ນັກ​ດົນຕີ Xuan Oanh ຜູ້ໄດ້ປະພັນບົດ​ເພງ “ ວັນ​ທີ 19 ສິງຫາ ” (ພາບ: vanhoadoisong .com)

    ການ​ປະຕິວັດ​ເດືອນ​ສິງຫາ​ປີ 1945 ​ໄດ້​ເປັນ​ຂີດ​ໝາຍ​ບາດ​ລ້ຽວອັນ​ຍິ່ງ​ໃຫຍ່​ໃນ​ປະຫວັດສາດ​ຂອງ​ຊາດ​ຫວຽດນາມ, ພ້ອມ​ກັນ​ນັ້ນ​ກໍ​ສ້າງບາດ​ລ້ຽວທີ່​ສຳຄັນ​ທີ່​ສຸດ​ໃນ​ປະຫວັດສາດ​ດ້ານ​ດົນຕີ. ບັນດາ​ຜູ້​ເຄື​ອ່ນ​ໄຫວ​ໃນ​ຂົງ​ເຂດ​ດົນຕີ​ກ່ອນ​ເດືອນ​ສິງຫາ​ປີ 1945 ລ້ວນ​ແຕ່​ຫ້າວຫັນ​ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ວຽກ​ງານ​ຮັບ​ໃຊ້​ການ​ປະຕິວັດ.ມີ​ເພງ​ໃໝ່​ຫຼາຍ​ບົດ​ໄດ້​ຮັບ​ການປະພັນ ​ເພື່ອ​ຍ້ອງຍໍ​ສັນລະ​ເສີນ​ລະບອບ​ໃໝ່, ຊີວິດ​ໃໝ່, ປະທານ​ໂຮ່ຈິ​ມິນ​ທີ່​ແສນ​ເຄົາລົບ​ຮັກ ​ແລະ ສະ​ແດງ​ຄວາມ​ຮູ້​ບູນຄຸນ​ຕໍ່​ການ​ສ້າງ​ ຊີວິ​​ດໃໝ່ຂອງ​ການ​ປະຕິວັດ.

   ກ່ອນ​ນີ້ 67 ປີ, ​ເມື່ອ​ມີ​ຄຳ​ສັ່ງ​ລຸກ​ຮື້​ຂື້ນ​ດ້ວຍ​ຂອບ​ຂະໜາດ​ໃຫຍ່, ຮ່າ​ໂນ້ຍ​ແມ່ນ​ແຫ່ງ​ທີ່​ໄດ້​ປະ​ຕິ​ບັດ​ໄວ​ກ່ວາ​ໝູ່. ​ໃນ​ຕອນ​ບ່າຍວັນ​ທີ 17/8/1945, ຢູ່​ສະໜາມຫຼວງ​ໂຮງ​ລະຄອນ​ໃຫຍ່​ຮ່າ​ໂນ້ຍ, ​ທຸງ​ແດງ​ດາວ​ຄຳຜືນ​ໃຫຍ່​ໄດ້​ຖືກ​ປ່ອຍ​ຈາກ​ຊັ້ນດາດ​ຟ້າຂອງ​ໂຮງ​ລະຄອນ​ໃນ​ງານ​ຊຸມນຸມ​ມິດ​ຕິງ​ສະໜັບສະໜູນ​ລັດຖະບານ ​ເຈີ​ນຈ້ອງ​ກິມ ຂອງ​ສະມາຄົມ​ໃຫຍ່​ລັດຖະກອນ ອັນ​ໄດ້​ເປັນ​ການ​ລະດົມ​ກຳ​ລັງ​ໃຈ​ແກ່​ມະຫາຊົນ. ບົດ​ເພງ “ ຕ້ຽນກວນ​ກາ ” ​ແປ​ວ່າການ​ເຄື​່ອນທັບ​ບຸກຕີ ຂອງນັກດົນຕີ  Van Cao ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ປະພັນ​ໃນ​ທ້າຍ​ປີ 