ປະເພນີຜູກສ່ຽວລະຫວ່າງບັນດາໝູ່ບ້ານເກົ່າຢູ່ເຂດ ພາກເໜືອ
(ພາບ: baobacgiang)
|
ປະເພນີຜູກສ່ຽວລະຫວ່າງບັນດາໝູ່ບ້ານເກົ່າ ໄດ້ມີມາແຕ່ດົນນານຢູ່ເຂດ ພາກເໜືອ ຊຶ່ງແມ່ນແຫ່ງໄດ້ຮັບຖືວ່າແມ່ນອູ່ວັດທະນະທຳຢູ່ເຂດທົ່ງພຽງພາກເໜືອຫວຽດນາມ. ຜ່ານໄລຍະປະຫວັດສາດນັບພັນປີ ດ້ວຍການປ່ຽນແປງໃໝ່ຫຼາຍຢ່າງໃນການດຳລົງຊີວິດ, ຈຸດຄວາມງາມດ້ານວັດທະນະທຳນີ້ຍັງຄົງໄດ້ຮັບການຮັກສາ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍຈາກປະຊາຊົນຢູ່ແຫ່ງນີ້.
ເຂດພາກເໜືອຫວຽດນາມແມ່ນແຫ່ງທີ່ມີ 3 ເມືອງຫຼວງເກົ່າຂອງຫວຽດນາມ ຊຶ່ງລວມມີບາງໝູ່ບ້ານ, ຕາແສງຢູ່ບັນດາແຂວງ : ບັກຢາງ, ບັກນິງ, ແລະ ບໍລິເວນຕິດກັບຮ່າໂນ້ຍ. ນີ້ແມ່ນເຂດວັດທະນະທຳທີ່ມີມາແຕ່ດົນນານຢູ່ຫວຽດນາມ. ກໍເຊັ່ນດຽວກັນກັບບັນດາໝູ່ບ້ານເຂດບ້ານນາທີ່ເຂດທົ່ງພຽງພາກເໜືອ, ໝູ່ບ້ານທີ່ທີ່ມີມາແຕ່ດົນນານຢູ່ເຂດພາກເໜືອເຄີຍຕິດພັນກັບຮູບພາບປະຕູໂຂງໝູ່ບ້ານ ແລະ ແຖວກົກໄມ້ໄຜ່ອ້ອມຮອບໝູ່ບ້ານ. ແຕ່ລະໝູ່ບ້ານລ້ວນແຕ່ມີບັນດາຮີດຄອງປະເພນີ ພ້ອມກັບກົດລະບຽບສະເພາະຂອງໝູ່ບ້ານຕົນ. ມີບັນດາເລື່ອງລາວ, ຮີດຄອງປະເພນີວັດທະນະທຳທີ່ເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມໝາຍອັນສູງສົ່ງທີ່ບໍ່ສາມາດຊອກຫາຢູ່ແຫ່ງອື່ນໄດ້. ຍົກຕົວຢ່າງຄືການຜູກສ່ຽວລະຫວ່າງໝູ່ບ້ານ ຟຸກລິງ ແລະ ໝູ່ບ້ານເຮືອງເກົາທີ່ຂຶ້ນກັບຕາແສງເຮືອງເລີມ, ເມືອງຫຽບຮ່ວາ, ແຂວງບັກຢ່າງ, ກໍແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາປະກົດການຂອງຮີດຄອງປະເພນີທີ່ດີງາມດັ່ງກ່າວ. ພໍ່ຕູ້ ຕະດົງທິ້ງ ຜູ້ອາຍຸສູງໃນ ໝູ່ບ້ານ ຟຸກລິງ ເລົ່າສູ່ຟັງວ່າ :
“ ຕາມບັນດາຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ໃນບ້ານ ໄດ້ເລົ່າຄືນສູ່ຟັງວ່າ ໃນສະໄໝສັກດີນາ, ປະຊາຊົນຢູ່ແຫ່ງນີ້ຍັງບໍ່ຫຼາຍ, ເພື່ອຮັບປະກັນໃຫ້ແກ່ການຜະລິດ, ຊ່ວຍເຫຼືອຊຶ່ງກັນ ແລະ ກັນຜ່ານຜ່າຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ, ຕ້ານໄພທຳມະຊາດ, ການເຂົ້າມາຮຸກຮານຂອງສັດຕູ... ໄດ້ເຮັດໃຫ້ 2 ໝູ່ບ້ານຕ້ອງຜູກສ່ຽວນຳກັນ ”
