Sherman Alexie là một trong những nhà văn nổi tiếng và được yêu mến nhất trong số những người cùng thế hệ. Không những là một nhà văn, ông còn là nhà thơ, nhà làm phim đạt được nhiều giải thưởng. Tạp chí Boston Globe ngợi khen ông là “tiếng nói quan trọng trong nền văn học Mỹ”.

Trước khi chuyển sang viết tiểu thuyết, Sherman Alexie từng làm đạo diễn phim, sáng tác thơ, biểu diễn hài kịch độc tấu. Với “Nhật ký hoàn toàn có thật của một người Anh Điêng bán thời gian” (xuất bản năm 2007), Alexie lần đầu tiên thâm nhập vào thể loại văn học dành cho thiếu nhi.

Sherman Alexie

Nhân vật chính và cũng là người kể lại toàn bộ câu chuyện là một cậu bé người Anh Điêng 14 tuổi tên Arnold Spirit Junior, thường gọi là Junior. Hài hước, nhạy cảm và là một họa sĩ tiềm năng nhưng Junior lại không được lớn lên bình thường như các bạn đồng trang lứa.

Sinh ra đã mắc phải bệnh tràn dịch não hay theo cách nói tếu táo của cậu là “sinh ra với một bộ não đầy nước”, bộ máy suy nghĩ, hô hấp và sinh hoạt của Junior đều ì ạch. Cậu có đến 42 cái răng chứ không phải 32 cái như người thường. Chưa hết, những tổn thương trong não còn làm cậu cận thị một mắt và viễn thị mắt kia, cặp kính của cậu đã xấu xí nay còn lệch độ loạn cả lên. Trong khi thân hình cậu hệt cái bút chì thì bàn chân lại to tướng và “cái đầu to đến nỗi những chiếc đầu nhỏ của người Anh Điêng có thể trở thành vệ tinh bay xung quanh nó”, Junior ví mình như một chữ L viết hoa đang đi trên đường.

Song đó chưa phải là điều tồi tệ nhất. Không chỉ bị động kinh ít nhất hai lần một tuần mà đến năm 14 tuổi, Junior vẫn mắc cả tật nói ngọng và nói lắp. Mọi người ở khu Anh Điêng đều gọi cậu là "thằng đần". Thảm hại hơn, cậu bé yếu ớt còn thường xuyên bị trêu chọc, đánh cho tơi bời đến nỗi cậu tự cho mình gia nhập Câu lạc bộ Mắt Thâm Của Tháng.

Bìa sách "Nhật ký hoàn toàn có thật của một người Anh Điêng bán thời gian"

Xung đột chính trong tiểu thuyết “Nhật ký hoàn toàn có thật của một người Anh Điêng bán thời gian” xảy ra khi Junior quyết định rời khỏi khu Anh Điêng để tới học trong một ngôi trường toàn học sinh da trắng tại thị trấn Reardan, cách quê nhà Wellpinit hơn 30km. Bị gọi là kẻ phản bội, Junior kẹt giữa hai thế giới: gia đình của cậu ở khu Anh Điêng và trường trung học toàn người da trắng. Junior luôn mang cảm giác mình không thuộc về nơi nào cả. Khi ở trường, cậu là người “nửa Anh Điêng”, còn khi về khu Anh Điêng quê nhà, cậu là người “nửa da trắng”. Như thể việc làm người Anh Điêng là công việc của cậu, nhưng nó chỉ là một việc bán thời gian. Đó cũng là lý do cho tiêu đề “Nhật ký hoàn toàn có thật của một người Anh Điêng bán thời gian”.

“Nhật ký hoàn toàn có thật của một người Anh Điêng bán thời gian” thống nhất với văn phong vốn có của Alexie, chứa đựng những khắc họa chân thực về khu Anh Điêng: một vùng đất tuyệt đẹp nhưng cũng là một môi trường tiêu cực bởi đói nghèo, rượu chè, bạo lực và những cái chết vô nghĩa.

Chứa đựng nhiều tâm sự buồn, song “Nhật ký hoàn toàn có thật của một người Anh Điêng bán thời gian” vẫn gửi đến độc giả nhiều thông điệp ý nghĩa với rất nhiều niềm vui trong từng trang sách. Cậu bé trung học Arnold Spirit Junior tuy bé hạt tiêu nhưng hy vọng trong cậu thì khổng lồ như cái đầu dị thường của cậu vậy. Junior đã có sức mạnh để vượt qua tất cả những khó khăn trong cuộc sống, và sau cùng, tuy chưa đạt được thành công lớn lao nhưng cậu đã chứng tỏ được năng lực và giá trị của bản thân.

Không phải ngẫu nhiên mà “Nhật ký hoàn toàn có thật của một người Anh Điêng bán thời gian” giành được Giải sách quốc gia Mỹ một cách thuyết phục đến vậy. Cuốn sách dạy chúng ta biết giữ hy vọng ngay cả khi phải đối đầu với những khó khăn tưởng chừng không thể vượt qua. Thái độ sống tích cực mà Sherman Alexie đã hết lòng cổ vũ chính là cội nguồn của những thành công kỳ diệu trong cuộc đời mỗi người./.