1944 ​ໄດ້​ສົ່ງ​ສຽງ​ໂດ່​ງດັງ​​ໄປ​ເຖິງ​ເຂດ​ຖານ​ທີ​ໝັ້ນ ​ແລະ ​ເປັນ​ການ​ລະດົມ​ກຳລັງໃຈພວກ​ນັກຮົບ​ພວມ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ຢ່າງ​ປິດ​ລັບຢູ່​ຮ່າ​ໂນ້ຍ.​ໃນ​ວັນ​ທີ 19/8 ບົດ​ເພງ “ ຕ້ຽນກວນ​ກາ ” ​ໄດ້​ດັງ​ກ້ອງ​ກັງວານ​ຢູ່​ຕາມ​ຖະໜົນ​ສາຍ​ຕ່າ​ງໆ​ໃນ​ນະຄອນ​ຫຼວງ​ຮ່າ​ໂນ້ຍ. ຫຼື​ບົດ​ເພງ “ ກຸ່ງ​ເຍົາ​ດີ​ຮົງ​ບິນ ” ​ແປ​ວ່າ​ພ້ອມ​ກັນ​ເຂົ້າ​ຖັນ​ແຖວ​ກອງທັບ​ຂອງ​ນັກ​ດົນຕີ  Dinh Nhu .ບົດ​ເພງ​ນີ້​ໄດ້   ​ລື້​ມຄືນ​ໄລຍະ​ໜຶ່ງ​ທີ່​ສະຫງ່າ​ອົງອາດ​ຂອງ​ຂະ​ບວນການ ​ໂຊ​ຫວຽດ​ເງະ​ຕິ້ງ ​ເມື່ອ ກ່ອນ​ນີ້. ນັກ​ດົນຕີ Thanh Tung ​ໃຫ້​ຮູ້​ວ່າ : 

      “ ຖັດຈາກ​ບັນດາ​ບົດ​ເພງ​ຂອງ ນັກ​ດົນຕີ  Dinh Nhu ນັ້ນ, ມີນັກ​ດົນຕີຫຼາຍ​ຄົນ​ໄດ້ປະພັນ​ຫຼາຍບົດ​ເພງ​ດ້ວຍ​ແນວ​ຄິດ​ຂອງ ການ​ປະຕິວັດ​, ກ່ອນ​ອື່ນ​ໝົດ​ແມ່ນ​ເພື່ອ​ຮັບ​ໃຊ້ ການ​ປະຕິວັດ​ເດືອນ​ສິງຫາ. ທຳ​ອິດ​ແມ່ນ​ເພງ “ ຢູກິກກາ ” ​ແປ​ວ່າ​​ເພງກອງ​ຫຼອນຂອງ ນັກ​ດົນຕີ  Do Nhuan , ​ເພງ “ ກາ​ເງີ້ຍ​ແທງ​ນຽນ ” ຂອງນັກ​ດົນຕີ Luu Huu Phuoc ຫຼື​ເພງ “ ດວານ​ເວະ​ກ໋ວກກວນ ” ຂອງນັກ​ດົນຕີ Phan Huynh Dieu . ​ແລະ ​ໃນ​ປີ 1945 ​ໄດ້​ມີ​ບົດ​ເພງ​ “ ​ເງື່ອຍຮ່າ​ໂນ້ຍ ”ຂອງ ນັກ​ດົນຕີ Nguyen Dinh Thi ​ແລະ ອື່ນ. ບົດ​ເພງ​ທັງ​ໝົດ​ເຫຼົ່າ​ນັ້ນ, ລ້ວນ​ແຕ່​ມີ​ລັກສະນະ​ແນວ​ຄິ​ດຂອງ​ການ​ປະຕິວັດ, ນຳ​ແສງ​ສະຫວ່າງ, ​ແນວ​ຄິດ​ໃໝ່​ເຂົ້າ​ໃນ​ບັນດາ​ບົດ​ເພງ​ຊຶ່ງ​​ເປັນການກະຕຸກ​ຊຸກຍູ້​ມະນຸດ​ມຸ່ງ​ໄປ​ສູ່​ວຽກ​ງານ​ທີ່​ຍິ່ງ​ໃຫຍ່, ນັ້ນ​ແມ່ນ​ການ​ຢຶດ​ເອົາ​ອຳນາດ​ການ​ປົກຄອງ, ປົດ​ປ່ອຍ​ເພື່ອ​ຍາດ​ເອົາ​ເອກະລາດ​ ”

   ການ​ປະຕິວັດ​ເດືອນ​ສິງຫາ​ໄດ້​​ເປັນສາ​ຍລົມ​ໃໝ່ພັດ​ໃສ່​ແປວ​ໄຟ​ແຫ່ງ​ການ​ສູ້​ຮົບ. ບັນດາ​ບົດ​ເພງ​ທີ່​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ປະພັນ​ໃນ​ຈຸດ​ເວລາ​ນີ້ ​ແມ່ນ​ບໍ່​ມີ​ລັກສະນະ​ເພິ່ນ​ຈິດ, ອອ່ນ​ໂຍນ, ຄວາມ​ຮັກ​ຂອງ​ຄູ່ບ່າ​ວສາວອີກ​ແລ້ວ, ຫາກ​ໄດ້​ທົດ​ແທນ​ດ້ວຍບັນດາ​ບົດ​ເພງ​ອະມະຕະ. ພ້ອມ​ກັບ​ບົດ​ເພງ “ ຕ້ຽນກວນ​ກາ ” ​ແລະ ​ເພງ “ ຈຽນ​ຊີ້​ຫວຽດນາມ” ​ແປ​ວ່າ​ນັກຮົບ​ຫວຽດນາມ​ຂອງ ນັກ​ດົນຕີ Van Cao ນັ້ນ, ​ແມ່ນ​ບົດ​ເພງ “ ຢຽດ​ຟາດ​ຊິດ ” ​ແປ​ວ່າ​ດັບ​ສູນ​ຟາດ​ຊິດ​ຂອງ ນັກ​ດົນຕີ Nguyen Dinh Thi . ບັດ​ເພງ​ນີ້​ໄດ້​ເຈືອ​ຈານ​ເຂົ້າ​ກັບ​ບັນດາ​ບົດ​ເພງ​ຕ້ານ​ຟາດ​ຊິດ​ຂອງ​ທົ່ວ​ໂລກ. ​ບົດ​ເພງ “ ຢຽດ​ຟາດ​ຊິດ ” ​​ໄດ້​ດັງ​ກ້ອງ​ກັງວານ​ຂຶ້ນ​ໃນ​ມື້​ ຮ່າ​ໂນ້ຍລຸກຮື້ຂຶ້ນ. ແຕ່ພິເສດ ກ່ວາໝູ່​ແມ່ນ​ບົດ​ເພງ​ທີ່​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ປະພັນ​ໃນ​ວັນ​ທີ 19/8/1945, ນັ້ນ​ແມ່ນ​ບົດ​ເພງ “ ວັນ​ທີ 19 ສິງຫາ ” ຂອງນັກ​ດົນຕີ Xuan Oanh . ​ໃນ​ມື້​ນັ້ນ, ​ໃນ​ຂະ​ບວນຄົນ ລຸກ​ຮື້​ຂຶ້ນຈາກ ວັນ​ດຽນມຸ່ງ​ໜ້າ​ສູ່​ຮ່າ​ໂນ້ຍ, ບັນຍາກາດ​ໃນ​ມື້​ປະຫວັດສາດ​ນີ້​ໄດ້​ກາຍເປັນ​ແຫຼ່ງອາລົມ​ກະຕຸກ​ຊຸກຍູ້​ໃຫ້ນັກ​ດົນຕີ Xuan Oanh ທັງ​ຍ່າງທັງ​ຄິດ​ແຕ່ງ​ທຳນອງ​ຂອງ​ບົດ​ເພງ​ນີ້. ​ເມື່ອ​ຂະ​ບວນຄົນ​ມາ​ຮອດ​ໂຮງ​ລະຄອນ​ໃຫຍ່​ຮ່າ​ໂນ້ຍ ກໍ​ແມ່ນ​ຈຸດ​ເວລາ​ທີ່​ທ່ານ​ໄດ້​ແຕ່ງບົດເພງ​ດັ່ງກ່າວ​​ສຳ​ເລັດ. ນັກ​ດົນຕີ Thanh Tung ​ໃຫ້​ຮູ້​ວ່າ :

   “ ​ໃນ​​ໄລຍະການ​ປະຕິວັດ​ເດືອນ​ສິງຫາ, ຈຳນວນ​ບົດ​ເພງ​ທີ່​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ປະພັນ​ແມ່ນ​ບໍ່​ຫຼາຍ. ພິ​ເສດ​ແມ່ນ​ບົດ​ເພງ​ຂອງນັກ​ດົນຕີ Xuan Oanh ​​ໄດ້​ເວົ້າ​ແຈ້ງ​ຈາກ​ຫົວ​ຂໍ້ “​ວັນ​ທີ 19ເດືອນ​ສິງຫາ” . ລັກສະນະ​ຂອງ​ບົດ​ເພງ​ນີ້​ແມ່ນ​ມຸ່ງ​ໄປ​ສູ່​ທຸກສິ່ງທີ່​ດີງາມ​ທີ່​ສຸດ. ​ແນວ​ຄິດ​ເຫຼົ່າ​ນັ້ນ​ໄດ້​ເຮັດ​ໃຫ້​ບັນດາ​ນັກ​ປະພັນ​ເພງ​ລ້ວນ​ແຕ່​ເອົາ​ໃຈ​ໃສ່​ຕໍ່​ໝາກຜົນ​ຂອງ​ການ​ປະຕິວັດ. ​ແນວ​ຄິດ ການ​ປະຕິວັດ​​ໄດ້​ລົງ​ເລິກ​ເຂົ້າ​ສູ່​ດົນຕີ, ອັນ​ໄດ້​ເຮັດ​ໃຫ້ລັກສະ​ນະ, ວິນ​ຍານ​ຂອງ​ດົນຕີ​ແຂງ​ແຮງ​ຂຶ້ນ, ກະຕຸກ​ຊຸກຍູ້​ໃຫ້​ມະນຸດ ບໍ່​ພຽງ​ແຕ່​ຖະໜຸຖະໜອມ​ຊີວິດ​ເທົ່າ​ນັ້ນ, ຫາກ​ຍັງ​ລຸກ​ຂຶ້ນ​ຍາດ​ເອົາ​ເອກະລາດ​ມາ​ໃຫ້​ປະ​ເທດ​ຊາດ ”

         ​ໃນ​ຊຸມ​ມື້​ທຳ​ອິດ​ຂອງ​ການ​ປະຕິວັດ, ສຽງ​ເພງ​ທີ່​ເຕັມ​ໄປ​ດ້ວຍ​ບັນຍາກາດ​ສະຫງ່າ​ອົງອາດ ​ໄດ້​ດັງ​ກ້ອງ​ວານ​ຂຶ້ນ​ຢູ່​ທົ່ວ​ທຸກ​ແຫ່ງ​ຫົນ. ນັ້ນ​ແມ່ນ​ໄລ​ຍະ​ໜຶ່ງ​ທີ່​ດີງາມ​ຂອງ​ຈິດ​ວິນ​ຍານ​ນັກຮົບ ​ແລະ ສິລະ​ປິນ. ນັກ​ສິລະ​ປິນປະຊາຊົນ Thanh Hoa ​ເວົ້າ​ຄວາມ​ໃນ​ໃຈ​ສູ່​ຟັງ​ວ່າ : 

