Người dân Quỳ Hợp bao đời gắn bó với đất đai, những mảnh vườn cam do cha ông để lại. Quanh năm cực nhọc với nắng gió khô cằn, nhưng thu nhập người dân vẫn bấp bênh do không thể chủ động quản lý đầu ra sản phẩm. Những năm 2000, trái cam Vinh bị thương lái ép giá, rớt giá đỉnh điểm, có nhiều năm cam chín rụng mà không người mua. Thương người dân quê và tiếc những trái cam căng mọng đong đầy công sức của bà con, chị Nguyễn Thị Lê Na quyết tâm khởi nghiệp với mô hình trồng cam sinh thái.

Thương hiệu Cam Vinh Kỳ Yến ngày càng được nhiều người biết đến nhờ áp dụng mô hình mới - Ảnh: vnexpress.net

Công ty Cổ phần Trang trại nông sản Phủ Quỳ ở Nghệ An ra mắt vào năm 2013 đã xây dựng và sở hữu độc quyền thương hiệu “Cam Vinh Kỳ Yến”. Mục tiêu của thương hiệu Cam Vinh Kỳ Yến chính là những sản phẩm nông sản sạch, an toàn, tiếp đến xây dựng thị trường tiêu thụ bền vững cho cam và các sản phẩm từ trái cam Kỳ Yến. Vạn sự khởi đầu nan, chị Nguyễn Thị Lê Na, chủ nhân sáng lập Công ty Cổ phần Trang trại nông sản Phủ Quỳ, đương đầu với hai thách thức lớn: một là thuyết phục người dân quê chuyển đổi từ phương thức canh tác thông thường sang canh tác sinh thái; và hai là tìm đầu ra tiêu thụ sản phẩm thật bền vững và hiệu quả.

Lê Na chia sẻ: "Tôi bắt đầu khởi sự kinh doanh từ 7 năm trước với cây cam, đặc sản của Nghệ An, là cam Vinh. Suốt thời gian đó tôi quay về để phát triển cây cam đến nay đã đưa được sản phẩm vào siêu thị như Lotte mart, Vinmart… cũng như các siêu thị về trai cây và thực phẩm sạch trên toàn quốc. Cùng với đó tôi cũng tham ra các sản phẩm chế biến khác từ cam như mứt vỏ cam, bánh cam, trà cam, tinh dầu cam… tất cả những gì liên quan đến cam. Dù được 7 năm nhưng mức doanh số chưa phải là quá cao vì. Ngay từ khi ban đầu chúng tôi đã xác định đi 1 con đường khác. Đầu tiên tại Nghệ An chưa có 1 đơn vị nào xây dựng thương hiệu hay giấy chứng nhận VietGap. Nên bọn tôi gần như là đầu tiên đi tiên phong. Đến nay doanh số cũng chỉ hơn 4 tỷ/ năm".

Với nhiệt huyết của một người trẻ tuổi, Lê Na và các cộng sự đã từng bước thuyết phục bà con đi theo mô hình nông nghiệp mới. Thế nhưng với một doanh nghiệp nhỏ, số vốn có hạn, câu chuyện đầu ra lại là bài toán khó khăn thời điểm đó. Sự hiện diện của những nền tảng trực tuyến đã đem đến một hướng đi mới cho nông sản Việt. Nhằm tiết kiệm chi phí quảng bá và đa dạng hóa kênh tiêu thụ, Lê Na lập trang Facebook Cam Vinh Kỳ Yến để bán hàng. Không lâu sau, chị cùng các cộng sự được tham gia khóa tập huấn "Boost with Facebook", do Phòng Thương mại công nghiệp Việt Nam và Facebook phối hợp tổ chức. Khóa học giúp chị vận dụng hiệu quả nền tảng để khảo sát thị trường, đánh giá tập khách hàng, từ đó phát triển các nội dung để đăng tải vào những khung giờ phù hợp. Lê Na cho biết chỉ một thời gian ngắn, hiệu quả tương tác và chuyển đổi doanh số tăng rõ rệt. Không chỉ đem đến một thị trường tiêu thụ mới, Cam Vinh Kỳ Yến tiếp tục mở rộng phạm vi phủ sóng với mạng lưới phân phối rộng khắp trên toàn quốc với 20 đại lý bán hàng. Cam Kỳ Yến được phân phối tại các cửa hàng thực phẩm sạch ở các thành phố lớn như Hà Nội, Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí Minh.

