ສົງຄາມເຄມີໂດຍກອງທັບອາເມລິກາດຳເນີນຢູ່ຫວຽດນາມໄດ້ເກີດຂຶ້ນຢູ່ຫວຽດ ນາມກ່ອນນີ້ກວ່າ 50 ປີ, ແຕ່ຜົນຮ້າຍຢ່ອນຫຼັງຂອງມັນທີ່ມີຕໍ່ສຸຂະພາບມະນຸດ ຍັງຄົງໜັກໜ່ວງຢູ່. ຕໍ່ໜ້າສະພາບຕົວຈິງນີ້, ລັດຖະບານຫວຽດນາມພ້ອມກັບ ບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງສັງຄົມພວມມານະພະຍາຍາມ ໜູນຊ່ວຍຊ າວຫວຽດນາມຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາດທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນຜ່ານຜ່າຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ໃນການ ດຳລົງຊີວິດ.
ຫ້ອງຮຽນສຳລັບພວກເດັກຖືກປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາດທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນທີ່ຕາແສງກາມເງັຍ, ເມືອງກາມໂລ້ ແຂວງກວາງຈິ
|
ໃນສົງຄາມຮຸກຮານຫວຽດນາມທີ່ບໍ່ເປັນທຳນັ້ນ, ໄລ່ສະເພາະໄລຍະ 10 ປີ (1961-1971), ກອງທັບ ອາເມລິກາໄດ້ຫວ່ານທາດພິດເຄມີ 80 ລ້ານລິດລົງໃສ່ ¼ ເນື້ອທີ່ທົ່ວພາກໃຕ້ຫວຽດນາມ, ໃນນັ້ນ 61% ແມ່ນທາດພິດສີສົ້ມບັນຈຸດີໂອຊິນ 366 ກິໂລຣາມ. ທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນໄດ້ເຮັດໃຫ້ຊາວ ຫວຽດນາມ 4,8 ລ້ານຄົນຖືກຕິດທາດນີ້, ໃນນັ້ນ ກວ່າ 3 ລ້ານຄົນແມ່ນຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍ, ໃນນັ້ນມີເດັກນ້ອຍ ຫຼາຍຄົນຊຶ່ງແມ່ນລຸ່ນຄົນທີ 2, ທີ 3. ມີຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍ ນັບແສນຄົນໄດ້ເສຍຊີວິດແບບທໍລະມານ ແລະ ນັບແສນຄົນອື່ນພວມປະເຊີນໜ້າກັບພະຍາດຮຸນແຮງໃນແຕ່ລະວັນ ແຕ່ລະຊົ່ວໂມງ. ມີແມ່ຍິງຫຼາຍຄົນບໍ່ໄດ້ຮັບຄວາມສຸກເປັນແມ່, ເປັນເມຍ. ເດັກນ້ອຍຫຼາຍຄົນຖືກພິການມາແຕ່ເກີດ.
ຫັນບັນດາຮູບການໜູນຊ່ວຍເປັນຫຼາຍຮູບຫຼາບແບບ
ພາຍຫຼັງທີ່ປະເທດຊາດມີສັນຕິພາບ, ໂຮມເຂົ້າກັນເປັນເອກະພາບ, ລັດຖະບານຫວຽດນາມໄດ້ມີແຜນການລະອຽດເພື່ອແກ້ໄຂຜົນຮ້າຍຢ່ອນຫຼັງຍ້ອນທາດພິດ ສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນກໍ່ຂຶ້ນ. ຫວຽດນາມໄດ້ປະກາດໃຊ້ນະໂຍບາຍທີ່ມີຕໍ່ຜູ້ເຄື່ອນໄຫວທຳການຕໍ່ຕ້ານ ແລະ ລູກຄີງຂອງເຂົາເຈົ້າຖືກຕິດທາດພິດເຄມີ. ປີ 2000, ທ່ານນາຍົກລັດຖະມົນຕີໄດ້ອອກຂໍ້ຕົກລົງປະກາດໃຊ້ນະໂຍບາຍທີ່ມີຕໍ່ຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມການເຄື່ອນໄຫວທຳການຕໍ່ຕ້ານ ແລະ ລູກຄີງຂອງເຂົາເຈົ້າຖືກຕິດທາດພິດ ສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນໂດຍກອງທັບອາເມລິການຳໃຊ້ໃນປາງສົງຄາມຢູ່ຫວຽດນາມ. ຈາກນັ້ນ, ໄດ້ເລີ່ມມີນະໂຍບາຍຕ່າງຫາກໃຫ້ແກ່ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກ ທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ. ມາຮອດປະຈຸບັນ, ລັດຖະບານຫວຽດນາມໄດ້ແກ້ໄຂປະມານ 3 ແສນກໍລະນີຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມການເຄື່ອນໄຫວຕໍ່ຕ້ານ ແລະ ລູກຄີງຂອງເຂົາເຈົ້າຖືກຕິດທາດພິດ ສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ. ບັນດາເປົ້າໝາຍບໍ່ເຂົ້າຮ່ວມການເຄື່ອນໄຫວຕໍ່ຕ້ານ ແຕ່ຖືກຕິດທາດພິດ ສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນນັ້ນ, ກໍຈະຖືກນຳໃຊ້ນະໂຍບາຍຊ່ວຍເຫຼືອສັງຄົມ. ນະໂຍບາຍທັງໝົດເຫຼົ່ານັ້ນ ຍາມໃດກໍຖືກເພີ່ມເຕີມ, ດັບປັບໃຫ້ເໝາະສົມ. ທ່ານຮອງສາດສະດາຈານ, ດຣ ຫງວຽນເທ້ລຶກ ເລຂາທິການໃຫຍ່ສະມາຄົມ ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນຫວຽດນາມ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ :
“ມາຮອດປະຈຸບັນ, ມີປະມານ 30% ຈຳນວນຜູ້ຕິດທາດພິດ ສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ ໄດ້ຊື້ປະກັນສຸຂະພາບ. ປະມານ 20 – 25% ຈຳນວນເດັກນ້ອຍຕິດທາດພິດ ສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ ໄດ້ຖືກນຳເຂົ້າໂຄງການເບິ່ງແຍງດູແລ, ຟື້ນຟູອະໄວຍະວະ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ກໍແມ່ນບັນດານະໂຍບາຍກ່ຽວກັບການໜູນຊ່ວຍຄ່າຮຽນ, ໜູນຊ່ວຍດ້ານທຶນຮອນ, ໃຫ້ກູ້ຢືມທຶນດ້ວຍຄ່າດອກເບ້ຍຕ່ຳເພື່ອທຳການຜະລິດ, ດຳເນີນທຸລະກິດ, ນະໂຍບາຍກ່ຽວກັບທີ່ດິນ, ກ່ຽວກັບລະດັບນຳໃຊ້ໄຟຟ້າ. ປະຈຸບັນ, ຢູ່ບັນດາແຂວງ, ນະຄອນໃນທົ່ວປະເທດ ກໍລ້ວນແຕ່ມີສູນຊ່ວຍເຫຼືອສົງຄົມຂອງບັນດາພະແນກແຮງງານ, ທະຫານເສຍອົງຄະ ແລະ ສັງຄົມ, ຄ່າໃຊ້ຈາຍໃຫ້ແກ່ການເຄື່ອນໄຫວຂອງໝູ່ບ້ານມິດຕະພາບ ແມ່ນໃຊ້ຈາກງົບປະມານແຫ່ງລັດ”
ຮ່ວມແຮງຮ່ວມໃຈເພື່ອບັນເທົ່າຄວາມເຈັບປວດຈາກທາດພິດສີສົ້ມ |
ພ້ອມກັບການໜູນຊ່ວຍທາງດ້ານສາທາລະນະສຸກ, ການສຶກສາ, ບຳລຸງສ້າງ... ການລະດົມບັນດາແຫຼ່ງວັດຖຸເພື່ອຊ່ວຍເຫຼືອ ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍກໍໄດ້ຮັບຄວາມເອົາໃຈໃສ່. ໄລ່ສະເພາະໄລຍະກວ່າ 10 ປີທີ່ຜ່ານມາ, ສະມາຄົມ ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນຫວຽດນາມ ຂົນຂວາຍການແຜ່ບໍລິຈາກເງິນໄດ້ກວ່າ 800 ຕື້ດົງຈາກບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງ, ສ່ວນບຸກຄົນທັງຢູ່ພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດເພື່ອໜູນຊ່ວຍໂດຍກົງ ແລະ ໂດຍທາງອ້ອມໃຫ້ແກ່ ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນຫວຽດນາມ. ທ່ານຮອງສາດສະດາຈານ, ດຣ ຫງວຽນເທ້ລຶກ ເລຂາທິການໃຫຍ່ສະມາຄົມ ຜູ້ປະສົບ ເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນຫວຽດນາມໃຫ້ຮູ້ຕື່ມອີກວ່າ :
“ ສະມາຄົມ ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນຫວຽດນາມ ໃຊ້ຈຳນວນເງິນທີ່ລະດົມມາໄດ້ເພື່ອກໍ່ສ້າງສູນເບິ່ງແຍງລ້ຽງດູ ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍ ຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນຫວຽດນາມ, ປຸກເຮືອນນັບພັນຫຼັງໃຫ້ແກ່ຜູ້ປະສົບ ເຄາະຮ້າຍ, ໜູນຊ່ວຍທຶນສຶກສາໃຫ້ແກ່ລູກນ້ອງຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກ ທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ, ຊ່ວຍຊອກຫາວຽກເຮັດງານທຳໃຫ້ແກ່ພວກນ້ອງ, ໜູນຊ່ວຍຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍໃນການກວດ ແລະ ປິ່ນປົວພະຍາດ, ໜູນຊ່ວຍທຶນເພື່ອທຳການຜະລິດ. ການເບິ່ງແຍງດູແລ ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍແມ່ນນັບມື້ນັມມີຫຼາຍຮູບຫຼາຍແບບ ແລະ ອຸດົມສົມບູນ”
