Nữ nghệ sĩ Việt kiều đặc biệt - họa sĩ Tô Bích Hải là một người đã có hơn 60 năm xa quê hương nhưng luôn đau đáu về cội nguồn dân tộc. Hiện tại, bà đang tổ chức triển lãm cá nhân mang tên "Nguồn cội" tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam ở thủ đô Hà Nội. Những tác phẩm nghệ thuật độc đáo tại triển lãm đề cập về hành trình tìm về quê hương của bà và sự kết nối sâu sắc với cội nguồn, với những giá trị văn hóa truyền thống, thông qua đó, truyền cảm hứng cho những ai yêu văn hóa và sáng tạo. 

Không gian của triển lãm. Ảnh: Lệ Chi

Phóng viên: Thưa bà, hơn 60 năm xa quê hương, điều gì đã thôi thúc bà tìm về nguồn cội qua nghệ thuật?

Bà Tô Bích Hải: Càng xa quê, tôi càng cảm nhận rõ hơn những ký ức về cội nguồn. Tôi sinh ra tại Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh, nơi có dòng sông biên giới, một bên là Việt Nam, một bên là Trung Quốc. Từ nhỏ, tôi đã sống trong không gian giao thoa văn hóa, luôn có cảm giác một chân ở quê nhà, một chân ở thế giới bên ngoài.

Khi sang Thụy Sĩ học, rồi định cư ở Pháp, tôi không ngừng nhớ về quê hương. Lúc ấy, tôi vẽ để tìm lại những hình ảnh của đất mẹ, của tuổi thơ. Tôi vẽ những rễ cây bám chặt vào lòng đất, như chính tôi dù có đi xa vẫn luôn hướng về nguồn cội.

Họa sĩ Tô Bích Hải nói chuyện với phóng viên VOV5 về việc bà chọn chủ đề "Nguồn cội" cho triển lãm.  Ảnh: Lệ Chi

Phóng viên: Triển lãm "Nguồn cội" lần này có ý nghĩa như thế nào đối với bà?

Bà Tô Bích Hải: Đây là triển lãm đánh dấu hành trình sáng tác và tìm về quê hương của tôi. Tôi muốn thông qua nghệ thuật để kể câu chuyện về một người xa xứ luôn mang trong mình ký ức Việt Nam.

Những tác phẩm ở đây, từ tranh sơn dầu đến điêu khắc gỗ, đều phản ánh những gì tôi đã cảm nhận suốt bao nhiêu năm qua: đó là sự kết nối giữa con người với thiên nhiên, giữa hiện tại và quá khứ. Có những tác phẩm lấy cảm hứng từ thơ Nguyễn Du, từ những viên đá ven suối quê nhà, hay từ những thanh gỗ cũ tôi tìm thấy ở Huế. 

Từ những thanh gỗ cũ tại Huế, họa sĩ Tô Bích Hải đã tạo nên các tác phẩm nghệ thuật. Ảnh: Lệ Chi.

Phóng viên: Bên cạnh nghệ thuật, bà còn tham gia nhiều hoạt động thiện nguyện. Điều gì đã khiến bà gắn bó với công việc này?

Bà Tô Bích Hải: Tôi luôn tin rằng nghệ thuật không chỉ để chiêm ngưỡng, mà còn có thể giúp đỡ cộng đồng. Khi trở về Việt Nam lần đầu tiên vào năm 2003, tôi bị ám ảnh bởi hình ảnh những đứa trẻ mồ côi, lang thang trên đường phố. Từ đó, tôi quyết tâm gây quỹ, tổ chức lễ hội nghệ thuật để giúp đỡ các em.

Đến nay, tôi đã cùng các mạnh thường quân xây dựng được nhiều trung tâm trẻ mồ côi, trường mẫu giáo ở vùng sâu, vùng xa. Tôi tin rằng, khi ta trao đi, ta sẽ nhận lại được nhiều hơn – đó chính là sự kết nối giữa con người với con người, giữa nghệ thuật và cuộc sống.

Phóng viên: Xin cảm ơn họa sĩ Tô Bích Hải về cuộc trò chuyện đầy ý nghĩa và những chia sẻ chân thành của bà. Hy vọng rằng những tâm huyết và tình cảm của bà dành cho quê hương sẽ tiếp tục lan tỏa và truyền cảm hứng đến với nhiều người Việt xa xứ.