Khách nước ngoài tham quan vườn cam sạch - Ảnh: nongnghiep.vn

Với dự án xây dựng thương hiệu cho cam Vinh thì có thể thấy đến thời điển này dự án tương đối đi vào quỹ đạo và đã có những thành tựu, có kết quả bước đầu. Lê Na cho biết Hiện nay chị đang phát triển dịch vụ du lịch vườn cam trên nần tảng sẵn có Cam Vinh Kỳ Yến. Mô hình này hoạt động theo mô hình du lịch sinh thái, trải nghiệm. Lê  Na cho biết: "Thực ra ban đầu tôi không có ý định xây dựng nó thành làng. Nhưng sau đó mình vô tình gặp sự hỗ trợ từ những quỹ đầu tư và nhìn rõ ra được  nếu mình cứ để cho nó đi theo lối tự nhiên như vậy thì cũng không biết đến bao giờ làm được. Sau đó bọn tôi đã bắt đầu ngồi lại, tính toán và bắt đầu xây  dựng thành các kế hoạch và phát triển nó thành lành du lịch sinh thái. Với Làng sinh thái bọn tôi dự kiến  là sẽ quy tụ 100-130 hộ nông dân với diện tích khoảng 500ha và kỳ vọng với sự kiên kết cùng các hộ nông dân thì sẽ chỉ tập trung vào công tác quản lý hướng dẫn cũng như định hướng về mặt chiến lược cho nông dân về các mô hình mẫu cho nông dân trực tiếp làm theo và đi vào sản xuất, kinh doanh".

Đánh giá về cam Vinh Kỳ Yến và dự án tiếp theo mà Lê Na đang theo đuổi đó là  mô hình làng du lịch cam vinh sinh thái, chuyên gia Lý Đình Quân, Tổng Giám đốc Trung tâm ươm tạo khởi nghiệp Sông Hàn, nhận định: "Ý tưởng xây dựng mô hình làng sinh thái Cam Vinh là ý tưởng thuộc dạng khát vọng lớn là làm sao khai thác được tài nguyên địa phương gắn với du lịch bản địa. Vì mô hình này là mô hình phải dùng nội lực bên ngoài nhiều trong đó làm sao thuyết phục được nông dân họ cùng tham gia dự án mình để cùng chung tay với mình. Cái thứ 2 là sản phẩm của mình gắn với sản phẩm địa phương thì mình làm sao phải thấu hiểu được chính quyền để đưa ý tưởng của mình vào quy hoạch găn với sự phát triển nông nghiệp địa phương. Cái thứ 3 là làm sao gắn nông nghiệp địa phương cùng sản phẩm của mình đồng hành với nhau. Có như vậy mới có thể tương đồng phát triển được. Đây là dự án tiềm năng có trí thức và mong rằng qua đó các bạn phát triển mạnh mẽ hơn".

Sau 7 năm, Công ty Cổ phần Trang trại nông sản Phủ Quỳ ở Nghệ An đã xây dựng và sở hữu độc quyền thương hiệu “Cam Vinh Kỳ Yến”. Cam Vinh Kỳ Yến là thương hiệu cam ở Vinh được đăng ký sở hữu trí tuệ, tiến hành canh tác cam theo quy trình VietGAP có chứng nhận. Đây cũng là trang trại thí điểm xây dựng mô hình làng du lịch cam sinh thái đầu tiên tại Nghệ An.