(vovworld)- ໃນຍຸກປະຈຸບັນ, ປະຊາຊົນສ່ວນຫຼາຍໄດ້ໃຊ້ນ້ຳປະປາໃນການດຳເນີນຊີວິດປະຈຳວັນ, ຮູບພາບຊາວໂຮ້ຍອານ ຍັງຄົງໃຊ້ສະໂລ່ງເພື່ອຕັກນ້ຳສ້າງນັ້ນແມ່ນຮູບພາບທີ່ຫາຍາກ. ນ້ຳສ້າງໄດ້ປະກອບສ່ວນສ້າງເປັນຄຸນຄ່າສະເພາະໃນຊີວິດຂອງຊາວໂຮ້ຍອານ ແລະ ວັດທະນະທຳໂຮ້ຍອານ. ໃນແຕ່ລະມື້, ຊາວໂຮ້ຍອານ ຍັງໃຊ້ນ້ຳໃສ, ເຢັນ, ສະອາດຈາກນ້ຳສ້າງເພື່ອປຸງແຕ່ງອາຫານພິເສດສະເພາະຫຼາຍເຍື່ອງ ຫຼືໃຊ້ເພື່ອຊົງນ້ຳຊາ, ກາເຟ.
(ພາບ: vov)
ຊາວໂຮ້ຍອານ ສ່ວນຫຼາຍຍັງມີຄວາມລຶ້ງເຄີຍແຕ່ງກິນ, ຊົງນຳຊາດ້ວຍນ້ຳທີ່ເອົາມາຈາກນ້ຳສ້າງ. ທ່ານຫວໍ້ຮົ່ງຫວຽດ, ພະນັກງານສູນອະນຸລັກຮັກສາວັດທະນະທຳໂຮ້ຍອານ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ປະຈຸບັນ, ຢູ່ໂຮ້ຍອານ ຍັງມີນ້ຳສ້າງຫຼາຍແຫ່ງ, ພິເສດແມ່ນໃນຄຸ້ມຖະໜົນເກົ່ານີ້, ນອກຈາກນ້ຳສ້າງບູຮານບ໋າເລ້ແລ້ວ, ຍັງມີນ້ຳສ້າງອີກຫຼາຍແຫ່ງຢູ່ອ້ອມແອ້ມ. ປະຈຸບັນໄດ້ມີລະບົບນ້ຳປະປາແລ້ວແຕ່ນ້ຳໃນນ້ຳສ້າງບ໋າເລ້ ຍັງຄົງຖືກນຳໃຊ້ເຂົ້າໃນການປຸງແຕ່ງອາຫານ. ຍ້ອນນ້ຳຢູ່ນີ້ໃສ, ເຢັນເມື່ອປຸງແຕ່ງເຍື່ອງອາຫານຈະມີຄຸນນະພາບສູງກ່ວາ“.
(ພາບ: vov)
ຕາມບັນດາຜູ້ເຖົ້າແກ່ຢູ່ໂຮ້ຍອານແລ້ວ, ນ້ຳສ້າງບ໋າເລ້ ມີມາແຕ່ສັດຕະວັດທີ 8-9, ນັບແຕ່ດົນນານມາແລ້ວ, ຊາວໂຮ້ຍອານ ເຄີຍໃຊ້ນ້ຳສ້າງບ໋າເລ້ ໃນໂອກາດຕ່າງໆຄື: ເຮັດພາເຂົ້າບູຊາໃນວັນທີ 1, ວັນທີ 15 ໄລ່ຕາມຈັນທະປະຕິທິນຂອງແຕ່ລະເດືອນ, ອາບນ້ຳໃຫ້ເດັກຫາກໍ່ເກີດໃໝ່. ນ້ຳສ້າງບູຮານບ໋າເລ້ ໄດ້ມີມາກ່ອນນີ້ນັບພັນປີແລ້ວແຕ່ນ້ຳບໍ່ເຄີຍຖືກບົກແຫ້ງຈັກເທື່ອ. ທ່ານຫວໍ້ຮົ່ງຫວຽດ, ພະນັກງານສູນອະນຸລັກຮັກສາວັດທະນະທຳໂຮ້ຍອານ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ປະຈຸບັນ, ສ້າງນ້ຳບ໋າເລ້ ໄດ້ສະໜອງນ້ຳໃຫ້ຊາວໂຮ້ຍອານ ຫຼາຍຄົນເພື່ອນຳໃຊ້ໃນຊີວິດປະຈຳວັນ, ພິເສດແມ່ນໃຊ້ໃນການປຸງແຕ່ງອາຫານ ແລະ ຊົງນ້ຳຊາ, ກາເຟ… ທຸກຄົນໄດ້ເລົ່າຂານກັນມາວ່າ, ຖ້າເອົານ້ຳຈາກນ້ຳສ້າງບູຮານບ໋າເລ້ ເພື່ອປຸງແຕ່ງອາຫານ, ເຍື່ອງອາຫານຈະມີລົດຊາດແຊບນົວກ່ວາ“
ປະຈຸບັນ, ຢູ່ໂຮ້ຍອານ, ມີນ້ຳສ້າງບູຮານປະມານ 80 ກ່ວາແຫ່ງ. ເຖິງວ່າພຽງແຕ່ຫ່າງຈາກແມ່ນ້ຳເຄັມປະມານ 50 – 150 ແມັດ, ບາງເທື່ອແຕ່ 6-10 ແມັດເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ນ້ຳຢູ່ບັນດານ້ຳສ້າງນີ້ຍັງຄົງຮັກສາລົດຈືດທຳມະຊາດຢູ່. ເວລາໃດກໍ່ເຕັມນ້ຳ, ນັບທັງໃນຊຸມວັນຮ້ອນເອົາ, ບົກແຫ້ງ.
