ໂດຍມີຄວາມແຕກຕ່າງກັບບັນຍາກາດໜາວຈັດຢູ່ພາກເໜືອ ແລະ ແດດຮ້ອນຢູ່ພາກກາງນັ້ນ, ອາກາດໃນຊຸມມື້ບຸນເຕັດຢູ່ຕາແສງເກາະໂຖຈູ, ເມືອງຟູ້ກ໋ວກ ແຂວງກຽນຢາງແມ່ນເຢັນສະບາຍ, ຢູ່ອ້ອມເກາະໂຖເຈົາ, ເຮືອກຳປັ່ນນ້ອຍໃຫຍ່ນັບຮ້ອຍລຳຈອດຕິດຕໍ່ກັນບົນໜ້ານ້ຳທະເລຂຽວເຢັນ. ເທິ່ງເກາະ, ປະຊາຊົນຕ່າງກໍຟົດຟື້ນມ່ວນຊື່ນຫ້າງຫາກະກຽມຊື້ຊີ້ນ, ເຂົ້າໜົມ, ໝາກໄມ້ເພື່ອຕ້ອນຮັບບຸນເຕັດ.
ນັກຮົບຢູ່ເກາະໂຖຈູທຳການປູກຜັກ |
ໂຖເຈົາແມ່ນຕາແສງເຂດທະເລໝູ່ເກາະ ຊຶ່ງລວມມີເກາະນ້ອຍໃຫຍ່ 8 ແຫ່ງເຊັ່ນ: ເກາະຮ່ອນຕື້, ຮ່ອນແຊງ, ຮ່ອນຫຍ້ານ…ແຕ່ປະຊາຊົນໃນຕາແສງເກາະດຳລົງຊີວິດຕົ້ນຕໍໃນເກາະ ໂຖຈູ ດ້ວຍກວ່າ 500 ຄອບຄົວ ແລະ ພົນລະເມືອງເກືອບ 2000 ຄົນ. ການປະກອບອາຊີບຕົ້ນຕໍຂອງຊາວເກາະ ໂຖຈູແມ່ນຈັບຫາ, ລ້ຽງປູກສິນໃນນ້ຳ ແລະ ການບໍລິການຂະແໜງອາຊີບການປະມົງ. ປີນີ້, ປະລິມານສິນທະເລທີ່ຊາວປະມົງຈັບຫາແມ່ນຫຼຸດລົງພໍສົມຄວນ, ຊີວິດການເປັນຢູ່ກໍປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກກວ່າທຸກໆປີ, ແຕ່ປະຊາຊົນຢູ່ແຫ່ງນີ້, ຍັງຄົງກະກຽມຕ້ອນຮັບບຸນເຕັດຢ່າງຄົບຖ້ວນ ແລະ ເບີກບານມ່ວນຊື່ນ. ລຸງຈີ້ນບີງ ຜູຸ້ປະກອບອາຊີບເກັບຊື້ສິນທະເລໃຫ້ຮູ້ວ່າ :
“ ເກາະແຫ່ງນີ້ຢູ່ຫ່າງໄກ, ບຸນເຕັດປີນີ້ມ່ວນຊື່ນທີ່ສຸດ. ໃຜໆກໍຄ່ອຍຖ້າວັນບຸນເຕັດ, ຢາກມີຫຼາຍສິ່ງຫຼາຍຢ່າງເພື່ອຕ້ອນຮັບ ບຸນເຕັດ. ເຮົາຊື້ໄດ້ຫຼາຍສິ່ງທີ່ໃໝ່ ແລະ ງາມເພື່ອກ້າວເຂົ້າສູ່ປີໃໝ່. ເຮືອນກໍໄດ້ຮັບການສ້ອມແປງ, ປະດັບປະດາຕາມໃຈຕົນເອງ”
