ລາຍການສະແດງຄ້ອງເຂດເຕິຍງວຽນ

    ໂດຍສືບທອດ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍຄຸນຄ່າຂອງດົນຕີທີ່ເປັນເອກະລັກຢູ່ແຫ່ງນີ້, ບັນດາສູນປະພັນດົນຕີ ໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນແນໃສ່ລະດົມໃຈ ດຶງດູດນັກປະພັນດົນຕີໃນທົ່ວປະເທດ ກັບມາເຄື່ອນໄຫວຢູ່ເຂດ ເຕິຍງວຽນ ແຫ່ງເທບນິຍາຍ. ໄດ້ມີບົດເພງ ບົດດົນຕີນັບຮ້ອຍບົດ ໄດ້ຮັບການປະພັນປະກອບສ່ວນຫຼາຍພໍສົມຄວນເຂົ້າໃນຊີວິດດົນຕີຂອງທົ່ວປະເທດ. ນັ້ນແມ່ນບົດເພງ “ບົດເພງແຫ່ງຄວາມຮັກເຂດ ເຕິຍວງວຽນ” ຂອງນັກດົນຕີ ຮວ່າງເວິນ, “ແປວໄຟເຂດ ເຕິຍງວຽນ” ຂອງນັກດົນຕີ ເຈິ່ນຕ໊ຽນ, ພິເສດແມ່ນບັນດາບົດເພງຂອງນັກດົນຕີ ຫງວຽນເກື່ອງ ຄື: “ເຮີແຢນ ໄປເຮັດໄຮ່”, “ຈອກກາເຟ ບານເມ”, “ຍັງຮັກແພງກັນ ຈົ່ງກັບຄືນ ບວນມາທ໊ວດ”... ເພື່ອປະພັນເພງບົດໜຶ່ງທີ່ມີລົມຫາຍໃຈຂອງບັນດາເຜົ່າ ຫຼື ເຂດດິນແດນຕ່າງໆ ນັກປະພັນດົນຕີກ່ອນອື່ນໝົດ ແມ່ນຕ້ອງສຳຜັດ ຕ້ອງເຂົ້າໃຈກ່ຽວກັບດົນຕີຢູ່ເຂດແຄວ້ນທ້ອງຖິ່ນ ໂດຍຜ່ານບັນດາທຳນອງເພງພື້ນເມືອງ ແລະ ດົນຕີພື້ນເມືອງທີ່ເປັນເອກະລັກຂອງຂອງຊົນເຜົ່ານັ້ນ. ນັກດົນຕີ ແໝັ້ງຈີ໊ ໃນແຂວງດັກລັກ ຖືວ່າ:

      “ໂດຍພື້ນຖານແລ້ວ ນັກດົນຕີຕ້ອງແຊກຊຶມເຂົ້າໃນສະພາບຕົວຈິງ ຕ້ອງເກັບກຳເພື່ອໃຫ້ທຳນອງເພງ ຊຶມເລິກເຂົ້າໃນຈິດໃຈ, ເມື່ອໄດ້ຟັງແລ້ວ ຜູ້ຟັງສາມາດເຂົ້າໃຈໂລດວ່ານີ້ແມ່ນທຳນອງຂອງຊົນເຜົ່າໃດ, ເວລານັ້ນເມື່ອປະພັນເພງໃໝ່ ມັນຈະເດີນຕາມຢ່າງຖືຕ້ອງ ແລະ ບໍ່ໄດ້ຜິດເຂວສູ່ອັນອື່ນໆ. ຖ້າຫາກວ່າຖືກຜິດເຂວມັນຈະສູນເສຍຄວາມເຂັ້ມຂົ້ນສີສັນຂອງດິນແດນເຂດນັ້ນ”.

      ດົນຕີພື້ນເມືອງຢູ່ບັນດາແຂວງເຂດ ເຕິຍງວຽນ ໃນຫຼາຍປີຜ່ານມາ ໄດ້ເປັນຂີດໝາຍຢ່າງເລິກເຊິ່ງໃນວັນນະຄະດີສິລະປະຢູ່ເຂດ ເຕິຍງວຽນ, ຍິ່ງໄປກວ່ານັ້ນແມ່ນການສ້າງຄວາມເປັນເກະລັກສະເພາະໃນພື້ນຖານດົນຕີ ຫວຽດນາມ. ບັນດາບົດເພງຂອງບັນດານັກດົນຕີທີ່ມີຊື່ສຽງຄື ກວາງຢຸ໊ງ, ອີໂປນເກີເຊີດ, ລິງງາເນເອກະດຳ, ເລເຢິດແທັ່ງ ແລະ ນັກປະພັນດົນຕີອີກຫຼາຍຄົນທີ່ເຄີຍດຳລົງຊີວິດ ແລະ ຕິດພັນຕະຫຼອດຊີວິດຢູ່ດິນແດນແຫ່ງນີ້ໄດ້ ແລະ ພວມແມ່ນຄວາມເອກອ້າງທະນົງໃຈຂອງຜູ້ນິຍົມດົນຕີ, ຜູ້ນິຍົມວັນນະຄະດີເຂດ ເຕິຍງວຽນ ເພື່ອສືບຕໍ່ອະນຸລັກເສີມຂະຫຍາຍບັນດາທຳນອງເພງພື້ນເມືອງ ໃຫ້ຂະຫຍາຍເປັນບັນດາຜະລິດຕະພັນດົນຕີໃໝ່ ໃນໄລຍະປັດຈຸບັນກໍ່ຕ້ອງມີການກຳນົດທິດ ແລະ ຕ້ອງຮັກສາສິ່ງທີ່ເປັນກົກເຄົ້າໃນຂະບວນວິວັດແຫ່ງການພັດທະນາ. ນັກດົນຕີ, ສິລະປິນດີເດັ່ນ ອາດູ ຢູ່ແຂວງ ກອນຕູມ ແບ່ງປັນວ່າ:

       “ຕາມຂ້າພະເຈົ້າແລ້ວ ບໍ່ຄວນລົບລ້າງທຳນອງເຄົ້າຂອງເຂົາເຈົ້າ ໝາຍຄວາມວ່າທຳນອງເຄົ້າຍັງຕ້ອງຮັກສາເໝືອນເດີມ. ສ່ວນການພັດທະນາຕ້ອງອີງໃສ່ທຸກສິ່ງທີ່ເປັນກົກເຄົ້າ ເພື່ອພັດທະນາ. ຖ້າຫາກວ່າ ເຮົາຮູ້ນຳໃຊ້ມັນຈາກທຳນອງທີ່ດີທີ່ມ່ວນນັ້ນ ພວກເຮົາເຮັດໃຫ້ມັນຕ້ອງມ່ວນກວ່າອີກ, ນັ້ນເຮົາຈຶ່ງເອີ້ນໃຫ້ຖືວ່າ ແມ່ນພັດທະນາ ແລະ ປະພັນ.”

      ເມື່ອບໍ່ດົນມານີ້ງານມະໂຫລານດົນຕີໃນທົ່ວປະເທດ ທີ່ຈັດຂຶ້ນແຕ່ວັນທີ  18 ຫາ ວັນທີ 20 ພຶດສະພາ ຢູ່ນະຄອນ ບວນມາທ໊ວດ, ສະມາຄົມນັກປະພັນ ຫວຽດນາມ ໄດ້ສົມທົບກັບສະມາຄົມວັນນະຄະດີສິລະປະແຂວງ ດັກລັກ ຈັດການໂອ້ລົມສົນທະນາກ່ຽວກັບດົນຕີພື້ນເມືອງເຂດ ເຕິຍງວຽນ ໃນຊີວິດດົນຕີປັດຈຸບັນ.ບັນດາຜູ້ແທນທີ່ເຂົ້າຮ່ວມໄດ້ແລກປ່ຽນຄຳເຫັນແນໃສ່ ຊອກຫາວິທີປະພັນດົນຕີໃໝ່ ທີ່ສອດຄ່ອງກັບຊີວິດປັດຈຸບັນ ແລະ ເຊີດຊູສີສັນທີ່ເປັນເອກະລັກຂອງດົນຕີພື້ນເມືອງ ຂອງບັນດາເຜົ່າເຂດ ເຕິຍງວຽນ. ນັກດົນຕີ ໂດ໊ຮົ່ງກວນ ປະທານສະພາສິລະປະສະມາຄົມນັກດົນຕີ ຫວຽດນາມ ໄດ້ຖືວ່າ

       “ທຸກໆຄົນຕ່າງກໍ່ມີຄວາມຫວັງລວມວ່າ ເຮັດແນວໃດ ເພື່ອໃຫ້ດົນຕີເຂດ ເຕິຍງວຽນຂອງພວກເຮົາ ບໍ່ພຽງແຕ່ໄດ້ຮັບການຮັກສາໄວ້ເໝືອນເດີມ ທັງອະນຸລັກຮັກສາເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງມີບັນດາເງື່ອນເພື່ອເສີມຂະຫຍາຍ ແລະ ພັດທະນາຜ່ານບັນດາບົດເພງໃໝ່ ຂອງນັກດົນຕີລຸ້ນປັດຈຸບັນ.”