຖິງເກນອາຍຸແຕງງານ, ແຕຍັງຄົງມັກມວນຊນ, ທຽວນ. ມີມໜງຍາມລະດູບານໃໝ, ແສງແດດສາດສ່ອງລົງມາສງຄວາມອົບອຸນໃຫແກມະນຸດ, ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງພອມກັບສະໜົມໄດລອງເຮືອຮັບຊົມທິວທັດຍາມລະດູບານໃໝບັນແມນ ກາຍ(ໝາຍເຖິງແມນແດງ), ເມອລອງເຮືອຮອດຫາດ ຕຶຍຽນ ຂນກັບບໍລິເວນໝູບານ ຢະແຈກ, ເຫັນທິວທັດທຳມະຊາດຮົກເຮອສວຍງາມປຽບເໝືອນແດນສະຫວັນ, ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງໄດສງຄວາມໃຫຄົນໃຊກງຜາບົນຫາດຊາຍເພື່ອອາບນ. ກະແສນໄບົນຫາດຊາຍຄືດງໄດຄູນຊາຍຂນ, ບັງເອີນໄດປະກົດມີອາຍບາວຜູໜງ, ຮາງຄີງຄືນັກກາມພວມຢືນປະເປືອຍໂຕ. ອາຍບາວຄົນນນສະແດງຄວາມຢານກົວ, ເມອໄດເຫັນຈງຊນ, ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງກໍຕງສະຕິ ແລະ ມາທັກທາຍສະບາຍດີ. ອາຍບາວໃຫຮູວາ ລາວເປັນຄົນກຳພາ, ດງນນຕອງປະກອບອຳຊີບຫາປາເພອຫາເງິນລຽງຊີບ. ເມອເຫັນຝູງເຮືອຂອງ ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງ ແລນຜານ, ລາວຕົກສະທານຢານກົວ ແລະ ໄດົບຊອນໂຕໃຕຫາດຊາຍ, ແຕຢູຫນກໍແມນບອນທພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງ ໃຫກງຜາເພອອາບນ. ໂດຍມີຄວາມສົງສານ ແລະ ເຫັນອົກເຫັນໃຈກັບອາຍບາວທຸກຍາກ ແລະ ຖືວາການພົບພກັບອາຍບາວແມນຄວາມຮັກໂດຍໂດຍສະຫວັນລີຂິດ, ດງນນ ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງໄດເຊອເຊີນອາຍບາວລົງເຮືອ, ຈັດງານລຽງຊົມເຊີຍ ແລະ ແຕງງານກັບອາຍບາວຄົນນນ. ແລະ ນັບແຕນນ, ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງພອມກັບສາມີ ໄດຕງຖນຖານດຳລົງຊີວິດຢູຫາດຊາຍແຫງນນ, ແລະ ພວກເພນໄດຊວຍຊາວບານບຸກເບີກພນທີ, ສາງບານແປງເມືອງ. ທານ ຫງວຽນຮງທວນ ຜູອາວຸໂສໃນໝູບານ ຢະແຈກ ໃຫຮູວາ : “ ຢູໝູບານ ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງສອນປະຊາຊົນຮູຈັກວິທີໄຖນາ. ພະນາງຍັງສາມາດປນປົວພະຍາດດີທສຸດ, ເພນໄດປນປົວພະຍາດໃຫເຈາຊີວິດ ແລະ ປະຊາຊົນໃນທວເຂດ. ດງນນ ໃນເມອກອນ ປະຊາຊົນຢູ 72 ຕາແສງລວນແຕກໍຕງວິຫານເພອບູຊາ ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງ. ແຕກໍມີພວມເຈາເສນາປະຈົບປະແຈງ ໄດເຂາກາບທູນກັບເຈາຊີວິດວາ: ພວກເຂົາກສາງເຂດນ ເພອໃຊເປັນຖານທໝນໂຄນລມເຈາຊີວິດ, ດງນນເຈົ້າຊີວິດໄດໃຫກຳລັງທະຫານຕີກວາດລາງ. ຈືດົງຕື ແລະ ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງ ຮັກສາຄວາມກະຕັນຍູກັບພະບິດາ ແລະ ໄດປຽນຮູບບນຂນສູສະຫວັນ ໂດຍປະຖມໄມຄອນເທາ ແລະ ກຸບໄວ. ”
