Logo Diễn đàn Nước thế giới lần thứ 10. Nguồn: WWF

Là sự kiện lớn nhất thế giới được tổ chức 3 năm/lần để thảo luận về các vấn đề liên quan đến nước, Diễn đàn nước thế giới (WWF) lần thứ 10 năm nay có chủ đề “Nước cho sự thịnh vượng được sẻ chia”. Khoảng 30.000 đại biểu đến từ 172 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có nguyên thủ và lãnh đạo nhiều quốc gia, tham dự sự kiện. Theo Loic Fauchon, Chủ tịch Hội đồng nước thế giới (WWC), số lượng tham gia đông đảo tại WWF 10 cho thấy các vấn đề liên quan đến an ninh nguồn nước đang ngày càng mang quy mô toàn cầu và trở thành thách thức lớn với nhiều quốc gia.

Zane Swanson, chuyên gia về an ninh lương thực và nước toàn cầu, đến từ Trung tâm nghiên cứu quốc tế và chiến lược – CSIS (Anh), cho rằng những đợt hạn hán và thiếu nước trầm trọng trong những năm qua, mới nhất là tại Tây Ban Nha, Mexico, Zambia… là dấu hiệu cho thấy thế giới đang tiến gần đến một cuộc khủng hoảng nước toàn cầu. Số liệu của Cơ quan Môi trường Liên hiệp quốc (UNEP) cho thấy khoảng 4 tỷ người, tức 1/2 dân số thế giới, thiếu nước sinh hoạt ít nhất 1 tháng trong năm. Tổ chức Nông lương LHQ (FAO) cũng dự báo sang năm tới (2025), khoảng 1,8 tỷ người trên toàn cầu rơi vào tình trạng “khan hiếm nước cùng cực”. Đến năm 2030, các yêu cầu về nước ngọt trên toàn cầu sẽ vượt quá 40% so với nguồn cung. Cơ sở hạ tầng về nước cũng đang là vấn đề cấp bách, khi thế giới dự kiến cần khoảng 6,7 ngàn tỷ USD vào năm 2030 và 22,6 ngàn tỷ USD vào năm 2050 để xây dựng hạ tầng nước nhưng hiện chi tiêu cho vấn đề nước chỉ chiếm trung bình 2% chi tiêu công trên phạm vi toàn cầu. Thực trạng này càng khiến vấn đề ô nhiễm nguồn nước trầm trọng hơn. Phó Tổng thư ký LHQ phụ trách các vấn đề kinh tế và xã hội, ông Li Junhua, cho biết: “Bất chấp một số tiến bộ đáng kể, thế giới vẫn đang đối mặt với tình trạng khẩn cấp về cơ sở hạ tầng. Hơn 2 tỷ người trên trái đất hiện không được tiếp cận với nguồn nước uống được quản lý an toàn”.

Indonesia đã triển khai khoảng 17.000 nhân viên an ninh để đảm bảo an toàn cho Hội nghị. Nguồn: WWF

Sự khan hiếm và suy kiệt các nguồn nước đang làm gia tăng các căng thẳng xã hội tại nhiều quốc gia. Tại Mexico, từ đầu năm nay đụng độ đã xảy ra giữa những cộng đồng ở miền Tây nước này do tranh chấp nguồn nước. Ở cấp độ quốc gia, vấn đề về các con đập xây trên 2 con sông Tigris và Euphrates cũng gây ra các tranh cãi giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Iraq. Theo Thư ký điều hành Ủy ban Kinh tế Liên hiệp quốc tại châu Âu (UNECE), bà Olga Algayerova, các tranh chấp về nước xuyên biên giới đang gia tăng tại nhiều khu vực trên thế giới và hiện mới chỉ trên 20 quốc gia xây dựng được các thỏa thuận hợp tác cùng khai thác các lưu vực sông xuyên biên giới. Việc thiếu vắng các cơ chế hợp tác này không chỉ khiến thế giới khó đạt được mục tiêu phát triển bền vững 6.5 (SDG 6.5) về “triển khai việc quản lý tài nguyên nước hợp nhất ở mọi cấp độ” mà còn gia tăng nguy cơ xung đột, đặc biệt nếu có các hành động đơn phương. Do đó, theo bà Algayerova, xây dựng các cơ chế hợp tác liên biên giới để quản lý nguồn nước là thách thức lớn với cộng đồng quốc tế: “Biến đổi khí hậu tác động nghiêm trọng đến các lưu vực sông liên biên giới và việc áp dụng các biện pháp thích ứng đơn phương có thể dẫn đến việc thích ứng sai lầm, tạo nên rủi ro và căng thẳng. Ngược lại, hợp tác liên biên giới giúp việc thích ứng với biến đổi khí hậu hiệu quả hơn, thông qua việc chia sẻ dữ liệu, chi phí và lợi ích”.