Nằm ở khu vực biên giới giữa Việt Nam với Trung Quốc, làng Khuổi Ky, xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng, đã có bề dày lịch sử hình thành và phát triển hơn 400 năm. Đây là làng du lịch sinh thái và là một trong những điểm du lịch nổi tiếng ở huyện Trùng Khánh.

Làng Khuổi Ky nhìn từ trên cao. Ảnh: Ngọc Anh

Nghe âm thanh tại đây:

Hiện, làng Khuổi Ky có hơn 100 hộ dân, 100% là dân tộc Tày. Ngôi làng tựa lưng vào núi đá, bao quanh là núi rừng, phía trước là con suối Khuổi Ky, vì thế nên làng mang tên Khuổi Ky.

Theo tiếng Tày, Khuổi Ky có nghĩa là dòng suối nhỏ. Làng Khuổi Ky mang vẻ đẹp độc đáo và lạ mắt bởi các ngôi nhà được xây dựng bằng đá, mái lợp ngói âm dương. Con đường dẫn vào làng được lát đá hộc, hàng rào ngăn cách những ngôi nhà cũng được xếp công phu bằng đá. Trong tâm thức người Tày, núi đá là đại diện của thần linh, bởi vậy mà ngôi nhà làm từ đá sẽ mang sức mạnh chở che, bảo vệ dân làng.

Chị Nguyễn Kim Phương, chủ kinh doanh Tày’s Homestay ở làng Khuổi Ky, cho biết: “Làng Khuổi Ky có nét độc đáo đó chính là những ngôi nhà bằng đá. Đặc biệt là nhà sàn bằng đá, lợp ngói âm dương mà những địa phương khác không có. Lợi thế du lịch của làng Khuổi Ky là nằm ở trong trung tâm quần thể danh thắng thác Bản Giốc và động Ngườm Ngao, cách thác Bản Giốc 2 km và cách động Ngườm Ngao chỉ 800 m. Những năm gần đây, làng Khuổi Ky thu hút lượng khách du lịch khá đông. Vào dịp cuối tuần, gần như cả làng đầy du khách, kín các phòng nghỉ”.

Một góc làng Khuổi Ky. Ảnh: Ngọc Anh

Từ năm 2009, làng Khuổi Ky được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng như Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Cao Bằng đầu tư xây dựng, phát triển thành làng văn hóa du lịch dân tộc Tày. Anh Lương Văn La, Trưởng phòng Văn hóa, Thông tin huyện Trùng Khánh, cho biết: “Từ năm 2016, các hộ dân trong làng Khuổi Ky đã có những nhận thức và thay đổi mô hình để phát triển du lịch, áp dụng dịch vụ lưu trú du lịch homestay để phát triển du lịch cộng đồng và tạo sinh kế, thu nhập cho bà con. Dự án làng văn hóa dân tộc Tày Khuổi Ky có 14 hộ tham gia, mở rộng thêm 3 hộ và hiện nay có 17 hộ mở homestay tham gia phát triển du lịch cộng đồng. Sản phẩm du lịch đặc trưng của làng Khuổi Ky gắn với bản sắc văn hóa dân tộc Tày. Dự án làng du lịch dân tộc Tày Khuổi Ky đã trở thành điểm nhấn về phát triển du lịch cộng đồng của tỉnh Cao Bằng”.

Trong số 17 homestay ở làng Khuổi Ky, có 3 homestay mới xây dựng. Những homestay mới xây dựng có kiến trúc hài hòa, kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. Các phòng nghỉ được thiết kế rộng rãi, đầy đủ tiện nghi. Chị Hoàng Thị Khánh, chủ Homestay Lan rừng ở làng Khuổi Ky, cho biết: “Homestay Lan rừng mới xây dựng được hơn 1 năm, bảo tồn nét văn hóa du lịch địa phương nên xây bằng đá, các phòng nghỉ khép kín, không làm các phòng tập thể như kiểu nhà sàn cổ nữa, để đáp ứng đầy đủ tiện nghi hơn đối với khách du lịch. Quy mô homestay có 9 phòng, tối đa đón được 34 khách. Khách du lịch quốc tế chủ yếu là Pháp, Hà Lan, Mỹ, Tây Ban Nha”.

Hằng năm, từ tháng 9 đến tháng 11 và sau Tết Nguyên đán là thời điểm lượng khách du lịch tới làng Khuổi Ky khá đông. Đến đây, du khách được thỏa sức ngắm cảnh núi non hùng vĩ, hòa mình không khí trong lành, mát mẻ và ngắm nhìn sự bình yên của ngôi làng cổ. Chị Trần Minh Khuê, du khách từ Hà Nội tới làng Khuổi Ky, cảm nhận: “Tôi đi du lịch nhiều nơi nhưng tới đây tôi ngạc nhiên bởi kiến trúc ở đây độc đáo, các ngôi nhà làm bằng đá, rất đẹp. Kiến trúc cổ xen lẫn truyền thống và hiện đại. Dòng suối ở đây tạo không gian mát mẻ. Nơi đây phù hợp với du lịch nghỉ dưỡng, khám phá. Check in ở dòng suối Khuổi Ky rất đẹp. Đoàn du khách chúng tôi có những kỷ niệm đáng nhớ, ấn tượng. Nếu có dịp quay lại tỉnh Cao Bằng, chắc chắn tôi quay lại làng Khuổi Ky để chiêm ngưỡng vẻ đẹp nơi đây một lần nữa”.

Suối Khuổi Ky. Ảnh: Ngọc Anh

Để thu hút du khách đến với Khuổi Ky, dân làng mở các dịch vụ phong phú, đa dạng phục vụ du khách. Du khách đến lưu trú được thưởng thức các loại đặc sản, ẩm thực dân dã dân tộc Tày, tham gia nhảy sạp hay nghe những điệu hát Then (Di sản phi vật thể đại diện nhân loại) và đàn Tính.

Du khách, đặc biệt là du khách nước ngoài rất thích khám phá Khuổi Ky qua tour leo núi, đốt lửa trại, trải nghiệm đi cấy ruộng, lấy củi, bắt cá suối hay cùng với người dân. Lần đầu tiên tới làng Khuổi Ky, anh Redouane Mahi, du khách Pháp, cho biết: “Tôi đã nghỉ trong làng của người dân tộc Tày và được trải nghiệm một đêm rất tuyệt vời, từ cách phục vụ du lịch, ẩm thực… Internet làm cho việc trao đổi thông tin giữa du khách với người dân rất dễ dàng, hữu ích. Con người ở đây thì rất thân thiện, mến khách. Cách làm du lịch ở đây khá tốt. Mọi người đã biết cách tiếp cận để cung cấp thông tin cho du khách, ăn uống ngon, có bản đồ du lịch để khách đi tham quan”.

Một homestay ở làng Khuổi Ky. Ảnh: Ngọc Anh

Năm 2008, Khuổi Ky được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là “Làng văn hóa truyền thống tiêu biểu của cộng đồng dân tộc ít người”. Với phong cảnh sơn thủy hữu tình, bản sắc văn hóa đặc sắc, kiến trúc bắt mắt, người dân làng Khuổi Ky đang phát triển nơi đây trở thành điểm đến hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế.