(vovworld)- ໂດຍຕັ້ງຢູ່ໃຈກາງນະຄອນ ບວນມາທວດ, ຫໍພິພິທະພັນ ດັກລັກ ແມ່ນຫນຶ່ງໃນບັນດາສະຖານທີ່ດຶງດູດນັກທ່ອງທ່ຽວມາຢ້ຽມຊົມເປັນຈຳນວນຫລວງຫລາຍ. ຫໍພິພິທະພັນແຫ່ງນີ້ແມ່ນບ່ອນເກັບຮັກສາ, ວາງສະແດງ ແລະ ແນະນຳປະຫວັດສາດແຫ່ງການພັດທະນາ, ບັນດາຈຸດວັດທະນະທຳທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ, ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນ, ຮູບພາບທຳມະຊາດທີ່ສວຍງາມຂອງເຂດດິນແດນ ໄຕງວຽນ. ບົດຂຽນຂອງ ນັກຂ່າວ ເຮືອງລີ ທີ່ມີຫົວຂໍ້ວ່າ: ຫໍພິພິທະພັນ ດັກລັກ ບ່ອນເກັບຮັກສາວັດທະນະທຳເຂດດິນແດນໄຕງວຽນ
ຫໍພິພິທະພັນ ດັກລັກ
ພາບ:huyenthoaiviet
|
ໂດຍໄດ້ຮັບຄຳປຶກສາຈາກບັນດາຜູ້ຊ່ຽວຊານ ຝລັ່ງ ແລະ ຫໍພິພິທະພັນຊົນເຜົ່າວິທະຍາຫວຽດນາມ ສະນັ້ນ ຂອບເຂດວາງສະແດງ, ວຽກງານຮັກສາສຳເນົາ, ອະນຸລັກຮັກສາວັດຖຸພັນຂອງຫໍພິພິທະພັນ ດັກລັກ ຈຶ່ງໄດ້ຈັດວາງເປັນລະບົບ. ໃນຈຳນວນວັດຖຸພັນກວ່າ 12.000 ຢ່າງທີ່ໄດ້ຮັບການສະສົມ ແລະ ເກັບຮັກສານັ້ນ, ມີປະມານ 1000 ຢ່າງໄດ້ຮັບການຄັດເລືອກນຳວາງສະແດງເປັນປະຈຳ. ບັນດາວັດຖຸພັນແມ່ນວາງສະແດງຕາມ 3 ຫົວເລື່ອງຄື: ຊີວະນາໆພັນ, ວັດທະນະທຳຊົນເຜົ່າ, ປະຫວັດສາດ. ພ້ອມກັນນັ້ນ ຍັງມີລະບົບຂໍ້ມູນຂ່າວສານກ່ຽວກັບບັນດາວັດຖຸພັນຜ່ານບົດແນະນຳ, ຮູບເງົາ, ພາບປະກອບໄດ້ຮັບການສະເຫນີຢ່າງຄົບຖ້ວນ. ໃນນັ້ນ ເຂດວາງສະແດງວັດທະນະທຳບັນດາເຜົ່າ ດ້ວຍວັດຖຸພັນກວ່າ 450 ຢ່າງແມ່ນວາດພາບເຖິງຊີວິດທາງດ້ານວັດຖຸ ແລະ ຈິດໃຈຂອງປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າຢູ່ເຂດໄຕງວຽນ. ຈຸດວັດທະນະທຳທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະໃນງານບຸນກໍຄືການດຳເນີນຊີວິດປະຈຳວັນຂອງປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າຢູ່ເຂດໄຕງວຽນກໍໄດ້ສະແດງອອກໃຫ້ເຫັນຜ່ານບັນດາວັດຖຸພັນຄື: ກອງ, ຄ້ອງ, ເຫລົ້າໄຫ ແລະ ບັນດາເຄື່ອງດົນຕີພື້ນເມືອງອື່ນ. ຫໍພິພິທະພັນ ດັກລັກ ໄດ້ສ້າງເປັນຮູບພາບສະເພາະ ແລະ ໃຫມ່ອ່ຽມ ເພື່ອດຶງດູດແຂກເຂົ້າຊົມ. ອ້າຍ ຫງວຽນແທງເອີນ, ແຂກມາຊົມຫໍພິພິທະພັນ ດັກລັກ ເວົ້າວ່າ:
“ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ໄປຢ້ຽມຢາມບັນດາເຂດວາງສະແດງໃນຫໍພິພິທະພັນ, ຂ້າພະເຈົ້າມີຄວາມປະທັບໃຈຕໍ່ຫ້ອງວາງສະແດງຫົວເລື່ອງສະເພາະ. ພິເສດແມ່ນບັນດາຮູບພາບຂາວດຳ ໄດ້ວາດພາບເຖິງຊີວິດຂອງຊາວຊົນເຜົ່າສ່ວນຫນ້ອຍຢູ່ເຂດໄຕງວຽນໃນຊຸມປີ 1950. ນີ້ແມ່ນເຂດວາງສະແດງທີ່ດຶງດູດນັກທ່ອງທ່ຽວມາຢ້ຽມຊົມເປັນຈຳນວນຫລວງຫລາຍ ແລະ ເຮັດໃຫ້ເຂົາເຈົ້າມີຄວາມປະທັບໃຈທີ່ສຸດ.”