    “ ​ເມື​ອ່ຂັບ​ຮ້ອງ​ໃນ​ແຕ່ລະ​ເທື່ອ, ກໍ​ແມ່ນວ່າມີ​ການ​ເມົາ​ມົວ​ອີກ​ຄັ້ງ​ໜຶ່ງ. ​ເຖິງ​ວ່າ​ຂ້າພະ​ເຈົ້າບໍ່​ມີ​ຊີວິດ​ໃນ​ໄລ​ຍະ​ເວລາ​ນັ້ນ​ກໍ​ຕາມ, ​ແຕ່​ເມື່ອ​ໄດ້​ຂັບ​ຮ້ອງ ກໍ​ລ້ວນ​ແຕ່​ຮູ້ສຶກ​ປະຫຼາດ​ໃຈ​ວ່າ ​ເປັນ​ຫຍັງ​ພັດ​ຂັບ​ຮ້ອງ​ມ່ວນ​ປານ​ນັ້ນ. ບັນດາ​ອະນຸສອນ​ກ່ຽວ​ກັບ​ບົດ​ເພງ​ນັ້ນ ​ແມ່ນ​ບໍ່​ອາດ​ຫຼົງ​ລືມ​ໄດ້. ​ເມື່ອ​ໄດ້​ຂັບ​ຮ້ອງ​ກ່ຽວ​ກັບ​ບັນດາ​ບົດ​ເພງ​ໃນ​ໄລຍະ​ຕໍ່ຕ້ານ​ຕ້ານ​ພວກ​ລ່າ​ເມືອງ​ຂຶ້ນ​ຝະລັ່ງ​ນັ້ນ, ​ເຮົາ​ສາມາດ​ວາດ​ພາບ​ໄດ້​ເຖິງ​ຄວາມ​ຮ້າຍ​ກາດ​ໃນ​ສະ​ໄໝ​ຕໍ່ຕ້ານ, ຄວາມ​ຮັກ​ແພງລະຫວ່າງກອງທັບ ​ແລະ ປະຊາຊົນ, ຄວາມ​ມຸ່ງ​ຫວັງ​ລະ​ຫວ່າງ​ບັນດາ​ຜູ້​ຢູ່​ແນວ​ໜ້າ​ກັບ​ແນວ​ຫຼັງ ”

   ມາ​ຮອດ​ປະຈຸ​ບັນ, ບັນດາ​ບົດ​ເພງທີ່ອະມະຕະຄື :  “ ຕ້ຽນກວນ​ກາ ”, “ ຢຽດ​ຟາດ​ຊິດ ”, “​ວັນ​ທີ 19 ເດືອນ​ສິງຫາ”   ແລະ ອື່ນໆຍັງຄົງຝັງເລິກໃນດວງໃຈ ຂອງທຸກໆຄົນ, ​ເຮັດ​ໃຫ້​ຄົນເຮົາຫວນ​ຄືນ​ບັນດາ​ຮູບ​ພາບ, ອະນຸສອນ​ທີ່​ບໍ່​ອາດ​ລືມ​ໄດ້​ກ່ຽວ​ກັບ​ລະດູ​ໃບ​ໄມ້​ຫຼົ່ນເດືອນ​ສິງຫາປີ 1945 ​ແລະ ລຳບາກ​ກາກ​ກຳ, ການ​ເສຍສະຫຼະ​ໃນ​ໄລຍະ 9 ປີ​ທຳ​ການ​ຕໍ່​ຕ້ານ​ຕ້ານ​ພວກ​ລ່າ​ເມືອງ​ຂຶ້ນ​ຝະລັ່ງ​ເພື່ອ​ຍາດ​ເອົາ​ເອກະລາດ​ແຫ່ງ​ຊາດ​. ສຽງ​ກັງວານ​ຂອງ​ການ​ປະຕິວັດເດືອນ​ສິງຫາ​ໃນ​ບົດ​ເພງ​ອະມະຕະເຫຼົ່ານັ້ນ ແມ່ນເຂັ້ມຂົ້ນໄປດ້ວຍຂີດໝາຍຍຸກສະໄໝໂຮ່ຈິມິນ ແລະ ຍືນຍົງຄົງຕົວກັບການເວລາຕະຫຼອດໄປ