ປະຊາຊົນຢູ່ ໝູ່ບ້ານ ຟຸກລິງ ແລະ ໝູ່ບ້ານ ເຮືອງເກົາ ລ້ວນແຕ່ບໍ່ຮູ້ຈັກດີວ່າ ປະເພນີຜູກສ່ຽວ ໄດ້ມີມາແຕ່ຍາມໃດ, ແຕ່ໃນຄວາມຊົງຈຳຂອງເຂົາເຈົ້າ ຍາມໃດກໍຝັງເລິກບັນດາເລື່ອງລາວທີ່ຢັ້ງຢືນຄວາມຮັກແພງລະຫວ່າງປະຊາຊົນ 2 ໝູ່ບ້ານ. ນັ້ນແມ່ນໃນປີ 1980 ຂອງສະຕະວັດກ່ອນ, ເມື່ອຊາວບ້ານ ຟຸກລິງ ຕົກລົງກໍ່ສ້າງເສັ້ນທາງໃໝ່ເຂົ້າໝູ່ບ້ານ. ເມື່ອຕື່ນເຊົ້າເພື່ອກະກຽມໄປເຮັດທາງ, ຊາວບ້ານ ຟຸກລິງ ໄດ້ເຫັນຢູ່ລຽບຕາມເສັ້ນທາງຈະກໍ່ສ້າງ ໄດ້ຮັບການກະກຽມ ດ້ວຍບັນດາກອງຫີນແຮ່ຢ່າງຮຽບຮ້ອຍເພື່ອກໍ່ສ້າງທາງໃຫ້ສຳເລັດ. ລຸງຕະວັນຖີ ຊາວບ້ານ ຟຸກລິງ ເລົ່າສູ່ຟັງວ່າ :
“ ໝູ່ບ້ານແຮກສ່ຽວເຮືອງເກົາ ໄດ້ຂົນສົ່ງຫີນແຮ່ຊ່ວຍໝູ່ບ້ານ ຟຸກລິງ, ແຕ່ຍ້ອນຂົນສົ່ງໃນຍາມກາງຄືນ, ດັ່ງນັ້ນບໍ່ມີໃຜໄດ້ຮູ້ຈັກ. ຮອດຕອນເຊົ້າ, ເມື່ອຊາວບ້ານຕື່ນມາ, ກໍລ້ວນແຕ່ບໍ່ຮູ້ວ່າ ຜູ້ໃດໄດ້ເອົາຫີນແຮ່ມາຖອກຈາກສາລາມາຮອດຫົວບ້ານ ເປັນກອງເປັນກອງ. ບໍ່ເຂົ້າໃຈວ່າໝູ່ບ້ານແຮກສ່ຽວ ເຮືອງເກົາ ໄດ້ຊ່ວຍຄືແນວໃດ, ບໍ່ມີໃຜໄດ້ເຫັນເລີຍ ”
ບໍ່ຕ້ອງການລໍຖ້າຄຳສະເໜີ, ການຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອ, ຊາວບ້ານເຮືອງເກົາໄດ້ຊ່ວຍເຫຼືອ ໝູ່ບ້ານ ຟຸກລິງແບບມິດງຽບ, ເຂົາເຈົ້າໄດ້ລະດົມກຳລັງຊາວບ້ານຢ່າງຫຼວງຫຼາຍເພື່ອເຮັດວຽກງານນັ້ນໃນຄຳຄືນ. ເມື່ອໄປຮອດ ໝູ່ບ້ານເຮືອງເກົາເພື່ອສອບຖາມວ່າເປັນແນວໃດ ກໍລ້ວນແຕ່ຮັບຄຳຕອບຄືເປັນເລື່ອງທຳມະດາວ່າ : ເມືອ່ໝູ່ບ້ານພວກຂ້າພະເຈົ້າຮັບຜົນເສຍຫາຍໃນລະດູການຜະລິດ, ຍ້ອນພາຍຸນ້ຳຖ້ວມນັ້ນ, ໝູ່ບ້ານ ຟຸກລິງ ລ້ວນແຕ່ໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອຢ່າງຈິງໃຈ . ທ່ານ ຮ່ວາງວັນລິກ ປະທານຄະນະກຳມະການປະຊາຊົນຕາແສງ ເຮືອງເລີມ ເລົ່າສູ່ຟັງວ່າ : (ເທບ) “ ກ່ອນນີ້ເມື່ອເຮັດນາ ກໍຕ້ອງສະນ້ຳດ້ວຍສະໂລ່ງນັ້ນ, ຊາວບ້ານແຫ່ງນີ້ລ້ວນແຕ່ໄດ້ຊ່ວຍເອົາລົງມານີ້ເພື່ອສະນ້ຳ, ບາງຄັ້ງຄາວກໍສະນ້ຳໃນທົ່ງນາກ້ວາງຫຼາຍສິບແຮກຕາໃຫ້ບົກ. ຜູ້ຊ່ວຍສະນ້ຳ, ຜູ້ຈູງຄວາຍລົງໄຖນາ, ຜູ້ຊ່ວຍຫຼົກກ້າເພື່ອໄຖນາ ຄົນລະວຽກ ”