ຕາມທ່ານຫວໍ້ຮົ່ງຫວຽດ, ນ້ຳສ້າງໂຮ້ຍອານ ແມ່ນສະແດງໃຫ້ເຫັນການພົວພັນພິເສດລະຫວ່າງຊາວເຜົ່າຈຳ ແລະ ຊາວເຜົ່າກິງຢູ່ໂຮ້ຍອານ. ສ້າງນ້ຳຢູ່ໂຮ້ຍອານ ເຄີຍມີ 3 ຮູບແບບຄື: ຮູບມົນ, ຮູບ 4 ຫຼ່ຽມ, ຫຼືຮູບມົນຢູ່ເທິງ, ຮູບ 4 ຫຼ່ຽມຢູ່ໃຕ້ ນ້ຳສ້າງໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງດ້ວຍດິນຈີ່. ເຖິງວ່ານ້ຳສ້າງແຕ່ລະແຫ່ງມີຮູບແບບແຕກຕ່າງກັນກໍ່ຕາມແຕ່ຍັງມີຈຸດລວມຄື: ມີໂຄງໄມ້ແດງຢູ່ໃຕ້ຝາດິນຈີ່. ຢູ່ຕໍ່ໜ້າບ້ານຂອງທ່ານລຶວຮຸ່ງ ຍັງຄົງຮັກສານ້ຳສ້າງຂອງວົງຕະກຸນລຶວໄວ້ເໝືອນເດີມ. ທ່າຍລຶວຮຸ່ງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ກ່ອນນີ້, ເມື່ອກໍ່ສ້າງຫໍບູຊາວົງຕະກຸນ ເຂົາເຈົ້າກໍ່ສ້າງນ້ຳສ້າງນີ້ເລີຍ ແລະ ນ້ຳສ້າງນີ້ໄດ້ຮັບການອະນຸລັກຮັກສາໄວ້. ເມື່ອກໍ່ສ້າງ, ເຂົາເຈົ້າໄດ້ໃຊ້ໄມ້ແດງ 4 ແຜ່ນປະມານ 25 ແຊນຕີແມັດເພື່ອອ້ອມຮອບ 4 ແຈ, ປະຈຸບັນຍັງຄົງຮັກສາໄວ້ໄດ້ເໝືອນເດີມ “.
ຈຸດພິເສດໜຶ່ງອີກ, ນັ້ນແມ່ນ, ຢູ່ເທິງນ້ຳສ້າງເຫຼົ່ານີ້, ລ້ວນແຕ່ມີແທ່ນບູຊາເທວະດານ້ຳສ້າງ. ຊາວໂຮ້ຍອານ ໃນເມື່ອກ່ອນມີຄວາມນຶກຄິດທີ່ວ່າ, ນ້ຳສ້າງແຕ່ລະແຫ່ງລ້ວນແຕ່ມີເທວະດາອົງໜຶ່ງປົກປ້ອງ, ນີ້ແມ່ນປັດໄຈດ້ານຈິດວິນຍານເຊິ່ງຊາວໂຮ້ຍອານ ຍັງຄົງຮັກສາຈົນເຖິງປະຈຸບັນ. ທ່ານລຶວຮຸ່ງໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ຖ້າຖົມນ້ຳສ້າງ, ໃນຄອບຄົວຈະເກີດຄວາມສັບສົນຫຼາຍຢ່າງ ແລະ ປະສົບແຕ່ຄວາມສ່ຽງ, ໃນວັນທີ 1, ວັນທີ 15 ໄລ່ຕາມຈັນທະປະຕິທິນແຕ່ລະເດືອນ, ຂ້າພະເຈົ້າເຄີຍຈູດທູບບູຊາເທວະດານ້ຳສ້າງ. ຊາວໂຮ້ຍອານ ໄດ້ບູຊາເທວະດາຜູ້ດູແລເຕົ່າໄຟ, ເທວະດາແຫ່ງຄວາມຮັ່ງມີ, ເທວະດານ້ຳສ້າງ, ເທວະດາດິນ, ເທວະດາຮ່ອງບ້ານ. ເມື່ອກ່ອນຊາວໂຮ້ຍອານ ບູຊາເທວະດານ້ຳສ້າງ ເພື່ອໃຫ້ມີນ້ຳໃສ. ການບູຊາເທວະດານ້ຳສ້າງກໍ່ເໝືອນກັບບູຊາເທວະນາໃນບ້ານ“.
ພ້ອມກັບວັດຂົວ, ແມ່ນ້ຳຮ່ວາຍ, ເຮືອນບູຮານ, ຮ່ອງຮອຍວັດ, ວິຫານ...ບັນດານ້ຳສ້າງກໍແມ່ນພາກສ່ວນທີ່ຂາດບໍ່ໄດ້ຂອງມໍລະດົກວັດທະນະທຳບໍ່ມີຮູບຮ່າງຢູ່ໂຮ້ຍອານ./.