ສືບຕໍ່ທຳການຕໍ່ສູ້ເພື່ອທວງເອົາຍຸດຕິທຳມາໃຫ້ບັນດາຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກ ທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ ຫວຽດນາມ
ວັນທີ 30/1/2014, ດ້ວຍຖານະເປັນຜູ້ຕາງໜ້າໃຫ້ແກ່ບັນດາຜູ້ປະສົບ ເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນຫວຽດນາມ, ສະມາຄົມຜູ້ປະສົບ ເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນຫວຽດນາມພ້ອມກັບບັນດາຜູ້ປະສົບ ເຄາະຮ້າຍໄດ້ລົງລາຍເຊັນໃນໜັງສືຮ້ອງຟ້ອງ 37 ບໍລິສັດທາດເຄມີອາເມລິກາ ຊຶ່ງໄດ້ຜະລິດ ແລະ ສະໜອງທາດພິດເຄມີໃຫ້ແກ່ກອງທັບອາເມລິການຳໃຊ້ໃນສົງຄາມຮຸກຮານຫວຽດນາມ ເພື່ອຮຽກຮ້ອງໃຫ້ທົດແທນຄວາມເສຍຫາຍໃຫ້ແກ່ບັນດາ ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນຫວຽດນາມ. ກໍລະນີຮ້ອງຟ້ອງນີ້ໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ປະຊາຊົນໃນໂລກເຂົ້າໃຈແຈ້ງກວ່າກ່ຽວກັບຜົນຮ້າຍຂອງ ທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ. ກໍລະນີຮ້ອງຟ້ອງໄດ້ເຮັດໃຫ້ວົງການເຈົ້າໜ້າທີ່ອາເມລິກາປ່ຽນແປງທ່າທີ. ໄລຍະທີ່ຜ່ານມາ, ລັດຖະບານອາເມລິກາໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມໜູນຊ່ວຍຄ່າໃຊ້ຈາຍເພື່ອກຳຈັດທາດພິດຢູ່ຕາມຈຸດຮ້ອນ. ນັບແຕ່ປີການເງິນ 2012, ອາເມລິກາໄດ້ຈາຍ 5 ລ້ານ USD /ປີໃຫ້ແກ່ຄົນພິການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງເຖິງທາດພິດເຄມີຢູ່ຫວຽດນາມ. ທ່ານຮອງສາດສະດາຈານ, ດຣ ຫງວຽນເທ້ລຶກ ເລຂາທິການໃຫຍ່ສະມາຄົມ ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນຫວຽດນາມ ຢືນຢັນວ່າ :
“ ປະຈຸບັນ, ພວກເຮົາພວມຜັນຂະຫຍາຍສືບຕໍ່ຮ້ອງຟ້ອງບັນດາບໍລິສັດທາດເຄມີອາເມລິກາ ເພື່ອຮຽກຮ້ອງເຂົາເຈົ້າຕ້ອງມີຄວາມຮັບຜິດຊອບທາງດ້ານນິຕິທຳ ແລະ ຄວາມເປັນທຳ ບໍ່ພຽງແຕ່ເພື່ອບັນດາ ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຊາວຫວຽດນາມເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງເພື່ອບັນດາ ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍທັງໝົດເວົ້າລວມ, ໃນນັ້ນມີທັງທະຫານຜ່ານເສິກອາເມລິກາ ແລະ ທະຫານຜ່ານເສິກບັນດາປະເທດພັນທະມິດຂອງອາເມລິກາທີ່ເຂົ້າຮ່ວມການສູ້ຮົບຢູ່ຫວຽດນາມ ຊຶ່ງຖືກຕິດທາດພິດ ສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ. ສະມາຄົມຜູ້ ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນ ຫວຽດນາມຮ້ອງຟ້ອງລັດຖະບານອາເມລິກາ ແລະ ບັນດາບໍລິສັດທາດເຄມີອາເມລິກາເພື່ອໃຫ້ 2 ຊາດຫວນຄືນອະດີດຕະການ, ຖອດຖອນເປັນບົດຮຽນ, ຫຍັບມໍ່ເຂົ້າກັນກວ່າ, ເຮັດໃຫ້ສາຍພົວພັນຫວຽດນາມ-ອາເມລິການັບມື້ນັບ ພັດທະນາຢ່າງດີງາມຄືດັ່ງຄວາມມຸ່ງຫວັງຂອງປະຊາຊົນຂອງ 2 ປະເທດ”
ບັນດາຄວາມມານະພະຍາຍາມຂອງລັດຖະບານຫວຽດນາມ ກໍຄືການສະໜັບສະໜູນຂອງບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງ, ສ່ວນບຸກຄົນຊາວຕ່າງປະເທດນັ້ນ, ສ່ວນໃດສ່ວນໜຶ່ງກໍເປັນການບັນເທົ່າຄວາມເຈັບປວດ, ຄວາມສູນເສຍໃຫ້ແກ່ບັນດາຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊິນຫວຽດນາມ, ຊ່ວຍເຂົາເຈົ້າມີຄວາມໝັ້ນໃຈໃນການດຳລົງຊີວິດ.