Chuyển đổi số và công nghệ đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc đảm bảo bình đẳng giới, bảo vệ phụ nữ trong các vùng xung đột, đồng thời gia tăng tiếng nói của phụ nữ trong các tiến trình hoạch định chính sách, qua đó thúc đẩy an ninh và hoà bình bền vững.
Đây là các thông điệp chính đưa ra tại Toạ đàm Phụ nữ, hoà bình và an ninh: Chuyển đổi số vì hoà bình bền vững, phiên thảo luận đầu tiên trước thềm Diễn đàn Tương lai ASEAN, tổ chức ngày 25/02 tại Học viện Ngoại giao, Hà Nội.

Toàn cảnh toạ đàm “Phụ nữ, Hòa bình và An ninh: Chuyển đổi số vì hòa bình bền vững” - Ảnh: nhandan.vn

Được công bố từ năm 2021, Chương trình hành động khu vực Phụ nữ hoà bình và an ninh (RAP WPS) của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) cụ thể hoá các tuyên bố và ưu tiên hành động liên quan đến xoá bỏ bạo lực đối với phụ nữ, bảo vệ phụ nữ trong các tình huống xung đột, tiến tới trao quyền cho phụ nữ, qua đó xây dựng các nền tảng cho hoà bình bền vững.

Theo bà Ryce Chanchai, Giám đốc Chương trình WPS khu vực ASEAN, đại diện Cơ quan Liên hiệp quốc về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ (UN Women) tại Indonesia, đã có khoảng 420.000 người là nạn nhân của các vụ buôn bán người đến các trại lừa đảo qua mạng ở ASEAN và phần lớn trong số này là phụ nữ. Việc các quốc gia trong khu vực chưa có các kế hoạch hành động chung đủ mạnh đã làm giảm đáng kể năng lực ứng phó chung với loại hình tội phạm công nghệ này. Do đó, theo bà Ryce Chanchai, gia tăng hợp tác trong nội bộ ASEAN là cách hiệu quả nhất: "Chúng ta sẽ không đi đến đâu trong vấn đề này nếu không có sự hợp tác liên biên giới. Đây là yếu tố trọng yếu để đối phó với tội phạm mạng. Hiện ASEAN đang xây dựng chiến lược mới về hợp tác an ninh mạng và sẽ được triển khai trong năm nay. Đây là điều mà chúng ta cần tập trung thúc đẩy”.

Chia sẻ trải nghiệm về vai trò của công nghệ đối với việc bảo vệ phụ nữ trong các vùng xung đột, sỹ quan Cục gìn giữ hoà bình Việt Nam, Sa Minh Ngọc cho rằng các công nghệ mới, như: trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) thực sự có vai trò mang tính chuyển đổi đối với nỗ lực thực thi các khuôn khổ WPS. Một ví dụ cụ thể là việc xây dựng các cơ sở dữ liệu hợp nhất của các khu vực gìn giữ hoà bình tại nhiều quốc gia châu Phi, như: Cộng hoà Trung Phi, Sudan, Somalia… qua đó giúp các lực lượng gìn giữ hoà bình có cái nhìn toàn cảnh và thông tin theo thời gian thực, từ đó đưa ra các phản ứng kịp thời. Việc áp dụng các công nghệ này cũng giúp phụ nữ đảm đương được các vai trò lớn hơn trong hoạt động gìn giữ hoà bình.

Đề cao vai trò ngày càng lớn của công nghệ trong việc đem lại sự kết nối bình đẳng và không gian số thuận lợi hơn cho phụ nữ nhưng bà Sarah Tiffin, Đại sứ Vương quốc Anh tại ASEAN, cũng cảnh báo các quốc gia hiện vẫn chưa thực sự coi trọng việc bảo vệ phụ nữ khỏi việc bắt nạt mạng hay các lời lẽ thù ghét trên môi trường mạng: “Từ những gì mà Vương quốc Anh trải qua, thì cách chúng ta ứng phó với các thách thức này là hết sức tập trung vào tính bao trùm, và việc tăng cường một cách hiệu quả sự vững vàng về an ninh mạng là điều rất khó, đòi hỏi nỗ lực tập thể và phải trở thành một phần của một chính phủ số mạnh mẽ”.

Ủng hộ cách tiếp cận này, bà Vicky Singmin, Đại sứ Canada tại ASEAN, cho rằng các nước ASEAN nên giành một phần nguồn lực ưu tiên cho việc đào tạo và hướng dẫn nữ giới tiếp cận, sử dụng công nghệ, đặc biệt là AI, xem đây là bước cơ bản đầu tiên hướng đến xây dựng các hệ thống quản trị an ninh mạng khu vực vững chắc hơn.