นักข่าวของวีโอวีสัมภาษณ์นาย ลายฟู๊แถก บุคคลสุดท้ายที่ยังรักษาเคล็ดลับการทำกระดาษ "ซั๊ก"

ในอดีตนั้น กระดาษ "ซั๊ก" นี้ไม่มีขายทั่วไปตามตลาดหากแต่ผลิตเพื่อใช้ในพระราชวังสำหรับเขียนพระบรมราชโอการแต่งตั้งขุนนางหรือเจ้าขนมูลนายและคำสั่งต่างๆเท่านั้นจึงต้องเป็นกระดาษที่มีคุณภาพดีและมีขั้นตอนการผลิตที่เคร่งครัดมากเป็นพิเศษ

เมื่อพูดถึงอาชีพทำกระดาษ "ซั๊ก" นี้ทุกคนมักจะกล่าวถึงตระกูลลายที่หมู่บ้านโก๋เอิมหรือหมู่บ้านจูงญาในปัจจุบัน เพราะเป็นเพียงตระกูลเดียวที่มีเคล็ดลับในการทำกระดาษพิเศษนี้ โดยอาชีพทำกระดาษ "ซั๊ก" ของหมู่บ้านได้เริ่มขึ้นตั้งแต่ศตวรรษที่15ในสมัยราชวงศ์เล ซึ่งชาวบ้านส่วนใหญ่ต่างรู้จักการทำกระดาษสาทั่วไป แต่ผู้ที่สามารถทำกระดาษ "ซั๊ก" พิเศษนี้มีแค่ครอบครัวของนาย ฟู้แถกเท่านั้นและขั้นตอนพิเศษในการทำได้ถูกสืบทอดโดยตรงจากพ่อสู่ลูกชายคนโตเท่านั้น นายลายฟู้แถกเล่าว่า"เมื่อประมาณ600ปีก่อนมาจนถึงช่วงปี1940 มีแต่ตระกูลลายที่เขตเหงียโดที่ผลิตกระดาษ "ซั๊ก" และได้รับมอบพระบรมราชโองการของกษัตริย์ให้เป็นผู้ผลิตกระดาษสำหรับพระราชวังเพียงผู้เดียวเท่านั้น ในหนังสือประวัติครอบครัวผมได้ระบุว่าผมเป็นรุ่นที่26ของท่านที่เป็นลูกหลานคนสุดท้ายในตระกูลลายนับตั้งแต่ยุคปลายราชวงศ์เหงวียน"

 กระดาษสาเป็นวัสดุหลักเพื่อทำกระดาษ "ซั๊ก"และจะต้องเป็นกระดาษสาที่ไม่ปนเปื้อนและต้องผ่านขั้นตอนการทำหลายขั้นตอน หลังจากได้กระดาษสาแล้ว ก็จะต้องผ่านขั้นตอนที่เป็นเคล็ดลับของตระกูลถึงจะได้กระดาษ "ซั๊ก"ที่สมบูรณ์"แบบ "ผมรู้เทคนิกพิเศษเพื่อทำกระดาษซั๊ก ต้องมีความเหนียวนิ่มและไม่ซึมน้ำ เราผสมสารสกัดจากธรรมชาติในการทำกระดาษเพื่อป้องกันปลวกและมีลักษณะพิเศษคือเมื่อมีแดดกระดาษจะแข็งแต่ถ้าอากาศชื้นก็มีความนุ่มและนิ่มเหมือนผ้าไหม เมื่อ18ปีที่แล้วในการสัมมนาที่จัดขึ้น ณ กรุงเก่าเว้ บรรดาผู้เชี่ยวชาญต่างๆประเทศได้ยอมรับว่ากระดาษซั๊กของเวียดนามมีคุณภาพดีที่สุดเมื่อเทียบกับกระดาษชนิดเดียวกันของประเทศอื่น ซึ่งมีกระดาษที่เก็บไว้ได้นานถึง700ปี"

หนังสือโบราณที่ใช้กระดาษสา

วัตถุดิบสำหรับทำกระดาษสา

นายแถกเล่าว่า ตั้งแต่ปี2008 ถึงแม้ยังจำขั้นตอนต่างๆในการทำกระดาษ "ซั๊ก" แต่เขาต้องทำแล้วทำอีกตั้งหลายรอบกว่าจะฟื้นฟูกระดาษ "ซั๊ก" ได้สำเร็จด้วยคุณภาพที่เหมือนที่ตระกูลของเขาเคยทำในอดีต ดังนั้นจนถึงปัจจุบันนี้ เหลือเพียงนายแถกคนเดียวที่ยังคงรู้เคล็ดลับและได้รับการยกย่องเป็นช่างศิลป์อาวุโสของอาชีพนี้ โดยถ้าหากที่ไหนต้องการฟื้นฟูเอกสารโบราณที่ใช้กระดาษ "ซั๊ก"ก็ต้องไปหาคุณแถกและด้วยฝีมือดีเยี่ยมเขาก็สามารถฟื้นฟูหนังสือโบราณหรือพระบรมราชโองการแต่งตั้งขุนนางในสมัยศักดินาให้กลับสู่สภาพเดิมได้"ปัจจุบันความต้องการใช้กระดาษชนิดนี้มีน้อยมาก ผลิตออกมาคนซื้อก็ไม่มากและก็ไม่ค่อยมีคนที่รู้ว่าผมยังผลิตอยู่ กระดาษชนิดพิเศษนี้ใช้ได้นานมากเป็นร้อยๆปี ดังนั้นถ้าหากรัฐสนใจใช้กระดาษ ซั๊ก ในการพิมพ์เอกสารสำคัญอย่างประกาศนียบัตร หนังสือชมเชยหรือเอกสารข้อมูลส่วนตัวก็จะดีมากเพราะมันมีคุณภาพดีทนต่อทุกสภาพอากาศและป้องกันปลวกมดได้ได้"

ปัจจุบันมีแค่นายแถกคนเดียวที่ยังคงรักษาอาชีพนี้อยู่และเขาก็ห่วงว่าอาชีพโบราณของบรรพชนจะสูญหายไปถ้าไม่มีใครสานต่อแม้แต่ลูกชายเค้าเองก็ไม่อยากทำเพราะวิธีการทำซับซ้อนหลายขั้นตอนแต่ไม่มีตลาดรองรับ ดังนั้นความปรารถนาเดียวของนายแถกคืออาชีพดั้งเดิมนี้จะได้รับสืบสานให้คงอยู่คู่กับตระกูลลายของเค้าต่อไป.