ໝູ່ບ້ານ ກາດກາດ ທີ່ສວຍງາມ (ພາບ: baomoi)
|
ໝູ່ບ້ານ ກາດກາດ ແມ່ນສະຖານທີ່ທ່ອງທ່ຽວທີ່ດູດດື່ມສຳລັບແຂກທ່ອງທ່ຽວ ທັງຫຼາຍເມື່ອມາຢ້ຽມຢາມ ຊາປາ ແຂວງ ລາວກາຍ, ບໍ່ພຽງແຕ່ຍ້ອນທິວທັດທຳມະຊາດທີ່ສວຍສົດງົດງາມເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງຍ້ອນມີບັນດາຈຸດວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງຊາວທ້ອງຖິ່ນຊຶ່ງເປັນຕົ້ນແມ່ນຊາວເຜົ່າມົ້ງອີກດ້ວຍ.
ຈາກໃຈກາງເທດສະບານ, ຍ່າງໄປຜ່ານເຂດຕະຫຼາດ ຊາປາ , ແລ້ວກໍລົງທາງຄ້ອຍກ່ວາ 2 ກິໂລແມດ, ກໍຈະຮອດໝູ່ບ້ານ ກາດກາດ. ຈຸດທີ່ຄ້າຍຄືກັນທີ່ສຸດລະຫວ່າງບັນດາໝູ້ບ້ານຢູ່ແຫ່ງນີ້ກັບ ໝູ່ບ້ານອື່ນໆຢູ່ເຂດທົ່ງພຽງ ແມ່ນເສັ້ນທາງຄົມມະນາຄົມບ້ານຕໍ່ບ້ານ ລ້ວຍແຕ່ແມ່ນທາງນ້ອຍ ແລະ ຄົດງໍ. ພາຍຫຼັງຜ່ານປະຕູໂຂງ, ແລ້ວລົງຂັ້ນໄດຕາມເສັ້ນທາງໃນ ໝູ່ບ້ານ, ສະຖານທີ່ທຳອິດທີ່ໜ້າດຶງດູດໃຈແຂກທ່ອງທ່ຽວ ແມ່ນກຸ່ມຮ້ານຄ້າຂາຍເຄື່ອງທີ່ລະນຶກ ຊຶ່ງຕິດພັນກັບອາຊີບຫັດຖະກຳໂດຍຊາວທ້ອງຖິ່ນຕັ້ງເອງ. ນີ້ແມ່ນໝູ່ບ້ານທີ່ມີມາແຕ່ດົນນານຂອງຊາວເຜົ່າມົ້ງ, ດັ່ງນັ້ນ, ອາຊີບຫັດຖະກຳຂອງ ຊາວເຜົ່າມົ້ງຢູ່ແຫ່ງນີ້ໄດ້ກາຍເປັນສິ່ງທີ່ດູດດື່ມສຳລັບແຂກທ່ອງທ່ຽວສາກົນ. ບັນດາຜ້າປົກຫົວ, ສິ້ນຜືນຕ່າງໆທີ່ມີສີຫຼາກຫຼາຍ, ພ້ອມດ້ວຍປອກແຂນເຮັດດ້ວຍເງິນຢ່າງລະອຽດອ່ອນຂອງຊາວເຜົ່າມົ້ງ, ກໍລ້ວນແຕ່ໄດ້ຮັບການຜະລິດຈາກສີມືອັນຄ່ອງແຄ້ວຂອງ ຊາວເຜົ່າມົ້ງຢູ່ແຫ່ງນີ້.
ອາຊີບຕ່ຳແຜ່ນແພພື້ນເມືອງ ດ້ວຍລວດລາຍສີສັນຫຼາກຫຼາຍ ແມ່ນສິ່ງທີ່ດຶງດູດຄວາມສົນໃຈຂອງແຂກທ່ອງທ່ຽວເມື່ອມາຢາມ ໝູ່ບ້ານ ກາດກາດ. ຮູບພາບ ພວກແມ່ຍິງເຜົ່າມົ້ງພວມເມົາມົວນັ່ງຖັກແສ່ວຢູ່ໜ້າບ້ານ, ໃຕ້ຮົ່ມເຢັນຂອງຕົ້ນໄມ້ ຫຼືຢູ່ແຄມທາງ, ສ່ວນໃດສ່ວນໜຶ່ງໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນພະລັງຊີວິດຂອງອາຊີບຫັດຖະກຳຖັກແສ່ວທີ່ມີມາແຕີດົນນານ. ນາງ ທ່າວທິຊີ ອາຍຸ 27 ປີ ພວມນັ່ງເຮັດສາຍແອວ ເພື່ອປະກອບໃຫ້ຊຸດອາພອນຂອງຊາວເຜົ່າມົ້ງ. ນາງເວົ້າວ່າ :
“ ນີ້ແມ່ນເຄື່ອງທີ່ເຮົາຕ້ອງເຮັດ, ຊາວເຜົ່າມົ້ງຕ້ອງເຮັດອັນນີ້ ເພື່ອປະກອບໃສ່ຊຸດອາພອນໃຫ້ສົມບູນ. ແຕ່ລະປີ, ສາມາດເຮັດໄດ້ພຽງ 2 ຊຸດເທົ່ານັ້ນ. ຕ້ອງໃຊ້ເວລາດົນ. ສະເພາະຊຸດອາພອນນີ້, ຂ້ອຍໄດ້ເຮັດ 3 ເດືອນແລ້ວ. ມີແຂກມາຊື້ເຄື່ອງຫຼາຍ, ກໍມ່ວນທີ່ສຸດ ”
ສ່ວນແມ່ປ້າ ວ່າງທິຕຸ່ງ ກໍພວມນັ່ງຕ່ຳແຜ່ນທໍໄໝ ດ້ວຍກີ່ນ້ອຍທີ່ໄດ້ເກົ່າແລ້ວ ໂດຍຜົວຜະລິດເອງ. ແມ່ປ້າ ວ່າງທິຕຸ່ງ ໄດ້ຜູກພັນກັບອາຊີບນີ້ເປັນເວລາກ່ວາ 30 ປີແລ້ວ. ລາວເປີດເຜີຍວ່າ ບໍ່ຮູ້ວ່າ ເປັນຫຍັງພັດເມົາມົວກັບອາຊີບນີ້, ພຽງແຕ່ຮູ້ເຮັດເທົ່ານັ້ນ. ແມ່ປ້າ ວ່າງທິຕຸ່ງ ກ່າວວ່າ :
“ ຂ້ອຍຕ່ຳຜ້າເພື່ອຫຍິບເສື້ອໃຫ້ຫຼານນ້ອຍ, ມີຫຼາຍແນວຫຼາຍຢ່າງ, ຄືກັນໝົດ. ຕ່ຳຜ້າກໍຍາກຫຼາຍ, ແຕ່ວ່າ ຖ້າຮູ້ວິທີເຮັດ ກໍບໍ່ຍາກດອກ. ຕ້ອງຮຽນຈາກພໍ່ແມ່ຈຶ່ງສາມາດເຮັດໄດ້, ປະມານອາທິດໜຶ່ງເທົ່ານັ້ນ. ຂ້າພະເຈົ້າຫຍິບເສື້ອ ແມ່ນເພື່ອນຸ່ງ, ບໍ່ຂາຍ ”
ນາງສາວເຜົ່າມົ້ງພວມຖັກແສ່ວ
|
ນ້ອງ ວ່າງທິລາ ນັກຮຽນຫ້ອງມໍ 2 , ໄດ້ຮູ້ວິທີຖັກແສ່ວແຕ່ 2-3 ປີມານີ້ ເວົ້າວ່າ : “ ກັບມາຈາກໂຮງຮຽນ, ຫຼານກໍໄດ້ຊ່ວຍແມ່ຍ່າເບິ່ງນ້ອງນ້ອຍ. ຫຼານກໍສາມາດຖັກແສ່ວລວດລາຍໃສ່ເສື້ອໄດ້. ຫຼານຮູ້ວິທີຖັກແສ່ວນັບແຕ່ເວລາມີອາຍຸ 8 ປີ ”
ຢູ່ໝູ່ບ້ານ ກາດກາດ ຍັງມີເຂດແນະນຳ ແລະ ຂາຍເຄື່ອງຫັດຖະກຳພື້ນເມືອງຂອງພໍ່ແມ່ພີນ້ອງ ຊາວເຜົ່າມົ້ງ. ເຂດວາງສະແດງຖືກກໍ່ຕັ້ງແບບລຽບງ່າຍ ດ້ວຍໄມ້ໄຜ່, ໄມ້ເຮ້ຍ... ເຂດວາງສະແດງນີ້ ບໍ່ກ້ວາງໃຫຍ່, ແຕ່ກໍຍັງສະແດງໃຫ້ເຫັນສີມືອັນຄອ່ງແຄ້ວຂອງແມ່ຍິງເຂດພູສູງ ຜ່ານບັນດາຊຸດອາພອນປະຈຳເຜົ່າ ຫຼືຮູບຖັກແສ່ວແບບຫັດຖະກຳ. ນອກຈາກນັ້ນ, ອາຊີບແກະຄວັດສະຫຼັກຫີນ ກໍແມ່ນອາຊີບຫັດຖະກຳ ຊຶ່ງໄດ້ຄົງຕົວມາແຕ່ດົນນານ ແລະ ສາມາດນຳມາເຊິ່ງລາຍຮັບສູງພໍສົມຄວນໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນຢູ່ແຫ່ງນີ້. ທ້າວ ປາວ ປະກອບອາຊີບແກະຄວັດສະຫຼັກຫີນ ໄດ້ປະກອບອາຊີບນີ້ເປັນເວລາ 2-3 ປີແລ້ວ ເວົ້າວ່າ :
“ ນ້ອງປະກອບອາຊີບນີ້ ແມ່ນເລີ່ມມາຈາກຄວາມຊົມຊອບ. ແນ່ນອນວ່າກໍຍາກແທ້. ແຕ່ຍິງຍາກເທົ່າໃດ ກໍຍິງມ່ວນເທົ່ານັ້ນ ”
ນອກຈາກອາຊີບຕ່ຳແຜ່ນ, ອາຊີບແກະຄວັດສະຫຼັກຫີນແລ້ວ, ໝູ່ບ້ານ ກາດກາດ ຍັງມີອາຊີບຜະລິດເຄື່ອງເງິນທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະອີກດ້ວຍ, ຊຶ່ງຕົ້ນຕໍແມ່ນຜະລິດເຄື່ອງເອ້ຢ້ອງຄື : ປອກແຂນ, ປອກຄໍ, ແຫວນ, ສາຍແອວ.......
ໝູ່ບ້ານ ກາດກາດ ພ້ອມກັບໝູ່ບ້ານ ເຢັນ, ນາຣິນ ຢູ່ຊາປາ ແມ່ນມີສີສັນຂອງຮູບແບບໝູ່ບ້ານທ່ອງທ່ຽວວັດທະນະທຳ. ທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງ ຄື ທາງຄົມມະນາຄົມ ຕະຫຼອດຮອດເຮືອນຊານບ້ານຊອງ, ລ້ວນແຕ່ເຂັ້ມຂົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນວັດທະ ນະທຳຂອງຊາວເຜົ່າມົ້ງ.