Cộng đồng người Việt Nam tại Hungary có khoảng 5.000 người, được hình thành từ những năm 1980 với thành phần ban đầu gồm những lưu học sinh, nghiên cứu sinh và công nhân kỹ thuật sang học tập, nghiên cứu và lao động trên nước bạn. Hiện nay, thế hệ thứ hai, thứ ba của cộng đồng người Việt ở đây ngày càng lớn mạnh và là một lực lượng nhiều tiềm năng, có nhiều kết quả trong học tập và nghiên cứu. Chị Bùi Minh Mai Khanh, một trong ba tiến sĩ người Việt thuộc thế hệ thứ hai, vừa bảo vệ xuất sắc học vị tiến sĩ toán học tại Trường Đại học Tổng hợp Eötvös Loránd Budapest, Hungary, có cuộc trò chuyện với phóng viên VOV5 về những nỗ lực để đạt được thành công trong nghiên cứu khoa học của chị. 

TS. Bùi Minh Mai Khanh

Nghe âm thanh phỏng vấn tại đây:

Phóng viên: Trước tiên, xin chúc mừng chị Mai Khanh vừa trở thành tân tiến sĩ chuyên ngành toán học tại Hungary. Mai Khanh có thể chia sẻ niềm vui này với thính giả Đài TNVN sau bao nỗ lực để bảo vệ xuất sắc luận án tiến sĩ?

TS. Bùi Minh Mai Khanh: Trước tiên cho Khanh gửi lời chào đến khán, thính giả và cũng xin cám ơn lời chúc của Đài Tiếng nói Việt Nam.

Những ai muốn làm bằng tiến sĩ thì đều phải trải qua một thời gian khá dài và khó khăn và hoàn thành ba điều. Điều đầu tiên là các bạn cần dạy học ở trong trường đại học. Điều thứ hai là các bạn phải thi những môn chuyên môn ví dụ như: toán học. Điều thứ ba là phải nghiên cứu và đây là điều trọng tâm. Các bạn làm sao có những kết quả mới nhất ở trong toán học mà từ trước đến giờ chưa có. Và ít nhất là bạn phải có hai bài báo được đăng ở trong những tạp chí toán học quốc tế. Sau khi các bạn đã hoàn thành những bước này thì có thể đăng ký và thi lấy bằng tiến sĩ.

Giai đoạn cuối cùng cũng bao gồm ba yếu tố sau: Đầu tiên, các bạn phải thi tổng quát về chuyên môn mà mình đang nghiên cứu. Thứ hai là mình phải bảo vệ trong trường và thứ ba mình sẽ bảo vệ ngoài trường. Khi mình bảo vệ ở ngoài trường, những thành viên trong hội đồng bảo vệ luận văn tiến sĩ sẽ là những người trong trường đại học khác để tạo sự công bằng tuyệt đối. Ngày 2/7 vừa qua,  Khanh đã bảo vệ thành công luận văn tiến sĩ toán học tại trường Đại học tổng hợp Eötvös Loránd ở Budapest, Hungary. Buổi bảo vệ được đánh giá khá cao và hai phản biện đã cho luận văn có chất xuất sắc. Và 5 thành viên trong hội đồng còn lại cũng cho Khanh điểm tối đa. Tổng điểm là 25/25. Đây là một kết quả khá cao từ hội đồng bảo vệ và bản thân Khanh thấy rất là vui và thấy tất cả những khó khăn mà mình đã trải qua trong những năm làm nghiên cứu sinh, những nỗ lực mà mình đã đề ra bây giờ đã có kết quả rất xứng đáng. Tất cả quá trình nghiên cứu của mình được đánh giá đúng mức.

Buổi bảo vệ luận văn tiến sĩ của Bùi Minh Mai Khanh diễn ra theo hình thức trực tuyến.

Phóng viên: Chị có thể cho biết rõ hơn về đề tài luận văn tiến sĩ mà mình đã ấp ủ, nung nấu bao năm qua?