ການໄປມາຢູ່ນີ້ ກໍບໍ່ສະດວກຄືຢູ່ດິນຕໍ່ແຜ່ນ, ແຕ່ໃນຍາມຕະຫຼາດບຸນເຕັດຢູ່ເກາະ, ກໍເຕັມໄປດ້ວຍສິນຄ້າຮັບໃຊ້ປະຊາຊົນໃນຍາມບຸນເຕັດ. ຢູ່ບັນດາຮ້ານຄ້າກໍເຕັມໄປດ້ວຍເຄື່ອງຂອງຮັບໃຊ້ບຸນເຕັດຄື ເຂົ້າໜົມ, ເຫຼົ້າ, ເບັຍ…ຮ້ານຂາຍຜັກ, ດອກໄມ້ກໍມີຜູ້ມາຊື້ຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ. ປ້າ ຖ້ຽງຫງອກຢຸງ , ຜູ້ໄດ້ດຳລົງຊີວິດຢູ່ເກາະມາເປັນເວລາ 21 ປີແລ້ວໃຫ້ຮູ້ວ່າ :
“ ໃນຈຸດເວລານີ້, ສິນຄ້າເຄື່ອງຂອງໄດ້ເລີ່ມຂົນສົ່ງມາເພື່ອຮັບໃຊ້ຄວາມຕ້ອງການຂອງທຸກໆຄົນ. ເຂົາເຈົ້າສົ່ງເຄື່ອງມາຫຼາຍທີ່ສຸດ, ນັບຮັບໃຊ້ໃຫ້ທະຫານອີກດ້ວຍ. ປີນີ້, ສິນຄ້າຫຼາຍກ່ວາທຸກໆປີ”
ຢູ່ເກາະໃນທຸກວັນນີ້, ຊີວິການເປັນຢູ່ແມ່ນພຽງພໍ່ກ່ວາເກົ່າ, ບໍ່ນ້ອຍໜ້າກ່ວາຢູູ່ດິນຕໍ່ແຜ່ນ. ປະຊາຊົນແຕ່ລະຄົນຢູ່ແຫ່ງນີ້ ຕ່າງກໍຄ່ອຍຖ້າກຳປັ່ນຖ້ຽວທ້າຍປີບັນທຸກເຄື່ອງຂອງຮັບໃຊ້ບຸນເຕັດ, ດັ່ງນັ້ນໃນຊຸມມື້ບຸນເຕັດຢູ່ນີ້, ຟົດຟື້ນມ່ວນຊື່ນທີ່ສຸດ. ຢູ່ເກາະ, ອາຫານທະເລແມ່ນມີຫຼາຍ, ສ່ວນສິນຄ້າຊະນິດອື່ນໆແມ່ນຂາດແຄນຢູ່. ນາງ ຫງວຽນທິຮົ່ງຫາຍ ປະທານສະມາຄົມແມ່ຍິງຕາແສງໂຖເຈົາໃຫ້ຮູ້ວ່າ :
“ ໝາກໄມ້ຢູ່ນີ້ ແມ່ນຂາດແຄນຫຼາຍ. ຢູ່ນີ້ພຽງປູກຜັກ. ສວ່ນໝາກໄມ້ຫຼືຊີ້ນໄກ່, ຊີ້ນໝູ ແມ່ນບໍ່ສາມາດຕອບສະໜອງຢ່າງພຽງພໍ. ຕ້ອງຂົນສົ່ງສິນຄ້າມາຈາກດິນຕໍ່ແຜ່ນ. ”
ສິນຄ້າເພື່ອປະດັບປະດາເຮືອນຊານຄື ແພໄໝ, ພາບແຕ້ມ, ຮູບຖ່າຍ, ດອກໄຟປະດັບນັ້ນ, ປະຊາຊົນກໍຊື້ຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ. ໃຜໆກໍຢາກເຮືອນຂອງຕົນງາມ, ມີຄວາມອົບອຸ່ນເພື່ອຕ້ອນຮັບບຸນເຕັດ. ໃນຫ້ອງຮັບແຂກຢູ່ແຕ່ລະຄອບຄົວໃນເກາະ ກໍລ້ວນແຕ່ມີງ່າດອກເໝີນ້ອຍ. ນາງຫງອກເລ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ :
“ ດອກເໝີຍໃນເກາະແມ່ນເອົາມາຈາກປ່າ. ດອກເຜີຍໃນປ່າມີຫຼາຍທີ່ສຸດ. ປີນີ້, ຄອບຄົວຂ້າພະເຈົ້າກະກຽມບຸນເຕັດຢ່າງພຽງພໍຄືທຸກໆປີ. ແຕ່ລະປີ, ລ້ວນແຕ່ມີເຂົ້າຕົ້ມໝູຊຶ່ງຖືກຫໍ່ກ່ອນວັນບຸນເຕັດໜຶ່ງວັນ. ”
ປະຊາຊົນສ່ວນຫຼາຍຢູ່ເກາະໂຖຈູແມ່ນມາຈາກຫຼາຍແຖບຖິນ່ທົ່ວປະເທດ, ມີພຽງຫນ້ອຍໜຶ່ງແມ່ນບັນດາຜູ້ເກີດຢູ່ນີ້. ຕາມທ່ານນາງ ຫງວຽນທິຮົ່ງຫາຍແລ້ວ, ປະຊາຊົນໃນເກາະເກືອບທັງໝົດແມ່ນຈາກດິນຕໍ່ແຜ່ນມາປະກອບອາຊີບຢູ່ນີ້ຄືມາຈາກແຂວງກາເມົາ, ເຫົ້າຢາງ, ແທງຮ້ວາ, ເງະອານ. ນອກຈາກນັ້ນ, ເກາະໂຖຈູ ຍັງແມ່ນແຫ່ງທີ່ບັນດາເຮືອ, ກຳປັ່ນຫາປາ ຈາກຫຼາຍແຂວງ, ນະຄອນມັກມາແວຈອດ, ດັ່ງນັ້ນ, ບຸນເຕັດຢູ່ແຫ່ງນີ້ ກໍເຊັ່ນດຽວກັນກັບບຸນເຕັດຢູ່ບ້ານຂອງຊາວປະມົງ . ນາງ ຫງວຽນທິຮົ່ງຫາຍ ປະທານສະມາຄົມແມ່ຍິງຕາແສງໂຖເຈົາໃຫ້ຮູ້ວ່າ :
“ ບັນດາຜູ້ຢູ້ໄກບ້ານມາຕ້ອນຮັບບຸນເຕັດກັບເຮົາ. ຊາວປະມົງໄປຈັບຫາປາ, ຢູ່ໄກເຮືອນ, ກໍມານີ້ຕ້ອນຮັບບຸນເຕັດກັບປະຊາຊົນໃນເກາະ, ຖືເຂົາເຈົ້າຄືອ້າຍນ້ອງໃນຄອບຄົວ. ຢູ່ແດນໄກ, ເມື່ອພົບກັນນັ້ນ, ພໍໍ່ແມ່ພີນ້ອງຖືນີ້ແມ່ນຄອບຄົວດຽວ ”
ຢູ່ດິນຕໍ່ແຜ່ນ, ຢູ່ນັ້ນມີຄອບຄົວ, ຍາດຕິພີນ້ອງ, ມີບ້ານມີເມືອງ, ແຕ່ປະຊາຊົນມັກຕ້ອນຮັບບຸນເຕັດຢູ່ ເກາະໂຖຈູ, ເພາະວ່າ ເກາະໂຖຈູໄດ້ກາຍເປັນບ້ານເກີດເມືອງນອນແຫ່ງທີ 2 ຂອງເຂົາເຈົ້າ. ກ່ວາ 20 ທີ່ດຳລົງຊີວິດຢູ່ນີ້, ໄລຍະເວລານັ້ນກໍພຽງພໍເພື່ອໃຫ້ບັນດາຜູ້ຄົນດຳລົງຊີວິດຢູ່ເຂດທະເລໝູ່ເກາະຄື ປ້າຍຸງ, ປ້າເລ, ລຸງບີງເລືອກເອົາ ເກາະໂຖຈູເປັນບ່ອນເພິ່ງພາອາໄສ. ລະດູບານໃໝ່ພວມວຽນມາໃກ້.