ສາລາ ໝູ່ບ້ານເຮືອງເກົາແມ່ນກິດຈະກຳ ສະຖາປັດຕະຍະກຳທີ່ສວຍງາມແລະ ໄດ້ມີນັບຮ້ອຍປີແລ້ວ. ເມື່ອຕົ້ນສະຕະວັດນີ້, ສາລາຂອງໝູ່ບ້ານໄດ້ຖືກເປເພ, ເສື່ອມຄຸນະພາບ, ຊາວບ້ານເຮືອງເກົາ ໄດ້ຕົກລົງບູລະນະປະຕິສັງຂອນສາລາ ແຫ່ງນີ້. ວຽກງານ ບູລະນະປະຕິສັງຂອນສາລາແມ່ນວຽກງານໃຫຍ່ໄດ້ຮັບການປຶກສາລະອຽດຈາກຊາວບ້ານ, ແຕ່ມີວຽກໜຶ່ງທີ່ເຂົ້າເຈົ້າຕົກສະເງີ້, ບໍ່ຮູ້ຈັກເຖິງ, ນັ້ນແມ່ນເລື່ອງ ໝູ່ບ້ານ ຟຸກລິງ ໄດ້ຂຶ້ນແຜນການສະເພາະຂອງຕົນເພື່ອຊ່ວຍເຫຼືອ ໝູ່ບ້ານເຮືອງເກົາ. ໃນຄຳຄືນ, ດິນຂໍທັງໝົດໄດ້ຖືກຊາວບ້ານຟຸກລິງ ຂົນມາ ເພື່ອຊ່ວຍໝູ່ບ້ານເຮືອງເກົາ ບູລະນະປະຕິສັງຂອນສາລາໝູ່ບ້ານ. ເຂົາເຈົ້າຍັງແຕ່ງຕັ້ງກຳລັງໄປຊ່ວຍຮອດເວລາກິດຈະກຳກໍ່ສ້າງສຳເລັດ. ລຸງໂງວັນກ້ຽນ ຊາວບ້ານ ຟຸກລິງ ເລົ່າສູ່ຟັງວ່າ :
“ ເມື່ອໄດ້ຍິນຊາວບ້ານເຮືອງເກົາ ກະກຽມ ບູລະນະປະຕິສັງຂອນສາລານັ້ນ, ຊາວບ້ານ ຟຸກລິງ ພວກຂ້າພະເຈົ້າ ໄດ້ສະໝັກໃຈນຳເອົາລົດມາຂົນສົ່ງດິນຂໍເພື່ອຊ່ວຍໝູ່ບ້ານເຮືອງເກົາ. ທຸກໆຄອບຄົວໃນບ້ານ, ຈາກຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ຕະຫຼອດຮອດໄວໜຸ່ມກໍລ້ວນແຕ່ຊ່ວຍຂົນສົ່ງດິນຂໍໃຫ້ໝູ່ບ້ານແຮກສ່ຽວ ”
ສຳລັບຊາວຫວຽດນາມແລ້ວ, ຄວາມຮັກແພງຖານເພື່ອນບ້ານໃກ້ຄຽງຍັງຄົງແມ່ນສິ່ງທີ່ສັກກະຫຼະບູຊາທີ່ສຸດ. ປະຈຸບັນ ຢູ່ເຂດທົ່ງພຽງພາກເໜືອຫວຽດນາມ ມີຫຼາຍໝູ່ບ້ານຍັງສາມາດຮັກສາປະເພນີຜູກສ່ຽວຄື ໝູ່ບ້ານ ຮ່ວາງມາຍ( ຕາແສງຮ່ວາງນິງ ) ແລະ ໝູ່ບ້ານ ມາຍວູ້ (ຕາແສງ ນິງເຊີນ) ເມືອງຫວຽດອຽນ ແຂວງ ບັກຢາງ ຫຼື ໝູ່ບ້ານ ເຈົາໂລ້ ແລະ ໝູ່ບ້ານ ກິມລູ້ ເມືອງຊອກເຊີນ ( ຮ່າໂນ້ຍ ) ແລະ ໝູ່ບ້ານອື່ນໆຢູ່ແຂວງບັກນິງອີກດ້ວຍ. ເຖິງວ່າຈະຢູ່ແຫ່ງຫົນໃດກໍຕາມ, ແຕ່ປະເພນີຜູກສ່ຽວຍາມໃດກໍແມ່ນຈຸດຄວາມງາມດ້ານວັດທະນະທຳທີ່ເຂັ້ມຂົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນຊາດໃນຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງວົງຄະນະຍາດຢູ່ບັນດາໝູ່ບ້ານເຂດບ້ານນາຫວຽດນາມ.