TS. Bùi Minh Mai Khanh: Đề tài nghiên cứu của Khanh thuộc lĩnh vực lý thuyết số. Luận văn của Khanh có tên tạm dịch là “Khảo sát các hàm số học với ứng dụng của Maple”. Giáo sư, Viện sĩ Kátai Imre hướng dẫn luận văn của Khanh là một nhà lý thuyết số rất nổi tiếng của Hungary. Đề tài của Khanh là sự kết hợp giữa nghiên cứu toán học đơn thuần bằng suy nghĩ của trí óc và sự ứng dụng của máy tính trong quá trình thực toán. Trước đây nghiên cứu đang học hầu như chỉ cần lấy giấy bút và một cái đầu thông minh và sự nhạy cảm về toán học là có thể giải được những cái câu hỏi trong toán. Nhưng ngày nay thế hệ của Khanh có rất nhiều cơ hội để sử dụng máy tính mỗi ngày. Chính vì vậy Khanh đã có suy nghĩ mình có thể đưa máy tính vào trong những giải đáp của toán học. Không phải tất cả bài toán nào cũng cần sự sử dụng của máy tính. Nhưng có một số bài toán bắt buộc phải sử dụng máy tính mới có lời giải đáp. Ở trong luận văn của Khanh cũng có vài câu hỏi rất khó. Ví dụ mình sẽ giải một phương trình rất phức tạp có hai mươi bốn phương trình bậc cao với  hai mươi tám số ẩn. Bài toán này hầu như nếu mà làm ra giấy thì không làm được, không giải quyết được. Khanh cũng nghĩ là với những cơ hội mình có thể sử dụng máy tính hoặc những chương trình toán học như Maple thì sẽ giúp đưa toán học đi xa hơn và có thể giải được nhiều câu hỏi mà trước đây không giải được. Một trong những điểm sáng ở trong luận văn của Khanh là đã có câu trả lời cho giả thuyết của viện sĩ Katari Imre. Và kết quả nghiên cứu của Khanh cũng được nhiều nhà toán học khác ở trên thế giới trích dẫn.

Phóng viên: Thưa chị, được biết, cha của chị là một giáo sư toán học giảng dạy tại trường Đại học Tổng hợp Budapest. Chị đã học hỏi cũng như có những lời khuyên gì từ người cha của mình để có động lực theo đuổi một ngành được coi là khó và có phần khô khan đối với phụ nữ?

TS. Bùi Minh Mai Khanh: Ba Khanh là Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Minh Phong. Hiện tại ông vẫn đang giảng dạy ở trong một trường đại học khoa học tự nhiên ở Hungary. Khanh lớn lên trong một gia đình ba làm chuyên ngành toán, mẹ chuyên ngành lý. Thực ra môn toán là môn khoa học tự nhiên cũng rất gần gũi với Khanh. Trước khi Khanh thi vào đại học, có hỏi ý kiến của ba là nên chọn ngành nào. Lúc đó ba Khanh cũng khuyên nên chọn ngành toán. Vì đó là thế mạnh của Khanh. Khanh nghĩ lời khuyên này cũng đúng. Chính vì vậy Khanh đã thi vào trường khoa học tự nhiên chuyên ngành toán. Sau năm đầu tiên Khanh học ở trong trường đại học, Khanh quyết định đăng ký cả vào trường đại học kinh tế nữa. Trong những năm đó, Khanh học song song hai trường đại học. Năm 2007, Khanh đã tốt nghiệp và lấy được bằng thạc sĩ toán học. Năm 2008, Khanh đã học xong chương trình học ở  trường đại học kinh tế chuyên ngành kế toán. Sau khi Khanh học đại học xong, Khanh có may mắn làm việc ở trong công ty bảo hiểm chuyên về ngành định phí. Ngành định phí này cũng rất gần gũi với ngành toán học. Làm trong ngành định phí, Khanh thấy ngành này là một ngành rất hay và để hiểu thêm về ngành này, Khanh đã quyết định học về chuyên ngành định phí.

Vài năm sau Khanh lại có cơ hội cao hơn và lấy được bằng tiến sĩ, lúc đó Khanh quyết định học ngành toán chuyên về lý thuyết số. Đề tài này chính là đề tài mà ba Khanh đang nghiên cứu. Và Khanh là trong một trong những nghiên cứu sinh may mắn nhất vì có một viện sĩ rất nổi tiếng giúp đỡ mình và mình còn có một người cha ở trong nhà giúp đỡ mình và hướng mình trong con đường nghiên cứu sinh được đi xa hơn. Tất cả những câu hỏi và thắc mắc Khanh có trong quá trình làm nghiên cứu sinh, Khanh có thể hỏi ba và đến thời điểm bây giờ nếu Khanh có một lời giải rất là đẹp ở trong toán học, người đầu tiên Khanh gọi là ba.

Phóng viên: Chị có thể cho biết những dự định tiếp theo của mình trên con đường nghiên cứu toán học sắp tới?

TS. Bùi Minh Mai Khanh: Để bảo vệ được luận văn tiến sĩ, người nghiên cứu sinh phải có ít nhất là ba bài báo được đăng trên các tạp chí của khoa học. Bản thân Khanh đã có sáu bài báo và cũng đã đạt được một số kết quả khá là đẹp ở trong toán học. Tuy nhiên trong luận văn tiến sĩ của mình cũng vẫn còn một số giả thuyết và hiện tại chưa giải quyết được. Đây là mục tiêu nghiên cứu tiếp theo của Khanh trong thời gian tới.

Nghiên cứu khoa học cũng như là một cuộc chạy tiếp sức. Để đạt được kết quả mình mong muốn cuối cùng thì mỗi nhà toán học phải góp thêm kết quả của mình vào trong quá trình đó. Khanh hy vọng những vấn đề trong đề tài mình đặt ra sẽ thu hút được sự quan tâm của các nhà khoa học khác trên thế giới.

Phóng viên: Xin cảm ơn chị.