Lễ hội làng Triều Khúc (huyện Thanh Oai, Hà Nội) kéo dài từ ngày mùng 9 đến 12 tháng giêng với lễ rước sắc Phùng Hưng mang ý nghĩa mời thánh nhân về ngự tại đại đình, mừng ngài đăng quang, tạ ơn ngài đã ban cho dân làng một cuộc sống ấm no, an lành. Theo các cụ cao niên trong làng, trước đây, Triều Khúc là nơi Phùng Hưng (Bố Cái Đại Vương) luyện quân để giao chiến với tướng giặc Đào Chính Bình nhà Đường Trung Quốc. Đây không phải là quê của Phùng Hưng nhưng sau khi chiến thắng lên ngôi vua, dân làng Triều Khúc thờ Phùng Hưng và suy tôn ngài thành Thánh.

Ngày hội làng Triều Khúc.

Nổi bật nhất trong lễ hội triều khúc là 5 điệu múa, múa rồng, múa lân, múa sinh tiền, múa bồng và múa chạy cờ. Hai điệu múa rồng và lân luôn đồng hành với nhau trong nhiều lễ hội Việt Nam. Múa sinh tiền và múa trống bồng hay múa “con đĩ đánh bồng” là những điệu múa hay và đẹp. Hiện, các điệu múa này đang được khôi phục lại vị trí quan trọng trong lễ hội của làng.

Người múa trống bồng có động tác đánh trống khoa rộng tay, nhấc chân cao bước rộng, người đảo phóng khoáng và khuôn mặt lúc nào cũng tươi như hoa.

Thật ấn tượng với điệu múa bồng trong buổi lễ tế nhập tịch. Điệu múa là một phần không thể thiếu của lễ hội, vì nó mang ý nghĩa là để chúc tụng nhà vua. Theo các cụ kể lại, ngày xưa trong triều đình vào dịp lễ hội, múa trống bồng được múa trong đám rước và trước Phương Đình. Cứ mỗi lần trong Đại Đình lễ vật được dâng lên Vua là bên ngoài múa trống bồng và múa Sanh Tiền lần lượt được múa. Đây là điệu múa được làng Triêu Khúc duy trì và phát huy rất tốt. Đội múa Bồng năm nay gồm hai đôi đều là nam giới cải trang thành nữ chít khăn mỏ quả, mặc áo váy, phấn son đeo trống bồng biểu diễn trong tiếng nhạc, chuông trống lễ.

Đặc biệt có động tác dựa lưng vào nhau và múa uốn lựợn lả lướt mang ý nghĩa hưởng thụ hạnh phúc.

Ông Triệu Đình Hồng người đã lưu giữ điệu múa này ở làng cho biết: “Con gái bao giờ cũng múa tốt hơn đàn ông, nhìn họ múa rất dẻo, rất lẳng lơ, tuy nhiên do quan niệm coi khinh phụ nữ ngày xưa nên phụ nữ không đuợc vào nơi thờ cúng thần linh mà chỉ được phép đứng ngoài. Do vậy, phải để nam đóng giả nữ, những người nam được chọn múa phải là trai chưa vợ, khuôn mặt khôi ngô tuấn tú và có tài nhảy múa.

Những người nam được chọn phải là trai chưa vợ, khuôn mặt khôi ngô tuấn tú và có tài nhảy múa.

Theo giới chuyên môn đánh giá thì những điệu múa trong lễ hội làng Triều Khúc không mang màu sắc mê tín mà mang tính "thiêng" và có liên quan tới triết lý âm dương ngũ hành. Trong lễ hội, đội múa bồng múa xoay tròn giữa đội trống xếp vuông xung quanh. Theo người xưa, đó là hình tượng mặt trời và trái đất.

Trong lễ hội đội múa bồng múa xoay tròn giữa đội trống xếp vuông xung quanh. Theo người xưa, đó là hình tượng mặt trời và trái đất.

Thật vui khi Năm 2015, Hội Văn nghệ dân gian Hà Nội đã chính thức công nhận câu lạc bộ múa Bồng do ông Hồng làm chủ nhiệm, đồng thời bảo trợ về mặt tổ chức và chuyên môn của câu lạc bộ. Tính đến giờ là có 26 cháu múa Bồng ở làng, đều là các cháu học giỏi, ngoan ngoãn, múa rất đẹp, rất uyển chuyển. Năm 2010, ông Triệu Đình Hồng vinh dự được trao tặng danh hiệu “Nghệ nhân dân gian”.

Ông Triệu Đình Hồng.

 Năm 2010, ông Triệu Đình Hồng đề nghị UBND xã Tân Triều, đề nghị Trường THCS Tân Triều đưa điệu múa bồng vào giảng dạy trong nhà trường. Nghệ nhân tình nguyện truyền dạy mà không lấy tiền công. Sau vài năm Trường THCS Tân Triều đã có một đội múa trống bồng. 

Không chỉ có ở làng Triều Khúc mà Điệu múa con đĩ đánh bồng cũng xuất hiện trong lễ hội đền Đa Hòa (huyện Khoái Châu, Hưng Yên). Lễ hội đền Đa Hòa được tổ chức vào 10-12/2 (âm lịch) hàng năm. Lễ hội có rất nhiều nghi lễ cổ truyền mang những điểm rất độc đáo so với các lễ hội tại đồng bằng sông Hồng và trong cả nước, trong đó điệu múa con đĩ đánh bồng tạo nên nét đặc sắc riêng cho lễ hội. Trong ngày hội, các con đĩ đánh bồng đi cùng đoàn rước từ các làng hội tụ về đền chính. Đoàn rước bề thế, long trọng, còn con đĩ đánh bồng thì cợt nhả, đôi lúc gây trò “chọc ghẹo” mọi người. Các con đĩ đánh bồng mặt hoa da phấn, vận áo tứ thân, váy đụp, khăn mỏ quạ, đeo trống cơm được sơn màu đỏ trước ngực, cài bông tai, đeo vòng, say sưa với những động tác mềm mại, linh hoạt theo nhịp trống hội.

Dân gian truyền miệng, các quan võ và binh lính ra trận đánh giặc đã sáng tạo ra điệu múa này để khích lệ tinh thần binh sĩ, giúp họ vơi đi nỗi nhớ nhà và có thêm ý chí giết giặc. Do doanh trại toàn đàn ông, không có phụ nữ, nên những chàng trai trắng trẻo vận quần áo phụ nữ, giả gái diễn trò mua vui cho anh em. Họ sáng tạo ra những điệu múa dựa trên những hoạt động thường ngày, dựa trên cuộc sống lao động của thôn quê, như nhịp cấy lúa, nhịp tát nước, nhịp các trò chơi... Sau, điệu múa này được đưa vào trong cung đình nhân dịp mừng thắng trận, đưa vào tế lễ trong các đình, đền. Ngày xưa, quan niệm phụ nữ không được bước vào chốn đình chung nên chỉ tuyển chọn nam nhân múa điệu này. Các trai làng hóa thân thành gái thể hiện thành công sự lẳng lơ, đưa tình gây tiếng cười thoải mái cho khách trẩy hội. Từ một điệu múa mua vui, múa con đĩ đánh bồng được đưa vào một phần của các nghi thức tế lễ để hầu Thánh: điệu múa con đĩ đánh bồng đã trở thành một nét văn hóa không thể thiếu trong lễ hội Chử Đồng Tử ( Chử Đồng Tử là một vị  thánh nổi tiếng, một trong Tứ bất tử của  tín ngưỡng Việt Nam).