ຕາມເລອງລາວເລາຂານກັນມາວາ: ບຶງນທກວາໃຫຍໄພສານ ມີນຂຽວເຢັນຢູແຫງນ ແມນຮອງຮອຍຂອງຫໍຜາສາດໃນເມອກອນຂອງ ຄູສາມີພັນລະຍາ ຈືດົງຕື ແລະ ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງ ໄດຫາຍໄປພາຍໃນຄືນ. ແລະ ຢູແຫງນ ຊາວບານໄດຕງວິຫານ ຢະແຈກ ເພອບູຊາອາໄລຫາເຖິງຄຸນງາມຄວາມດີຂອງ ຈືດົງຕື ແລະ ພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງ. ແຕປາງກອນ, ງານບຸນ ຈືດົງຕື - ຕຽນຢຸງ ໄດຖືກຈັດຂນແຕລະປີ, ອັນໄດສາງຄວາມຟົດຟນມວນຊນຍາມຕນລະດູບານໃໝ ຢູເຂດບານນາທສະຫງົບສຸກ ແລະ ຮອດວັນທີ 10 ເດືອນ 2 ແຕລະປີ ໂດຍໄລຕາມຈັນທະປະຕິທິນ, ປະຊາຊົນໃນແຂວງ ຮຶງອຽນ ແລະ ແຂກຄົນມາຈາກສາລະທິດກໍພາກັນງໄເຂາມາ ຢະແຈກເພອເຂາຮວມງານບຸນທໃຫຍກວາໝູຢູຫວຽດນາມ. ໃນງານບຸນຢູແຫງນກໍຈັດພິທີຕາງໆຢາງສົມກຽດຄື: ແຫວໍ, ແຫນ, ແຫໄມຄອນເທາ ແລະ ກຸບວິເສດ. ນຳໜາຂະບວນແຫແມນໂຕມັງກອນໃຫຍ ຍາວປະມານ 30 ແມດ ໂດຍພວກຊາວໜູມຜູແຂງແຮງບັນຊາ , ແລະ ບິນເລອນລອຍຕາມຈງຫວະຂອງສຽງກອງ. ສວນຢູຫາດຊາຍຟາກເບອງນນຂອງແມນ, ແຫງທພະລາຊະທິດາ ຕຽນຢຸງແວອາບນ, ກໍມີຝູງເຮືອນັບາຍສິບລຳໂດຍປັກທຸງຢາງງາມຕາ ພວມເດີນອອກກາງລຳແມນ ເພອທຳພິທີເອົານ. ນຖືກພວກຜູເຖາຜູແກໃນບານຕັກໃສໄຫ, ແລວເອົາຜາປົກໄຫ ເພອແຫມາຮອດວິຫານເພອທຳພິທີຖະຫວາຍທູບທຽນບູຊາ. ພາຍັງພິທີນ, ແມນຮອດການສະແດງວາດຟອນເທວະດາຂອງພວກນາງສາວໃນບານ.
ພາຍັງຂນຕອນຈັດພິທີ ແມນຮອດຂນຕອນຈັດບຸນ ຊງລວມມີບັນດາການລະນພນເມືອງທຟົດຟນເຊນ: ຊວງເຮືອ, ມວຍປ, ຕີໄກ .... ອັນໄດດຶງດູດຜູມາຊົມເບງເປັນຈຳນວນວງາຍ. ເຂາຮວມງານບຸນຍາມຕນລະດູບານໃໝ, ຜູຄົນທັງາຍຈະໄດຢຽມຊົມທິວທັດ, ຄວາມງາມຂອງໝູບານເຂດບານນາທສະຫງົບສຸກ, ໄປທັດສະນະຈອນບັນດາປູຊະນີຍະສະຖານປະຫວັດສາດ, ແຕລະຄົນຈະຮູສຶກເຖິງຄວາມສະຫວາດສະເຫວີຍ, ຄວາມມວນຊນໃນວັນບຸນຍາມຕນລະດູບານໃໝ. ນາງ ຮາເວີນ ນັກສຶກສາ ສັງກັດສະຖາບັນການເງິນ ຮາໂນຍ ເປີດເຜີຍວາ : “ ຂາພະເຈາໄດມາຮວມງານບຸນເປັນຄງທ 2 ແລວ, ຄງກອນນ ເຮົາມາພຽງແຕຖາຍຮູບເທານນ ແລະ ຍັງບທັນສົນໃຈກຽວກັບດານວັດທະນະທຳ ແລະ ເລອງລາວກຽວກັບວິຫານແຫງນ. ແຕໃນປີນ, ມີໂອກາດເຂາຮວມງານບຸນກັບທຸກໆຄົນ, ຂາພະເຈາມີຄວາມເບີກບານໃຈ ແລະ ຮູສຶກສະຫວາດສະເຫວີຍ ”
ສວນເພອນ ກວາງຕູ ນັກສຶກສາປີສຸດທາຍສັງກັດມະຫາວິທະຍາໄລສະຖາປັດ ຕະຍະກຳ ຮາໂນຍ ເວາວາ: “ ຂາພະເຈາມີໂອກາດໄດມາທັດສະນະສຶກສາຢູວິຫານ ຈືດົງຕື ດວຍສະຖາປັດ ຕະຍະກຳທສວຍງາມ. ຂາພະເຈາມີຄວາມປະທັບໃຈ ເມື່ອໄດຮັບຊົມທັດສະນີຍະພາບ, ບັນຍາກາດໃນງານບຸນ ”
ໃນທາມກາງບັນຍາກາດທຟົດຟນມວນຊນຂອງບັນດາງານບຸນອັນເປັນປະເພນີ ຍາມລະດູບານໃໝ, ງານບຸນ ຈືດົງຕື-ຕຽນຢຸງ ມີຈຸດຄວາມງາມເອກະລັກສະເພາະ ຂອງເຂດບານນາແຫງອະລິຍະທຳ. ງານບຸນໄດວາດພາບເຖິງເລອງລາວແຫງຄວາມຮັກ ດວຍຄວາມຄາດຫວັງມີການດຳລົງຊີວິດທີສະຫງົບສຸກ, ມີຄວາມຮັກອະມະຕະ ແລະ ສັດຊບໍລິສຸດ , ຜານຜາຄວາມຫຍຸງຍາກສງທາທາຍນາໆປະການ. ງານບຸນ ຈືດົງຕື-ຕຽນຢຸງ ສະແດງໃຫເຫັນຄວາມງາມດານວັດທະນຳພນເມືອງຫວຽດນາມ.
ໂຕຕວນ