ພ້ອມກັບການວາງສະແດງເປັນປະຈຳ, ຫໍພິພິທະພັນດັກລັກ ຍັງຈັດຕັ້ງການແນະນຳຫລາຍຫົວເລື່ອງສະເພາະຄື: ເຂດວາງສະແດງວັດທະນະທຳກອງ ຄ້ອງ, ດັກລັກ ປ່ຽນໃຫມ່ ແລະ ພັດທະນາ, ຄວາມຊົງຈຳ ບວນມາທວດ.. ຫໍພິພິທະພັນ ດັກລັກ ໄດ້ນຳຫນ້າໃນການນຳໃຊ້ພາສາປາກເວົ້າຂອງຊົນເຜົ່າສ່ວນຫນ້ອຍຢູ່ກັບທີ່ໃນເຂດວາງສະແດງ. ທ່ານ ເຈີນວັນນຳ, ຫົວຫນ້າຫ້ອງສະສົມ ແລະ ຄົ້ນຄ້ວາວັດຖຸພັນ, ຫໍພິພິທະພັນ ດັກລັກ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ວັດຖຸພັນທັງໝົດທີ່ວາງສະແດງຢູ່ທີ່ນີ້ລ້ວນແຕ່ແມ່ນສີສັນວັດທະນະທຳໂດຍຊາວຊົນເຜົ່າເຮັດເອງ. ບັນດານັກສິລະປະການ ຊາວ ເອເດ, ຢາຣາຍ, ເມີນົງ ເຂົາເຈົ້າຜະລິດບັນດາວັດຖຸພັນເຫລົ່ານັ້ນ. ປະຈຸບັນ ບັນດາວັດຖຸພັນທີ່ວາງສະແດງໃນ ຫໍພິພິທະພັນດັກລັກ ລ້ວນແຕ່ໄດ້ຮັບການແນະນຳດ້ວຍພາສາ ອັງກິດ, ຝລັ່ງ, ຫວຽດນາມ ແລະ ເອເດ. ພາສາ ເອເດ ໄດ້ນຳໃຊ້ໃນຫໍພິພິທະພັນ ເພື່ອແນໃສ່ເຊີດຊູຄຸນຄ່າດ້ານວັດທະນະທຳຂອງຊາວທ້ອງຖິ່ນ.”
ເຂດວາງສະແດງໃນຫໍພິພິທະພັນ
ພາບ:ອິນເຕີແນັດ
|
ເພື່ອສືບຕໍ່ຍົກສູງຄຸນນະພາບ, ເນື້ອໃນວາງສະແດງເພື່ອຮັບໃຊ້ແຂກເຂົ້າຊົມ, ໄລຍະຈະມາເຖິງ, ຫໍພິພິທະພັນ ດັກລັກ ຈະສືບຕໍ່ເປີດກວ້າງບັນດາຫົວເລື່ອງວາງສະແດງ. ທ່ານ ດັ້ງຢາຢວ໋ນ, ຮອງຫົວຫນ້າພະແນກວັດທະນະທຳ ກິລາ ແລະ ທ່ອງທ່ຽວ ດັກລັກ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ພວກຂ້າພະເຈົ້າຈະປຸກສ້າງສາລາບ້ານແບບດັ້ງເດີມຂອງຊາວເຜົ່າ ເອເດ, ຄຽງຂ້າງນັ້ນ ແມ່ນການເຄື່ອນໄຫວຕີກອງ ຄ້ອງ, ບັນດາການດຳເນີນຊີວິດດ້ານວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງ ໂດຍນັກສິລະປະການຊາວເຜົ່າ ເອເດ ປະຕິບັດໂດຍກົງ. ສ້າງຮູບຈຳລອງທ່ານ້ຳ, ນີ້ແມ່ນຈຸດວັດທະນະທຳທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງຊາວເຜົ່າໄຕງວຽນ. ນອກນັ້ນ ຍັງກໍ່ສ້າງສວນພາບແກະຄວັດສະຫລັກດ້ວຍໄມ້ຂອງປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າຢູ່ໄຕງວຽນ.”
ຫໍພິພິທະພັນ ດັກລັກ ໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງຕາມຮູບແບບຂອງຫໍພິພິທະພັນທີ່ທັນສະໄຫມ ແຕ່ເຂັ້ມຂົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນມູນເຊື້ອຂອງຊົນເຜົ່າ. ມາຢ້ຽມຢາມຫໍພິພິທະພັນດັກລັກ, ຊື່ງແມ່ນຫນຶ່ງໃນບັນດາຫໍພິພິທະພັນໃຫຍ່ກວ່າໝູ່ຢູ່ຫວຽດນາມ, ແຂກທ່ອງທ່ຽວຈະມີຫລາຍແງ່ມູມສັງເກດກວ່າກ່ຽວກັບສີສັນວັດທະນະທຳ, ປະຫວັດສາດຂອງບັນດາເຜົ່າສ່ວນຫນ້ອຍຢູ່ເຂດໄຕງວຽນ. ຫໍພິພິທະພັນດັກລັກປຽບເຫມືອນ “ເຂດໄຕງວຽນຮັບແຄບ”, ຊື່ງແມ່ນບ່ອນເກັບຮັກສາສີສັນວັດທະນະທຳຂອງເຂດດິນແດນ ໄຕງວຽນ.