(VOVWORLD) -ວັນທີ 10 ສິງຫາ ແມ່ນວັນສະເຫລີມສະຫລອງ 56 ປີແຫ່ງວັນວິນາດສະກຳທາດພິດສີສົ້ມ ຫວຽດນາມ (10/8/1961-10/8/2017). ພານຫລັງ 56 ປີນັບແຕ່ເມື່ອກອງທັບ ອາເມລິກາ ໄດ້ຫວ່ານທາດພິດສີສົ້ມລົງໃສ່ສະຫນາມຮົບ ຫວຽດນາມ, ວິນາດສະກຳທາດພິດສີສົ້ມ ພວມສົ່ງຜົນສະທ້ອນຢ່າງຫນັກຫນ່ວງເຖິງຊີວິດຂອງຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມການຕໍ່ຕ້ານໂດຍກົງກໍຄືລູກຫລານຂອງເຂົາເຈົ້າ. ນະໂຍບາຍຫນູນຊ່ວຍຂອງລັດສຳລັບຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ ແລະ ການຮ່ວມແຮງຮ່ວມໃຈຊ່ວຍເຫລືອຈາກທັງປະຊາຄົມໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມຜ່ານຜ່າບັນດາຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ, ບືນຕົວຂຶ້ນໃນຊີວິດ.
 ມອບຂອງຂວັນໃຫ້ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ |
ນັບແຕ່ປີ 1961-1971, ກອງທັບ ອາເມລິກາ ໄດ້ຫວ່ານທາດພິດເຄມີປະມານ 80 ລ້ານລິດ ລົງໃສ່ເນື້ອທີ່ດິນທາງພາກໃຕ້ຫວຽດນາມ ເກືອບ 1/4. ທາດພິດເຄມີ ໄດ້ກໍ່ຜົນສະທ້ອນຫລາຍຢ່າງທີ່ຍາວນານເຖິງສິ່ງແວດລ້ອມ, ລະບົບຊີວະພາບ ແລະ ສົ່ງຜົນກະທົບເຖິງສຸຂະພາບຂອງມະນຸດ.
ຄວາມເຈັບປວດຈາກທາດພິດສີສົ້ມຍັງມີຢູ່
ມີ ປະຊາຊົນຫວຽດນາມ 4,8 ລ້ານຄົນຖືກຕິດທາດພິດສີສົ້ມ, ກວ່າ 3 ລ້ານຄົນແມ່ນຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກສົງຄາມເຄມີ. ນັບແສນໆຄົນຖືກເສຍຊີວິດແລ້ວ, ແສນໆຄົນພວມປະເຊີນຫນ້າກັບພະຍາດຫນັກ. ໝາກຜົນແຫ່ງການຄົ້ນຄ້ວາຂອງສູນອາກາດເຂດຮ້ອນ ຫວຽດນາມ - ລັດເຊຍ ຊີ້ໃຫ້ເຫັນວ່າ ທາດພິດສີສົ້ມໄດ້ກໍ່ຜົນຮ້າຍຢ້ອນຫລັງດ້ານແພດສາດ ແລະ ຊີວະສາດອັນຍາວນານ ບໍ່ພຽງແຕ່ສຳລັບບັນດານັກຮົບເກົ່າຫວຽດນາມ ທີ່ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມສົງຄາມເທົ່ານັ້ນ ຫາກນັບທັງລຸ້ນຄົນທີ 2,ທີ 3 ຊື່ງແມ່ນລູກຫລານຂອງຜູ້ຖືກຕິດທາດພິດສີສົ້ມອີກດ້ວຍ. ຄວາມຈິງ ປະຈຸບັນຊີ້ໃຫ້ເຫັນວ່າ ຢູ່ຫວຽດນາມ, ຜົນຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມໄດ້ສືບທອດໄປຍັງລຸ້ນຄົນທີ 4. ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊີນ ລ້ວນແຕ່ປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກດ້ານເສດຖະກິດ, ສຸຂະພາບອ່ອນເພຍ, ລະດັບຄອງຊີບຕ່ຳເມື່ອທຽບໃສ່ລະດັບລວມຂອງສັງຄົມ.
ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊີນບໍ່ຍອມຈຳນົນຕໍ່ຊາຕະກຳ, ບືນຕົວຂຶ້ນໃນຊີວິດ
ເຖິງວ່າປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຄືແນວນັ້ນກໍຕາມ ແຕ່ດ້ວຍຄວາມເອົາໃຈໃສ່, ການຫນູນຊ່ວຍຈາກພັກ, ລັດ, ອົງການຈັດຕັ້ງມະຫາຊົນກໍຄືຄວາມເຫັນອົກເຫັນໃຈ, ແບ່ງປັນຂອງວົງຄະນາຍາດໃນສັງຄົມ, ບັນດາຄອບຄົວຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊີນ ຍັງຄົງພະຍາຍາມບືນຕົວຂຶ້ນໃນຊີວິດຢ່າງບໍ່ຢຸດຢັ້ງ. ມີຫລາຍຄອບຄົວໄດ້ກູ້ຢືມທຶນ, ເປັນເຈົ້າການໃນການຈັດຕັ້ງການຜະລິດ, ພັດທະນາເສດຖະກິດຄອບຄົວ. ທ່ານນາງ ຫງວຽນທີອີ ຢູ່ ແຂວງ ບັກນີງ, ແມ່ຂອງລູກ 4 ຄົນປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊີນ ໄດ້ແບ່ງປັນວ່າ:
“ລູກຂອງຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ຮັບຄອມພິວເຕີ ຊຸດຫນຶ່ງໂດຍ ທຸກຂັ້ນ, ຂະແຫນງການ, ບັນດານັກໃຈບຸນໃຈກຸສົນ, ກະຊວງແຮງງານ ທະຫານເສຍອົງຄະ ແລະ ສັງຄົມມອບໃຫ້. ຄອມພິວເຕີ ນັ້ນໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ພວກນ້ອງມີແນວຄວາມຄິດດັດແປງລົດຈັກ 2 ລໍ້ເປັນລົດ 3 ລໍ້ສະຫງວນໃຫ້ແກ່ຄົນພິການ. ມາຮອດປະຈຸບັນ, ໂຮງຈັກນ້ອຍຂອງຄອບຄົວຂ້າພະເຈົ້າສາມາດຜະລິດລົດໄດ້ກວ່າ 200 ຄັນເພື່ອສົ່ງເຖິງບັນດາແຂວງ ແຕ່ພາກເຫນືອຮອດພາກໃຕ້.”
ສັງຄົມຮ່ວມແຮງຮ່ວມໃຈ, ພ້ອມກັນບັນເທົາຄວາມເຈັບປວດຈາກທາດພິດສີສົ້ມ
ພ້ອມກັບບັນດາລະບອບ, ນະໂຍບາຍພິເສດໃນການເບິ່ງແຍງໃຫ້ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊີນ, ໃນຊຸມປີຜ່ານມາ, ສະມາຄົມຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊີນ ຫວຽດນາມ (VAVA) ແລະ ສະມາຄົມຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊີນ ຢູ່ ບັນດາແຂວງ, ນະຄອນໃນທົ່ວປະເທດ ໄດ້ຂົນຂວາຍບັນດາແຫລ່ງກຳລັງສັງຄົມຮ່ວມແຮງຮ່ວມໃຈ, ປະກອບກຳລັງເຫື່ອແຮງເພື່ອຊ່ວຍເຫລືອຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ. ໃນ 10 ປີມານີ້, ສະມາຄົມຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊີນ ຂົນຂວາຍຈຳນວນເງິນໄດ້ເກືອບ 1000 ຕື້ດົງເພື່ອຫນູນຊ່ວຍໃຫ້ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ ແລະ ມີປະມານ 60.000 ຄົນໄດ້ຊົມໃຊ້ຈາກແຫລ່ງເງິນນັ້ນ. ສະມາຄົມດັ່ງກ່າວກໍ່ໄດ້ກໍ່ສ້າງສູນລ້ຽງດູໃຫ້ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ 26 ແຫ່ງ. ພົນຕີ ຫງວຽນວັນຣີງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ມາດຕະການດີສຸດເພື່ອຫນູນຊ່ວຍຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ ນັ້ນແມ່ນຊ່ວຍເຫລືອດ້ານທຶນຮອນໃຫ້ເຂົາເຈົ້າ. ພວກຂ້າພະເຈົ້າໃຫ້ແຕ່ລະຄອບຄົວກູ້ຢືມ 10 ລ້ານດົງ ດ້ວຍອັດຕາດອກເບ້ຍ 0% ໃນໄລຍະ 5-7 ປີ ເພື່ອໃຫ້ເຂົາເຈົ້າພັດທະນາເສດຖະກິດ. ເມື່ອເສດຖະກິດຂອງເຂົາເຈົ້າດີຂຶ້ນ ເຂົາເຈົ້າຈະສົ່ງຈຳນວນທຶນກູ້ຢືມນັ້ນໃຫ້ຄອບຄົວອື່ນ ສ້າງເປັນຂະບວນການດີທີ່ສຸດ. ມີຫລາຍສ່ວນບຸກຄົນ, ອົງການຈັດຕັ້ງກໍ່ຢາກມອບງົວ, ໝູ ໃຫ້ເຂົາເຈົ້າອີກ.”
ຢູ່ຂັ້ນທ້ອງຖິ່ນ, ສະມາຄົມຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊີນ ນະຄອນ ດາຫນັງ ແມ່ນຫນຶ່ງໃນບັນດາຫົວຫນ່ວຍມີການເຄື່ອນໄຫວທີ່ແທດຈິງເປັນປະຈຳ ແລະ ໄດ້ຮັບການຕີລາຄາສູງຈາກບັນດາອົງການສູນກາງ.
ທ່ານ ຈາແທງແລ່ງ, ຮອງປະທານສະມາຄົມຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊີນ ນະຄອນ ດາຫນັງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ໃນ ໄລຍະ 12 ປີ ນັບແຕ່ເມື່ອໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງມາຮອດປະຈຸບັນ, ສະມາຄົມ ຂົນຂວາຍເງິນບໍລິຈາກໄດ້ກວ່າ 85 ຕື້ດົງເພື່ອເບິ່ງແຍງ, ຊ່ວຍເຫລືອໃຫ້ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມກວ່າ 5000 ຄົນ, ໃນນັ້ນມີ ເດັກນ້ອຍ 1.400 ຄົນ.
“ສູນອຸປະກະລະຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ ນະຄອນ ປະຈຸບັນພວມລ້ຽງດູ, ເບິ່ງແຍງເດັກນ້ອຍ 150 ຄົນທີ່ປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກເປັນພິເສດ. ພວກຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ສ້າງວຽກເຮັດງານທຳຕ່າງໆໃຫ້ພວກນ້ອງ. ນອກຈາກລະບອບນະໂຍບາຍຂອງລັດ, ພວກຂ້າພະເຈົ້າກໍ່ໄດ້ຂົນຂວາຍການຫນູນຊ່ວຍເປັນປະຈຳ ແລະ ຕະຫລອດຊີວິດໃຫ້ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມກວ່າ 100 ຄົນ.”
ແຕ່ລະປີ ສະມາຄົມຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມກໍ່ໄດ້ສົມທົບກັບບັນດາຄະນະ, ຂະແຫນງການ, ອົງການຈັດຕັ້ງມະຫາຊົນ ຈັດຕັ້ງຫລາຍລາຍການມີຄວາມໝາຍເພື່ອຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກທາດພິດສີສົ້ມ.
ຕາມບັນດາຜູ້ຊ່ຽວຊານຄົ້ນຄ້ວາຂອງສູນອາກາດເຂດຮ້ອນ ຫວຽດນາມ - ລັດເຊຍແລ້ວ, ຜົນກະທົບຍາວນານຂອງທາດພິດສີສົ້ມ/ດີໂອຊີນຕໍ່ມະນຸດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ບໍ່ພຽງແຕ່ໃນໄລຍະ 20 ປີ ຫາກອາດຈະຂຶ້ນເຖິງ 100 ປີ. ຈຳນວນຜູ້ຖືກຜົນສະທ້ອນຈາກທາດພິດສີສົ້ມ ຢູ່ ຫວຽດນາມ ອາດຈະບໍ່ແມ່ນໃນຕົວເລກ 4,8 ລ້ານຄົນ ຫາກຈະຂຶ້ນເຖິງສີບໆລ້ານຄົນ. ສະນັ້ນ ໃນຫລາຍປີຜ່ານມາ ການບັນເທົາຄວາມເຈັບປວດຈາກທາດພິດສີສົ້ມ ບໍ່ແມ່ນຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງສະເພາະສ່ວນບຸກຄົນ, ອົງການໃດຫນຶ່ງເທົ່ານັ້ນ ຫາກແມ່ນຄວາມຮັບຜິດຊອບລວມຂອງທົ່ວສັງຄົມອີກດ້ວຍ.